Có những lời khẳng định rằng vitamin E, một chất chống oxy hóa, có thể chống lại rất nhiều tình trạng bệnh, bao gồm bệnh Alzheimer, giảm các vấn đề liên quan đến thị lực do lão hóa, giảm nếp nhăn và thậm chí là ung thư. Tuy nhiên, lợi ích thực sự của vitamin E trong việc chống lại các gốc tự do và chống oxy hóa vẫn còn cần được làm rõ thêm.
Các gốc tự do và chất chống oxy hóa
Các gốc tự do trong cơ thể là các phân tử oxy đã bị mất đi một electron và làm chúng trở nên không cân bằng. Phân tử không cân bằng này sẽ tương tác với các tế bào trong cơ thể và gây ra các tổn thương. Như hiệu ứng trái tuyết lăn, các tế bào có thể bị phá hủy và bạn sẽ dễ mắc bệnh hơn.
Các gốc tự do có thể được cơ thể tạo ra trong quá trình lão hóa, gốc tự do cũng có thể là do tiếp xúc với các yếu tố bên ngoài, như:
- Hút thuốc lá
- Khí ozone
- Ô nhiễm không khí
- Chất phóng xạ
Các chất chống oxy hóa có tác dụng trung hòa các gốc tự do bằng cách sẽ bù lại electron bị thiếu, và do đó, chúng sẽ trở lại trạng thái cân bằng. Các chất chống oxy hóa có trong thực phẩm và cũng được tạo ra trong cơ thể bằng việc sử dụng vitamin và chất khoáng từ thực phẩm.
Bạn cần bao nhiêu vitamin E?
Trừ khi chế độ ăn của bạn rất ít chất béo, nếu không, nhiều khả năng là bạn đã nạp đủ vitamin E rồi. Nhưng hút thuốc, ô nhiễm không khí và thậm chí là phơi nhiễm với các tia cực tím có hại từ ánh nắng mặt trời có thể làm cạn kiệt nguồn dự trữ của cơ thể.
Theo Viện Sức khỏe quốc gia Hoa Kỳ, thanh thiếu niên và người trưởng thành nên nạp khoảng 15mg vitamin E/ngày. Phụ nữ mang thai cũng nên nạp một lượng tương tự vitamin E và phụ nữ cho con bú nên nạp khoảng 19mg vitamin E/ngày.
Với trẻ em, liều khuyến nghị là 4-5mg vitamin E/ngày cho trẻ sơ sinh, 6mg/ngày cho trẻ 1-3 tuổi , 7mg/ngày với trẻ 4-8 tuổi và 11mg/ngày cho trẻ 9-13 tuổi.
.png)
Bạn không cần các viên nang hoặc các loại dầu để có đủ vitamin E. Rất nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt là ngũ cốc và nước ép, được bổ sung thêm vitamin E. Vitamin E cũng được tìm thấy trong rất nhiều loại thực phẩm, bao gồm:
- Dầu thực vật, đặc biệt là dầu hướng dương, dầu mầm lúa mỳ và dầu từ cây rum.
- Các loại hạt
- Quả bơ và các loại chất béo khác.
Khám phá những hiểu lầm về vitamin E
Thoái hóa điểm vàng
Thoái hóa điểm vàng là nguyên nhân chính dẫn đến mù lòa ở người trên 55 tuổi. Một nghiên cứu được tiến hành bởi Viện Mắt quốc gia Hoa Kỳ chỉ ra rằng, sử dụng liều cao các chất chống oxy hóa và kẽm có thể làm giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng khoảng 25%.
Bảo vệ tim
Nhiều người tin rằng, vitamin E liều cao sẽ làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Nhưng một nghiên cứu theo dõi 14.000 nam giới Mỹ trong 8 năm chỉ ra rằng, không có lợi ích gì cho hệ tim mạch khi uống bổ sung thực phẩm chức năng có vitamin E cả. Trên thực tế, nghiên cứu này đã xác định rằng, vitamin E có liên quan đến việc tăng nguy cơ đột quỵ.
.png)
Ung thư
Một nghiên cứu khác theo dõi 35.000 nam giới trong 5 năm cho thấy, sử dụng thực phẩm chức năng có vitamin E không có hiệu quả làm giảm nguy cơ mắc bất cứ loại ung thư nào. Một nghiên cứu theo dõi vào năm 2011 cũng chỉ ra rằng, các đối tượng nghiên cứu thường xuyên uống vitamin E thật ra lại có nguy cơ bị ung thư tiền liệt tuyến cao hơn 17%.
Làm liền da
Vitamin E được quảng cáo rộng rãi như một chất có thể làm mau liền da và làm giảm sẹo. Trong khi có rất ít nghiên cứu ủng hộ kết luận này, thì đa số các nghiên cứu còn lại chỉ ra rằng vitamin E không có tác dụng làm da liền nhanh hơn.
Một nghiên cứu chỉ ra rằng, thoa vitamin E lên da thậm chí còn làm tình trạng sẹo nghiêm trọng hơn hoặc đơn thuần là chẳng có tác dụng gì cả.
Nghịch lý về vitamin E
Vội vàng bổ sung vào chế độ ăn của bạn các chất chống oxy hóa, bao gồm cả vitamin E, không phải là cách tốt nhất. Một số chuyên gia còn cảnh báo rằng, sử dụng các chất chống oxy hóa liều cao không có tác dụng phòng ngừa hoặc điều trị thực sự, trừ khi bạn bị thiếu hụt các loại chất này.
Vào tháng 3 năm 2005, các nhà nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu y học Johns Hopkins đã xuất bản một bài báo trên Annals of Internal Medicine, khẳng định rằng vitamin E liều cao có thể làm giảm đáng kể tỷ lệ tử vong do tất cả các loại nguyên nhân. Kết quả này của họ dựa trên việc tổng kết 19 thử nghiệm lâm sàng, đã đi ngược lại với hầu hết các nghiên cứu từ trước đến giờ về vitamin E. Tuy nhiên, kết quả này rất ít bằng chứng khoa học để chứng minh.
Vậy, bạn có nên bổ sung vitamin E hay không? Vitamin E có vẻ như không có ảnh hưởng tích cực lên da và sẽ đem lại nguy cơ gây mẩn đỏ da rất lớn. Uống vitamin E với liều khuyến nghị, được coi là khá an toàn. Quá liều hoặc uống vitamin E liều cao không được các bác sỹ khuyến cáo.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
