Nguyên nhân gây viêm màng hoạt dịch khớp háng ở trẻ nhỏ

Viêm màng hoạt dịch khớp háng thoáng qua hay còn gọi là viêm màng hoạt dịch nhiễm độc là tình trạng viêm khu trú ở màng hoạt dịch khớp háng một bên với tính chất khởi phát đột ngột, khỏi nhanh chóng trong vòng 7-10 ngày mà không để lại di chứng. Trong các bệnh lý đau cấp tính của khớp háng thì viêm màng hoạt dịch thoáng qua là loại hay gặp nhất ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, căn bệnh này thường chỉ kéo dài trong khoảng 1-2 tuần rồi tự khỏi mà không gây ảnh hưởng gì nghiêm trọng.

Bệnh này chủ yếu xảy ra trong nhóm trẻ từ 3 – 8 tuổi song có thể gặp ở trẻ 3 tháng tuổi hoặc ở người trưởng thành. Trẻ trai gặp nhiều hơn trẻ gái 2-4 lần.

Nguyên nhân gây viêm màng hoạt dịch nhiễm độc

Viêm màng hoạt dịch nhiễm độc xảy ra khi có sự viêm nhiễm tại các khớp háng. Nguyên nhân hiện chưa được làm rõ nhưng có thể do nhiễm virus. Bệnh này thường ảnh hưởng đến một bên hông nhưng có thể gây sưng và viêm lan tỏa cho các khớp khác.

Triệu chứng của viêm màng hoạt dịch nhiễm độc

Triệu chứng nổi bật nhất của bệnh này là đau tại khớp háng hoặc đôi khi khi đau ở đùi hoặc tại khớp gối ở bên bị bệnh. Ở trẻ nhỏ, do trẻ không có khả năng mô tả, nên có thể biểu hiện bởi hiện tượng đi khập khiễng hoặc bò lết bất thường, trẻ khóc mà không rõ nguyên nhân khi được thay tã. Sờ nắn vào khớp háng tổn thương khiến trẻ kêu đau hoặc khóc.

Các triệu chứng bao gồm:

Đi khập khiễng, bò lết
Đau tại đùi hoặc khớp gối
Sốt nhẹ dưới 38.3 độ C
Trẻ lười đi lại vận động khi quá đau đớn
Khóc, bị kích thích

Chẩn đoán

Chẩn đoán phân biệt với những bệnh khác

Viêm màng hoạt dịch nhiễm độc là căn bệnh khó chẩn đoán do một số bệnh lý nghiêm trọng khác cũng gây đau khớp háng. Do những bệnh này cần được can thiệp y khoa ngay nên trước hết bác sỹ sẽ tiến hành xét nghiệm để xem trẻ có mắc những bệnh nghiêm trọng đó hay không trước khi đưa ra xác nhận chẩn đoán trẻ mắc viêm màng hoạt dịch nhiễm độc.

Viêm khớp nhiễm khuẩn do vi khuẩn hoặc nấm gây viêm khớp có thể dẫn tới tổn thương vĩnh viễn tại khớp nếu không được điều trị.
Bệnh Legg-Calve-Perthes còn được gọi là bệnh dẹt chỏm xương đùi là tình trạng thiếu hụt cung cấp máu cho phần chỏm xương đùi của khớp hông, dẫn tới sụp khớp háng và sẽ bị viêm cứng khớp đó.
Bệnh Lyme là bệnh lây truyền từ côn trùng sang người (do ve đốt). Tác nhân gây bệnh là do xoắn khuẩn Borrelia burgdorferi. Bệnh có thể gây thương tổn kéo dài ở khớp nếu không được điều trị.
Trợt đầu trên xương đùi (Slipped capital femoral epiphysis – SCFE) xảy ra khi đầu trên xương đùi là một phần của khớp xương hông trật khỏi vị trí ổ xương của nó. Tình trạng này thường dẫn tới rối loạn tại khớp gọi là chứng viêm xương khớp ở giai đoạn sau của cuộc đời.

Chẩn đoán viêm màng hoạt dịch nhiễm độc

Bác sỹ sẽ tiến hành kiểm tra vị trí khớp đau của trẻ, loại vận động nào là nguyên nhân gây đau, ví dụ như tại háng, khớp gối hay các khớp khác.

Siêu âm khớp háng sẽ giúp kiểm tra phần hoạt dịch khớp có dấu hiệu viêm hay không.

Xét nghiệm máu cho biết mức độ nghiêm trọng của tình trạng sưng đau, đồng thời giúp tìm ra những nguyên nhân khác cũng gây đau khớp như bệnh Lyme.

Xét nghiệm hoạt dịch khớp được chỉ định khi trẻ bị sưng đau nghiêm trọng kèm theo sốt và chưa thể loại bỏ khả năng mắc viêm khớp nhiễm khuẩn.

Chụp X quang có thể giúp chẩn đoán phân biệt bệnh Legg-Calve-Perthes hay trợt đầu trên xương đùi (SCFE).

Điều trị viêm màng hoạt dịch nhiễm độc

Định hướng điều trị chủ yếu là kiểm soát và làm giảm các triệu chứng. Triệu chứng viêm do nhiễm virus thường sẽ tự khỏi.

Thuốc điều trị

Các thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen và naproxen có thể giúp giảm đau và viêm tạm thời. Bác sỹ có thể kê những loại thuốc giảm đau mạnh hơn nếu các thuốc OTC trên không phát huy tác dụng.

Nghỉ ngơi

Trẻ nên hạn chế vận động phần khớp háng bị đau để bệnh nhanh hồi phục. Việc đi bộ bình thường cũng khá an toàn, tuy nhiên trẻ nên tránh tham gia các hoạt động mạnh như chơi các môn thể thao tương tác. Trẻ cũng không nên mang vác quá nặng đặc biệt ở bên hông bị tổn thương.

Các biến chứng có thể gặp

Mặc dù đây là một bệnh không quá nghiêm trọng, tuy nhiên hãy đưa trẻ tới bệnh viện ngay nếu:

Trẻ bị sốt cao hơn hoặc đau nặng hơn ngay cả khi đã uống thuốc giảm đau kháng viêm.
Đau khớp kéo dài trên 3 tuần hoặc tái phát khi trẻ ngừng thuốc.
Các thuốc kháng viêm không có tác dụng dù đã sử dụng được một vài ngày.

Con bạn có thể cần được kê những thuốc khác mạnh hơn hoặc tiến hành thêm những xét nghiệm bổ sung để tìm ra nguyên nhân chính xác gây đau khớp háng.

Triển vọng điều trị

Trong hầu hết các trường hợp, bệnh viêm màng hoạt dịch nhiễm độc thường tự khỏi trong vòng 1 – 2 tuần, tuy nhiên bệnh có thể kéo dài tận 5 tuần. Bệnh này cũng có thể tái phát nhiều lần đối với một số trẻ đặc biệt khi chúng bị mắc các bệnh nhiễm virus như cảm lạnh.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP