Cai sữa và những lời khuyên cho các bà mẹ

Nếu bạn đang cho con bú, sẽ đến một thời điểm bạn phải cai sữa cho bé. Nếu đây là lần đầu tiên, bạn sẽ băn khoăn khi nào nên cai sữa? Cai sữa sẽ ảnh hưởng như thế nào đến con bạn? Bạn sẽ phải làm thế nào để tránh sự đòi hỏi của bé và bé sẽ không đòi bú lại?

Hãy thư giãn, đừng căng thẳng, chúng ta sẽ tìm hiểu những sự thật về việc cai sữa và cách làm thế nào để cai sữa thật thoải mái cho cả mẹ và bé.

Khi nào là thời điểm tốt nhất để bắt đầu cai sữa?

Học viện Nhi khoa Mỹ khuyến cáo nên cho bú mẹ hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu sau sinh và cho bú kết hợp với ăn dặm đến tối thiểu là 1 tuổi. Ở Việt Nam, để nuôi con bằng sữa mẹ có kết quả tốt nhất, các bà mẹ được khuyến cáo cho bé bú đến tối đa 24 tháng tuổi. Tuy nhiên, nếu việc cho bú làm cho cả mẹ và đứa trẻ thoải mái thì bạn có thể lùi lại bất cứ lúc nào vì thời điểm bắt đầu cai sữa hoàn toàn là một quyết định cá nhân.

Thông thường dễ nhất để bắt đầu cai sữa là khi em bé bắt đầu quen với việc ăn dặm. Những thay đổi mới đây trong mô hình nuôi con bằng sữa mẹ thường khuyến cáo bắt đầu cai sữa một cách tự nhiên ở 6 tháng tuổi, khi trẻ làm quen với các thực phẩm đặc. Tuy nhiên, nếu bé chưa thực sự quen với thức ăn dặm thì đó không phải là một thời điểm thihs hợp để cai sữa.

Một vài trẻ bắt đầu tìm kiếm các nguồn dinh dưỡng khác và cảm thấy thoải mái khi gần 1 tuổi. Ở độ tuổi này, trẻ có thể ăn nhiều loại thức ăn đặc khác nhau và có thể uống bằng cốc. Một vài trẻ khác không thể cai sữa cho đến khi chúng biết đi.

Bạn có thể tự quyết định thời điểm bắt đầu cai sữa và hãy bắt đầu bằng sự nhạy cảm, quan tâm và chú ý đến nhu cầu của đứa trẻ cũng như của chính bạn. Hãy tự hỏi mình, bạn đã muốn cai sữa cho bé chưa hay vẫn muốn duy trì mối liên kết mẹ con khi cho bé bú. Hãy quan sát bé của bạn để xem bé đã sẵn sàng tiếp nhận các nguồn dinh dưỡng thay thế (sữa công thức, thức ăn dặm..) hay chưa?

Hãy tránh so sánh tình trạng em bé và cả của bạn với gia đình khác, vì nhu cầu của bé và của bạn không giống với bất kỳ một nhà nào cả và thời hạn mà bạn đặt ra để cai sữa chỉ phụ thuộc vào gia đình bạn mà thôi.

Thời điểm nào không thích hợp để bắt đầu cai sữa?

Hãy cân nhắc lại việc cai sữa nếu:

Bạn lo lắng về tình trạng dị ứng: Một vài nghiên cứu chỉ ra rằng bú mẹ hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu tiên thay vì sử dụng sữa công thức, có thể ngăn chặn hoặc trì hoãn bệnh chàm, dị ứng sữa bò và thở khò khè ở trẻ nhỏ. Vì vậy nếu bạn thấy băn khoăn về việc con bạn có thể có dị ứng với sữa công thức hoặc bị bệnh dị ứng, hay xhoir ý kiến bác sỹ trước khi quyết điịnh cai sữa.

Bạn hoặc trẻ không cảm thấy thoải mái: Nếu đứa trẻ của bạn bị ốm, hãy trì hoãn việc cai sữa đến tận khi bé tốt hơn. Bạn có thể trì hoàn việc cai sữa nếu bạn cảm thấy không khỏe. Bạn sẽ kiểm soát sự chuyển đổi này tốt hơn nếu có một sức khỏe tốt.

Có thay đổi lớn xảy ra trong gia đình: Tránh bắt đầu cai sữa trong thời điểm có thay đổi lớn trong nhà. Nếu gia đình bạn chuyển nhà gần đây hoặc tình hình chăm sóc trẻ thay đổi, hãy trì hoãn việc cai sữa cho đến thời gian ít căng thẳng hơn. Ngay cả khi có những việc tác động đến cuộc sống thường ngày của bạn và gia đình, hãy cân nhắc chưa cai sữa cho bé vội.

Cách nào là tốt nhất để bắt đầu cai sữa?

Hãy tiến hành từ từ: hãy thay đổi từ từ thời gian và số lần cho bé bú trong khoảng vài tuần đến vài tháng, nó sẽ làm nguồn sữa của bạn giảm dần và tránh ứ sữa, tắc sữa. Nếu bạn bị ứ sữa trong quá trình cai sữa, hãy chườm lạnh để giảm sưng và khó chịu.

Đứa trẻ có xu hướng gắn bó với bữa bú đầu tiên và cuối cùng trong ngày, khi mà nhu cầu của trẻ lớn hơn. Bạn có thể bắt đầu cai sữa bằng cách không cho trẻ bú bữa bú cuối cùng nhưng thông thường sẽ dễ dàng hơn khi bạn bắt đầu cai sữa bằng cách bỏ bữa bú giữa ngày.

Nếu bạn bắt đầu cai sữa khi con bạn từ 1 tuổi trở lên, cân nhắc việc không cho trẻ bú và quan sát phản ứng của trẻ. Sau bữa ăn dặm buổi trưa, trẻ có thể hứng thú với một hoạt động khác và tự động từ bỏ bữa bú. Một khi bạn đã thành công để bỏ một bứa bú, bạn có thể bắt đầu bỏ những bữa khác.

Bạn có thể bắt đầu cai sữa bằng cách cho trẻ uống sữa đổ thìa vào ban ngày và cho bú vào ban đêm.

Hãy nhớ rằng bất cứ cách nào cũng tùy thuộc vào bạn và con bạn. Nếu thấy cách này không phù hợp bạn hãy linh động chuyển sang cách khác

Bạn có nên từ chối đòi hòi của trẻ trong quá trình cai sữa không?

Từ chối cho bú khi trẻ đòi hỏi có thể gây tác dụng ngược lại và làm đứa trẻ lại càng tập trung hơn vào việc đòi bú. Nếu con của bạn muốn, hãy cứ cho bé bú một chút, sau đó tiếp tục làm sao nhãng trẻ bằng thức ăn mới và những hoạt động mới ví dụ như chơi là thú nhồi bông hoặc hướng trẻ đến tiếng động nào đó khi trẻ bú.

Trong thời gian này, có thể tránh ngồi ở những nơi mà bình thường bạn hay ngồi cho bé bú.

Chế độ dinh dưỡng sau khi cai sữa

Nếu bạn cai sữa cho con mình trước 1 tuổi, bạn có thể sử dụng sữa công thức có bổ sung sắt. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ để có thể lựa chọn cho mình loại sữa công thức phù hợp. Chỉ sử dụng sữa bò khi con bạn đã được một tuổi.

Bạn có thể cho bé chuyển sang bú bình và sau đó uống bằng cốc, hoặc nếu con bạn sẵn sàng, có thể cho bé chuyển sang dùng cốc ngay. Hãy nhớ rằng, nếu bạn cai sữa cho con bạn bằng bú bình thì cuối cùng bạn lại cai bé bú bình và phải cho bé chuyển sang uống sữa bằng cốc.

Nếu lần đầu tiên, bạn cho con bú bình thì hãy duy trì cho đến khi bé không còn cảm thấy đói và kiên nhẫn hơn. Lúc đầu, hãy chọn núm vú bình với dòng chảy chậm. Nếu bạn sử dụng núm vú có dòng chảy nhanh, con của bạn có thể trở nên quen với điều đó và cảm thấy khó chịu với dòng chảy khác nhau khi bú mẹ.

Cai sữa cần thời gian bao lâu?

Tùy thuộc vào cách tiếp cận của bạn, cai sữa có thể mất nhiều ngày, nhiều tuần hoặc nhiều tháng. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng, quá vội vàng cai sữa sẽ làm con bạn khó chịu và có thể làm bạn bị căng vú.

Thực tế, nuôi con bằng sữa mẹ làm tăng tình cảm của bạn và con. Bạn có thể có những cảm xúc lẫn lộn khi cai sữa. Nhưng bằng cách thay đổi dần dần cho đến khi cai sữa, với rất nhiều tình cảm dành cho con của mình, bạn có thể giúp cho con một quá trình chuyển đổi suôn sẻ.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP