Dưới đây là 9 chế độ ăn uống/chế độ ăn kiêng có thể đã trở nên lỗi thời:
Chế độ ăn kiêng quân đội (Military diet) được chia thành hai phần trong một tuần: Trong 3 ngày bạn sẽ hạn chế lượng calorie bằng việc tuân thủ kế hoạch ăn kiêng nghiêm ngặt; 4 ngày sau đó bạn sẽ trở lại chế độ ăn uống bình thường. Trong 4 ngày này bạn có thể ăn bất cứ thứ gì mình thích, tuy nhiên, để tăng tốc độ giảm cân, bạn nên áp dụng chế độ ăn ít calorie và chất béo. Chế độ ăn kiêng quân đội không loại trừ bất kỳ loại thực phẩm cụ thể nào. Trên lý thuyết, thực đơn ăn uống này rất đa dạng mà vẫn có thể giúp giảm cân vì nó cung cấp rất ít calorie.
Tuy nhiên, trên thực tế, chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh những lợi ích, hiệu quả và độ an toàn của chế độ ăn kiêng quân đội.
Chế độ ăn Ketogenic “siêu hot” vào năm 2017 vì những lợi ích giảm cân có thể nhìn thấy rõ. Chế độ ăn Ketogenic bao gồm 75% là chất béo, 20% protein, và chỉ có 5% carbohydrate. Mục đích của chế độ ăn này là sử dụng chất béo như năng lượng (và ketone - một trong những phụ phẩm sinh hóa) thay vì glycogen (glucose lưu giữ hoặc đường huyết). Sau khoảng 4 ngày không đủ carbohydrate cho cơ thể, cơ thể sẽ chuyển sang trạng thái “ketosis” (đốt chất béo thay vì glucose) và có thể kiểm tra bằng xét nghiệm máu hoặc nước tiểu. Nhờ vậy, nó thúc đẩy giảm cân, tuy nhiên đây là cách giảm cân không bền vững.
Theo chuyên gia Petra Colindres, sự thiếu hụt dinh dưỡng (đặc biệt là chất xơ, vitamin và khoáng chất) thường gặp trong chế độ ăn Ketogenic. Để quản lý cân nặng trong thời gian dài, chế độ ăn Ketogenic có thể gây bất lợi cho tinh thần của bạn.
Theo chuyên gia dinh dưỡng Sharon Palmer, chế độ ăn kiêng Paleo tồn tại khá nhiều nhược điểm.
“Việc tập trung vào tiêu thụ thịt và tránh các loại ngũ cốc và đậu là điều không bền vững đối với sức khoẻ của con người”, Sharon Palmer khẳng định. Chế độ ăn uống Paleo khuyến khích ăn nhiều thịt đỏ và protein động vật, loại bỏ sữa, ngũ cốc, đậu và nhiều loại trái cây. Mặc dù chế độ ăn này có lượng calo và carbohydrate thấp giúp giảm cân nhưng vẫn tồn tại các rủi ro tiềm ẩn như: Mệt mỏi, đau đầu, táo bón, thay đổi tâm trạng, tăng nguy cơ bệnh tim và một số bệnh ung thư. Vì vậy, hãy gạt bỏ chế độ ăn Paleo sang một bên và tìm hiểu thực phẩm lành mạnh từ tất cả các nhóm thực phẩm.
Clean eating là cách chế biến đồ ăn và ăn các loại thực phẩm gần với dạng nguyên thủy nhất của chúng. Mục tiêu cơ bản của chế độ ăn này là có được nhiều giá trị nhất từ thực phẩm toàn bộ (whole foods) để vừa giúp cung cấp thêm năng lượng cho cơ thể, vừa giúp giảm cân, thanh lọc cơ thể. Những người theo chế độ ăn này sẽ tránh tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp, phụ gia thực phẩm… Bạn vẫn được ăn đủ các nhóm chất chính như carbohydrate, protein, chất béo, chất xơ như bình thường. Thực phẩm chủ yếu sẽ được ăn sống, hấp hoặc luộc, hạn chế dùng dầu mỡ để chiên, xào.
Tuy nhiên, chế độ ăn kiêng clean eating vẫn tồn tại nhiều mặt trái. Chuyên gia dinh dưỡng Denine Marie cho hay nhiều người cảm thấy bản thân trở nên cáu gắt, khó chịu và đôi lúc rất bức bối vì thèm ăn nhưng món ngon khác mà không được ăn. Chế độ ăn này sẽ hạn chế bạn tận hưởng cuộc sống và có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng.
Theo chuyên gia dinh dưỡng Jaymar Saniatan, chế độ ăn uống không chứa gluten (Gluten free diet) thích hợp cho những người bị bệnh Celiac hoặc nhạy cảm với gluten. Nếu bạn không bị những vấn đề này, không cần thiết phải áp dụng chế độ ăn uống không chứa gluten. Gluten là một protein tự nhiên tìm thấy trong lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen, và một số chất phụ gia thực phẩm. Loại bỏ nó khỏi chế độ ăn uống của bạn cũng không thể làm giảm lượng calorie và giúp giảm cân.
Cà phê Bulletproof hay cà phê “chống đạn” là một loại thức uống caffeine chiết xuất từ hạt cà phê Tây Tạng đã loại bỏ độc tố mycotoxin - một dạng mốc hình thành trong quá trình lên men kết hợp cùng bơ làm từ sữa của những con bò ăn cỏ và dầu MCT. Các thành phần này được trộn với nhau thành một loại thức uống có vị ngọt tự nhiên như sữa lắc và được dùng thay cho bữa sáng. Chỉ cần uống vài cốc cà phê này là bạn sẽ không còn quan tâm đến thức ăn trong một khoảng thời gian dài. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo không nên uống cà phê Bulletproof trong thời gian dài vì nó có thể gây thiếu hụt dinh dưỡng.
Avocado Light - một thương hiệu quả bơ mới do người nông dân Tây Ban Nha lai tạo cho phép người tiêu dùng được ăn những quả ít chất béo hơn 30%. Chuyên gia dinh dưỡng Diane Norwood cho hay loại bơ này “không tự nhiên và không cần thiết”. Bởi lẽ, chất béo trong quả bơ là lành mạnh và có nhiều lợi ích cho người ăn như giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Rất nhiều trang web cho rằng giấm táo có thể chữa được mọi bệnh tật mà bạn có thể tưởng tượng - từ béo phì đến viêm khớp, giảm mệt mỏi mạn tính đến điều trị mụn trứng cá… Tuy nhiên, bạn phải hết sức lưu ý và cảnh giác vì có thể giấm táo chưa kịp phát huy lợi ích đã gây ra những rủi ro cho sức khỏe. Ăn 1 thìa canh giấm táo có thể không gây hại gì, nhưng vì đường tiêu hóa không phải là nơi chứa mô mỡ, vì vậy đừng kỳ vọng tiêu thụ giấm táo có thể giúp bạn giảm cân nhanh chóng.
Cầu thủ Tom Brady và siêu mẫu Gisele Bundchen là đôi vợ chồng “hot” của showbiz Mỹ, luôn nổi tiếng với chế độ ăn khoa học để giữ được một thân hình săn chắc, quyến rũ. Chế độ ăn của họ được đánh giá là khá khắc nghiệt: 80% kiềm và 20% acid để tăng cường hiệu suất hoạt động thể thao và giảm viêm. Chế độ ăn uống này còn tránh hoàn toàn bột trắng, đường, bột ngọt/mì chính, cà phê, caffeine, nấm, một số loại rau củ (cà chua, ớt, khoai tây, cà tím) và các sản phẩm từ sữa. Họ chỉ ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt, thịt bò và thịt vịt hữu cơ, cá hồi, rau, khoảng 25 cốc nước mỗi ngày (bổ sung chất điện giải), bột protein bổ sung và trái cây (trong một số dịp đặc biệt). Họ chỉ sử dụng dầu oilive trên thực phẩm chưa nấu chín và dầu dừa trong khi nấu ăn. Tất cả các loại thực phẩm phải là hữu cơ.
Chuyên gia Lauren Harris-Pincus thừa nhận rằng chế độ ăn này có một số khía cạnh tích cực, nhưng nó lại hạn chế và cắt giảm nhiều loại thực phẩm mà không có cơ sở khoa học chứng minh.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh