Hầu hết những người bị viêm khớp dạng thấp đều gặp phải các vấn đề về chân, bao gồm đau ngón chân cái, viêm khớp và đau mắt cá chân. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu cách giảm thiểu và làm dịu cơn đau và cứng khớp ở chân. Theo chia sẻ ở người bị viêm khớp dạng thấp thì các khớp ở bàn chân là một trong những khớp đầu tiên bị ảnh hưởng - chụp X-quang cho thấy một số khớp bị hao mòn. Ngay cả trong những ngày bình thường thì đôi chân của người bị viêm khớp dạng thấp vẫn luôn là điểm nhức nhối. Tình trạng hao mòn xảy ra tại các sụn, khớp bị viêm. Nguyên nhân là do tình trạng viêm bên trong lớp lót khớp. Theo Hiệp hội Bàn chân và Mắt cá chân Chỉnh hình Hoa Kỳ, khoảng 90% những người bị viêm khớp dạng thấp bị đau chân khiến việc đi lại trở nên khó khăn và hạn chế các hoạt động hàng ngày. Các triệu chứng của các vấn đề về bàn chân và mắt cá chân liên quan đến viêm khớp dạng thấp là đau, rát hoặc ngứa ran, v.v.
Theo Viện phẫu thuật chỉnh hình Hoa Kỳ (AAOS), đối với khoảng 20% số người bị viêm khớp dạng thấp, các vấn đề về bàn chân và mắt cá chân là triệu chứng đầu tiên của bệnh viêm khớp dạng thấp. Đau chân thường xảy ra ở các khớp hoặc bàn chân, nhưng viêm khớp dạng thấp có thể tấn công bất kỳ khớp nào của bàn chân. Đối với một số người, mắt cá chân bị đau nhiều nhất và có thể bị sưng tấy. Bệnh nhân phàn nàn về cơn đau ở khớp ngón chân, dây chằng hoặc mắt cá chân chủ yếu khi đứng dậy khỏi giường. Ngoài đau thì người bệnh còn bị sưng khớp, đỏ và ấm. Các nốt thấp khớp cũng có thể phát triển. Điều này có thể dẫn đến biến dạng khớp và mở rộng bàn chân trước, đòi hỏi phải tăng kích cỡ giày. Cơn đau và tình trạng cứng khớp có thể tồi tệ hơn vào buổi sáng, buộc bạn phải dậy sớm hơn một giờ hoặc hơn để chuẩn bị cho ngày mới.
Theo một nghiên cứu được công bố vào tháng 10 năm 2022 trên tạp chí Rheumatology International, các vấn đề về chân phổ biến nhất mà bệnh nhân mắc bệnh thấp khớp tự báo cáo là: đau (73%), lòng bàn chân khô (68%), móng chân dày lên (58%) và bàn chân lạnh (57 %).
Một vấn đề về chân khác mà những người bị viêm khớp dạng thấp gặp phải là đau dây thần kinh hoặc bệnh thần kinh dạng thấp. Theo nghiên cứu cơn đau dây thần kinh ngoại biên ở bàn chân có thể gây bỏng rát hoặc ngứa ran, có thể bắt đầu dần dần, di chuyển từ bàn chân này sang chân khác. Áp lực liên tục lên bàn chân có thể dẫn đến chèn ép dây thần kinh hoặc hội chứng đường hầm cổ chân.
Cũng giống như các khớp ở các bộ phận khác của cơ thể, viêm khớp dạng thấp gây viêm màng hoạt dịch của khớp ở bàn chân. Viêm có thể gây xói mòn xương khớp và các tổn thương khác, dẫn đến biến dạng bàn chân. Tình trạng biến dạng này là để bao khớp, thường hoạt động như một ống bọc, bảo vệ khớp bằng cách tăng thêm sự ổn định cho khớp. Một số biến dạng liên quan đến viêm khớp dạng thấp bao gồm:
Tùy thuộc vào các vấn đề cụ thể về bàn chân các bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị bao gồm dùng thuốc, liệu pháp tập thể dục, sử dụng nhiều loại giày, nẹp và dụng cụ chỉnh hình hoặc phẫu thuật. Phẫu thuật thường là cần thiết để giảm bớt cơn đau liên quan đến biến dạng ngón chân cái, ngón chân hình búa và các nốt sần viêm khớp. Phẫu thuật bàn chân có thể liên quan đến việc đặt lại xương hoặc kết hợp các khớp để điều chỉnh vị trí của xương và khớp.
Tiêm steroid tại chỗ đặc biệt có lợi cho các khớp bị viêm và viêm cân gan chân. Nhưng trước khi lên lịch phẫu thuật hoặc đến phòng khám để tiêm, bạn có thể thử các phương pháp không xâm lấn như đặt nẹp cố định hoặc chọn giày hoặc miếng lót được thiết kế để hỗ trợ bàn chân của mình.
Để giảm đau chân do viêm, cần phải điều trị và kiểm soát bệnh viêm khớp dạng thấp. Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARD) có thể kiểm soát tình trạng viêm và ngăn ngừa tổn thương khớp. Nếu đau chân là do bệnh lý thần kinh, DMARD cũng được khuyên dùng, cũng như các loại thuốc khác, bao gồm thuốc giảm đau và một số thuốc chống trầm cảm, cũng như vật lý trị liệu xung điện qua da.
Tổ chức Viêm khớp lưu ý rằng những đôi giày mũi hẹp hoặc mũi nhọn cũng như giày cao gót không tốt cho bàn chân vì chúng khiến người mang tạo áp lực lên lòng bàn chân, có thể dẫn đến dị tật. Các đôi giày có hỗ trợ vòm tốt sẽ giúp phân bổ trọng lượng đồng đều trên toàn bộ bàn chân và dụng cụ chỉnh hình - miếng đệm đặc biệt đặt giữa đế giày và lòng bàn chân có thể làm giảm đau chân do viêm khớp dạng thấp và có thể ngăn ngừa dị tật ở bàn chân. Bạn nên mua giày có đế lót có thể tháo rời, chỗ ngón chân rộng, rộng rãi, dây buộc dễ điều chỉnh và hỗ trợ giữa bàn chân khi bạn bị viêm khớp dạng thấp.
Ngoài việc sử dụng giày dép, thuốc men phù hợp và (có thể) phẫu thuật, bạn có thể làm những điều sau để giảm đau chân do viêm khớp dạng thấp:
Cách tốt nhất để kiểm soát cơn đau chân là kiểm soát bệnh viêm khớp dạng thấp. Nếu bạn làm thế, bạn có thể giữ cho đôi chân của bạn được thoải mái.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh