Gút từng biết đến là căn bệnh của vua chúa vì nó liên quan với sử dụng rượu và chế độ ăn phong phú, và bây giờ trở thành bệnh phổ biến. Gút là một loại viêm khớp gây ra do hàm lượng axit uric trong máu cao và có thể gây đau. Bệnh có thể tiến triển nhiều năm không triệu chứng cho tới khi có cơn gút bùng phát trong vài ngày hoặc vài tuần. Nếu hàm lượng axit uric trong máu vẫn cao kéo dài, bệnh có thể tiến triển thành gút mạn tính với nhiều triệu chứng hơn. Sự tích lũy tinh thể axit uric cứng (hạt tophi) có thể được hình thành gây sưng và biến dạng. Cơn gút tái phát có thể phá hủy xương và sụn.
Gút là một bệnh kéo dài cả đời. Một đợt gút cấp có thể khiến bạn không đi được trong vài ngày. Nhưng nếu kiểm soát đúng cách, bạn có thể kiểm soát tốt hơn những ảnh hưởng của tình trạng đau kéo dài vài ngày và sống một cuộc sống khỏe mạnh. Điều quan trọng là phải duy trì những thói quen lành mạnh và có những lựa chọn thông minh trong cuộc sống. Dưới đây là những thay đổi trong chế độ ăn và lối sống giúp bạn có thể “chung sống hòa bình” với gút.
Dùng thuốc hạ axit uric đều đặn theo chỉ định. Để thuốc giảm đau ở nơi thuận tiện. Dùng thuốc ngay khi có dấu hiệu đỏ hoặc đau. Bạn cũng cần tìm hiểu các giải pháp kiểm soát đau.
Không bỏ lỡ những cuộc hẹn với bác sĩ. Kiểm tra hàm lượng axit uric máu. Kiểm soát những bệnh đồng mắc khác như tiểu đường, huyết áp cao, v.v…
Ăn uống cân bằng. Lựa chọn thực phẩm sai có thể làm bệnh trầm trọng thêm. Hạn chế hấp thu những thực phẩm giàu purin như thịt, cá mòi, cá thu, sò, ốc, đậu xanh, v.v… Chúng làm tăng hàm lượng axit uric máu và làm tồi tệ thêm các triệu chứng bệnh gút. Tránh carbohydrate tinh chế như bánh mì trắng, bánh quy. Tránh những loại nước trái cây nhân tạo và đồ uống có ga chứa nhiều fructose vì fructose làm tăng đáng kể hàm lượng axit uric máu. Duy trì chế độ ăn lành mạnh chứa ít mỡ. Sử dụng sữa và sữa đông ít béo. Ăn nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như nho, dứa, anh đào, quất, v.v... Chúng giúp loại bỏ axit uric và cũng phòng ngừa viêm khớp. Nghiên cứu chỉ ra rằng quả anh đào có thể giảm nguy cơ bị các đợt gút tấn công, đặc biệt khi được kết hợp với thuốc hạ axit uric allopurinol.
Uống ít nhất 8-10 cốc nước mỗi ngày giúp loại bỏ axit uric dư thừa ra khỏi cơ thể và giảm nguy cơ hình thành tinh thể trong khớp, do vậy giảm nguy cơ cơn gút gây đau.
Cai thuốc lá và uống rượu vì cả hai thói quen này đều làm trầm trọng thêm các triệu chứng gút. Hút thuốc cản trở trao đổi chất của cơ thể. Cồn, đặc biệt là bia và rượu vang, có xu hướng làm tăng axit uric trong máu cao nhất. Sử dụng đồ uống chứa cồn cũng có thể dẫn tới tích tụ dịch.
Lối sống ít vận động là một trong những yếu tố chủ yếu chịu trách nhiệm về bệnh gút. Tập luyện thường xuyên không chỉ có lợi cho cơ thể mà cả tâm trí bạn và có thể giúp kiểm soát tình trạng bệnh này. Nó giúp loại bỏ những bệnh lối sống đồng mắc như cholesterol cao, tiểu đường, huyết áp cao, v.v…
Duy trì cân nặng ở mức vừa phải. Nếu bạn bị thừa cân hoặc béo phì thì cần giảm cân. Nhưng không nên tuân theo chế độ ăn hà khắc. Giảm cân nhanh chóng có thể gây đa xê-tôn và gây cơn gút. Vì vậy cần giảm cân hợp lý và dần dần.
Tránh xa những thực phẩm có thể gây cơn gút. Bệnh nhân gút nên tránh cà chua. Các nhà nghiên cứu thấy rằng đó là tác nhân phổ biến hàng thứ 4 gây cơn gút sau hải sản, rượu và thịt đỏ.
Một số thuốc chống tăng huyết áp và thuốc lợi tiểu gây mất kali có thể làm tăng hàm lượng axit uric. Tránh dùng những thuốc này. Nếu đang phải dùng, hãy hỏi bác sĩ về lựa chọn thay thế. Những cơn gút cấp thường xảy ra chủ yếu vào buổi tối. Có thể suy đoán rằng mất nước ban đêm, nhiệt độ cơ thể giảm hoặc giảm hàm lượng cortisol ban đêm có thể là yếu tố góp phần.
Các phương pháp phòng bệnh, đặc biệt vào buổi tối có thể hiệu quả hơn trong việc phòng ngừa cơn gút bùng phát.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh