Mối liên quan giữa ô nhiễm không khí do giao thông và nguy cơ vô sinh ở phụ nữ

Một nghiên cứu dịch tễ học quy mô lớn, do nhóm tác giả dẫn đầu bởi BS. Shruthi Mahalingaiah tại Trường Y, Đại học Boston (Hoa Kỳ), đã chỉ ra mối liên hệ tiềm tàng giữa ô nhiễm không khí do phương tiện giao thông và nguy cơ vô sinh ở phụ nữ. Nghiên cứu được thực hiện trên 36.000 phụ nữ trong khoảng thời gian từ năm 1993 đến 2003, với mục tiêu đánh giá ảnh hưởng của môi trường sống – đặc biệt là mức độ gần với các trục đường lớn và chất lượng không khí – đến khả năng sinh sản.

Phương pháp nghiên cứu

Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ sức khỏe và địa chỉ cư trú của người tham gia, kết hợp với phân tích mật độ chất gây ô nhiễm dạng hạt (PM) – bao gồm bụi, khói, bồ hóng – và khoảng cách từ nhà đến tuyến giao thông chính.

Nghiên cứu phân tích cả vô sinh nguyên phát (không thụ thai sau ≥12 tháng cố gắng) và vô sinh thứ phát (khó thụ thai sau khi từng có thai).

Tổng cộng ghi nhận khoảng 2.500 ca vô sinh trong thời gian theo dõi.

Kết quả chính

Phụ nữ sống trong vòng 199 mét (≈ 1/10 dặm) tính từ đường giao thông lớn có nguy cơ vô sinh cao hơn 11% so với nhóm sống xa hơn.

Nguy cơ vô sinh nguyên phát cao hơn 5%, tuy không đạt ngưỡng ý nghĩa thống kê mạnh.

Đáng chú ý, nguy cơ vô sinh thứ phát tăng lên 21% ở nhóm phụ nữ sống gần các khu vực có lưu lượng giao thông cao, ngay cả khi mức ô nhiễm chưa vượt tiêu chuẩn quốc gia.

Mối liên hệ vẫn được duy trì khi điều chỉnh cho các yếu tố gây nhiễu như tuổi, BMI, tình trạng hút thuốc, và tiền sử bệnh lý.

Giải thích và ý nghĩa lâm sàng

Theo báo cáo trên Human Reproduction, các chất ô nhiễm không khí có khả năng gây viêm hệ thống, rối loạn nội tiết, và tổn thương tế bào sinh sản, ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng, chu kỳ rụng trứng, cũng như chất lượng niêm mạc tử cung – từ đó làm giảm khả năng thụ thai.

BS. Mahalingaiah nhận định: “Mặc dù mức độ nguy cơ gia tăng không quá lớn ở từng cá nhân, song khi xét trên quy mô cộng đồng – đặc biệt trong bối cảnh hàng triệu phụ nữ đang sinh sống tại khu vực đô thị ô nhiễm – tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe sinh sản là đáng lo ngại.”

GS. Mark Nieuwenhuijsen, chuyên gia dịch tễ môi trường tại Trung tâm ISGlobal (Barcelona), nhấn mạnh rằng: “Tác động nhỏ ở mức độ cá nhân có thể chuyển thành gánh nặng lớn cho hệ thống y tế khi cộng gộp trên toàn dân số.”

Hạn chế của nghiên cứu

Không xác định được thời điểm chính xác khi người phụ nữ bắt đầu cố gắng mang thai, cũng như thời gian chẩn đoán vô sinh, làm hạn chế khả năng xác lập quan hệ nhân quả chặt chẽ.
Các yếu tố phơi nhiễm khác trong môi trường sống (nội thất, ô nhiễm trong nhà, nghề nghiệp...) chưa được kiểm soát đầy đủ.

Khuyến nghị và định hướng tương lai

Dù cần thêm các nghiên cứu cơ chế và can thiệp, kết quả hiện tại góp phần làm rõ mối liên quan giữa ô nhiễm không khí và suy giảm chức năng sinh sản nữ giới, đồng thời hỗ trợ xây dựng chính sách sức khỏe công cộng. Theo các chuyên gia:

Các cặp vợ chồng đang điều trị vô sinh nên được tư vấn về nguy cơ môi trường, bao gồm việc tránh sống gần đường cao tốc hoặc khu vực có mật độ giao thông cao.
Cần tăng cường giám sát chất lượng không khí, phổ biến thông tin cảnh báo môi trường để người dân điều chỉnh sinh hoạt phù hợp.
Các nhà hoạch định chính sách cần xem xét ô nhiễm không khí như một yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe sinh sản, đặc biệt tại các quốc gia có mức độ đô thị hóa cao.

Kết luận

Nghiên cứu cho thấy phơi nhiễm với ô nhiễm không khí giao thông có thể góp phần gia tăng nguy cơ vô sinh, đặc biệt là vô sinh thứ phát ở phụ nữ. Đây là một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng quan tâm, đòi hỏi sự vào cuộc của cả ngành y tế, môi trường và quy hoạch đô thị trong việc giảm thiểu tác động của môi trường ô nhiễm đến khả năng sinh sản.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP