✴️ Điều trị đau dây thần kinh vai gáy

1. Biểu hiện lâm sàng của đau dây thần kinh vai gáy

Đau dây thần kinh vai gáy là một tình trạng thường gặp trong nhóm bệnh lý thần kinh-cơ-xương khớp, đặc biệt ở người trưởng thành, người lao động nặng hoặc làm việc văn phòng kéo dài. Các biểu hiện thường gặp gồm:

• Đau khởi phát đột ngột: Cơn đau xuất hiện cấp tính hoặc sau khi vận động mạnh, mang vác nặng hoặc sau khi ngủ dậy. Vị trí đau khu trú ở vùng cổ, vai và gáy.

• Đau lan theo đường đi của rễ thần kinh: Cơn đau có thể lan xuống bả vai, cánh tay, bàn tay hoặc lan lên vùng chẩm – trán. Một số trường hợp có thể có rối loạn cảm giác, tê bì, dị cảm ở chi trên.

• Cảm giác đau tăng khi vận động hoặc thay đổi tư thế: Chỉ một động tác như ho, hắt hơi, xoay đầu cũng có thể làm cơn đau tăng lên rõ rệt.

• Kèm theo chóng mặt, hoa mắt, ù tai, nhức đầu nếu có liên quan đến rối loạn tuần hoàn tại động mạch sống nền.

Thoái hóa đốt sống cổ là một trong những nguyên nhân gây đau dây thần kinh vai gáy. (ảnh minh họa)

2. Nguyên nhân gây đau dây thần kinh vai gáy

2.1. Nhóm nguyên nhân bệnh lý

Các nguyên nhân thực thể ảnh hưởng đến cột sống cổ hoặc rễ thần kinh cổ bao gồm:

• Thoái hóa cột sống cổ, gai cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cổ

• Chấn thương vùng cổ – vai – gáy

• Các khối u, lao cột sống, ung thư di căn cột sống

• Bệnh lý toàn thân: như béo phì, đái tháo đường, loãng xương, viêm khớp dạng thấp có thể góp phần thúc đẩy tiến triển bệnh lý cột sống cổ.

2.2. Nhóm nguyên nhân cơ học – sinh lý

• Làm việc lâu ở một tư thế (đặc biệt ngồi nhiều trước máy tính).

• Sai tư thế khi ngủ: nằm gối quá cao, nghiêng đầu kéo dài.

• Mang vác vật nặng, đeo ba lô lệch vai kéo dài.

• Vận động cổ đột ngột như bẻ cổ mạnh, xoay cổ không đúng cách.

3. Phân loại mức độ và hướng xử trí

3.1. Trường hợp nhẹ (cấp tính – cơ học)

• Chủ yếu do co cứng cơ vùng cổ vai gáy hoặc tư thế sai.

• Có thể cải thiện bằng các biện pháp không dùng thuốc:

  • Nghỉ ngơi hợp lý.

  • Xoa bóp nhẹ nhàng, chườm ấm, luyện tập phục hồi chức năng.

  • Thực hiện các bài tập vận động cổ vai gáy nhẹ nhàng theo hướng dẫn.

3.2. Trường hợp vừa và nặng (có bệnh lý nền)

• Sau khi xác định nguyên nhân bằng lâm sàng và cận lâm sàng (X-quang, MRI cột sống cổ), bác sĩ sẽ chỉ định điều trị theo nguyên nhân.

Phác đồ điều trị thường gồm:

• Thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs): diclofenac, meloxicam…

• Thuốc giãn cơ vân: eperisone, tolperisone…

• Vitamin nhóm B liều cao: hỗ trợ dẫn truyền thần kinh.

• Corticoid (trong các đợt cấp nặng hoặc khi có chèn ép rễ rõ).

• Vật lý trị liệu – phục hồi chức năng: chiếu đèn hồng ngoại, sóng ngắn, kéo giãn cột sống cổ…

• Tiêm cạnh rễ thần kinh hoặc phẫu thuật can thiệp nếu có thoát vị đĩa đệm lớn, chèn ép tủy hoặc rễ thần kinh kéo dài không đáp ứng điều trị nội khoa.

4. Biện pháp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị

• Thay đổi tư thế làm việc, nghỉ giữa giờ, tránh ngồi liên tục trên 45 phút.

• Không gối đầu quá cao khi ngủ, chọn đệm phù hợp.

• Tập thể dục đều đặn: các bài tập cổ, yoga, dưỡng sinh.

• Duy trì cân nặng lý tưởng, tránh béo phì – yếu tố nguy cơ làm nặng bệnh lý cột sống.

• Không tự ý dùng thuốc hoặc tiêm thuốc giảm đau khi chưa có chỉ định từ nhân viên y tế.

5. Kết luận

Đau dây thần kinh vai gáy là một tình trạng phổ biến, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Bệnh có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm, chẩn đoán đúng nguyên nhân và tuân thủ phác đồ điều trị phù hợp. Người bệnh cũng cần kết hợp thay đổi lối sống và vận động hợp lý để ngăn ngừa tái phát và giảm nguy cơ tiến triển thành bệnh lý mạn tính.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp