Nguyên nhân gây bỏng nắng là gì?
Phổ ánh nắng mặt trời được chia thành các nhóm chính dựa vào bước sóng là tia cực tím (< 400 nm), ánh sáng khả kiến (400–760 nm) và hồng ngoại (> 760 nm). Tia cực tím (ultraviolet, UV) gồm có ba phổ chính là UVA (320–400 nm), UVB (290–320 nm) và UVC (<290 nm). Trong đó, UVB là nguyên nhân chính gây bỏng nắng.
Ai là những đối tượng có nguy cơ cao bị bỏng nắng?
Theo phân loại Fitzpatrick, da được phân thành 6 nhóm dựa vào màu sắc da và khuynh hướng rám, bỏng nắng khi tiếp xúc tia UV. Người có da loại I là tuýp da sáng nhất, có nguy cơ cao bị bỏng nắng hơn loại VI (là tuýp da sậm màu nhất). Yếu tố nguy cơ khác làm tăng tỉ lệ bị bỏng nắng gồm:
- Sống ở vùng gần xích đạo, vùng cao (UV tăng 4% khi tăng mỗi 300m);
- Tiếp xúc ánh nắng mặt trời từ 10 sáng đến 4 giờ chiều;
- Phản chiếu từ môi trường: tia UV bị phản chiếu 80% bởi tuyết và băng.
Dấu hiệu và triệu chứng của bỏng nắng là gì?
Dấu hiệu và triệu chứng của bỏng nắng thay đổi theo từng loại da và thời gian tiếp xúc tia UV. Tiếp xúc ánh sáng mặt trời vào giữa trưa trong 15 phút gây bỏng nắng ở người da trắng, trong khi người da sậm màu có thể dung nạp được nếu tiếp xúc trong vài giờ. Dấu hiệu và triệu chứng thường xảy ra sau 2 – 6 giờ tiếp xúc và đạt đỉnh sau 12 – 24 giờ với các biểu hiện gồm:
- Đỏ da;
- Phù nề;
- Đau và kích ứng da;
- Da cảm thấy nóng khi sờ, đau;
- Xuất hiện mụn nước, bóng nước, sốt và ớn lạnh trong trường hợp nặng;
- Trường hợp rất nặng sẽ dẫn đến bỏng độ 2, mất nước, rối loạn điện giải, bội nhiễm, sốc hay có thể gây tử vong.
Cách xử trí đúng cách khi bị bỏng nắng là gì?
Khi có dấu hiệu hay triệu chứng bị bỏng nắng thì điều đầu tiên cần thực hiện là ngưng tiếp xúc ngay với ánh nắng mặt trời (vào trong nhà hay bóng râm). Sau đó có thể thực hiện các biện pháp sau đây để làm giảm khó chịu:
- Tắm hay ngâm nước lạnh thường xuyên để giảm đau, lau khô nhẹ nhàng và để lại một ít nước trên da. Sau đó, thoa dưỡng ẩm để giúp giảm khô da;
- Sử dụng dưỡng ẩm chứa lô hội hay đậu nành thường hữu ích trong việc giúp làm dịu da bị bỏng nắng. Nếu có vị trí nào cảm thấy khó chịu, ngứa hay bỏng rát thì có thể thoa kem hydrocortisone. Không điều trị bỏng nắng với sản phẩm “-caine” như benzocaine, vì có thể gây kích ứng hay dị ứng da;
- Cân nhắc dùng aspirin hoặc ibuprofen để giúp giảm sưng phù, đỏ và khó chịu;
- Uống nhiều nước giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước;
- Da bỏng độ 2 sẽ xuất hiện mụn nước, bóng nước, chú ý là không tự chọc, hút bóng nước và để lành tự nhiên;
- Chăm sóc kỹ vùng da bị bỏng nắng trong quá trình lành thương như mặc quần áo bảo vệ che chắn khi ra ngoài, rửa thương tổn da nhẹ nhàng, không cào gãi, cọ xát mạnh;
- Cuối cùng là đến khám bác sĩ chuyên khoa Da liễu để được tư vấn và chăm sóc da tối ưu nhất.
Phòng ngừa bỏng nắng như thế nào?
Chống nắng là phương pháp tốt nhất giúp phòng ngừa bỏng nắng và những tổn thương khác do bức xạ UV:
- Tránh tiếp xúc trực tiếp ánh nắng mặt trời, đặc biệt từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều;
- Mặc quần áo bảo vệ, đội nón rộng vành, đeo kính râm, găng tay;
- Thoa kem chống nắng thường xuyên và đúng cách;
- Sử dụng thuốc hỗ trợ chống nắng có chứa Polypodium leucotomos giúp tăng thêm hiệu quả bảo vệ và giảm bỏng nắng.
Sau khi bị bỏng nắng có biến chứng gì không?
Mặc dù bỏng nắng là một tình trạng tạm thời, cấp tính, nhưng hậu quả của việc tiếp xúc quá nhiều với tia UV này sẽ có thể gây những tổn thương kéo dài cho da. Những thương tổn này làm tăng nguy cơ dễ bị ung thư da như u hắc tố bào, ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào vảy. Ngoài ra, việc tiếp xúc quá mức ánh sáng mặt trời hay nguồn UV khác còn gây ra các tác động có hại như lão hóa sớm, xuất hiện nếp nhăn da, đốm nâu và tàn nhang.
Kết luận
Bỏng nắng là một trong những biểu hiện của việc tiếp xúc quá nhiều với bức xạ cực tím. Tình trạng này sẽ gây ra nhiều tác động có hại cho da và tăng nguy cơ cao phát triển ung thu da. Vì vậy, việc quan trọng nhất là cần phải phòng ngừa bỏng nắng, trong đó biện pháp chống nắng cần được thực hiện đúng cách.
-- ThS. BS. Phạm Quốc Thảo Trang --
Giới thiệu Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương
Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương được triển khai dịch vụ thăm khám, chăm sóc và điều trị các tình trạng về da như mụn, sẹo, nám, tàn nhang… với tiêu chí đem lại sự thay đổi tích cực về diện mạo cũng như sự hài lòng của khách hàng sau khi sử dụng dịch vụ.
Với nguồn nhân lực chất lượng có chuyên môn cao là các Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ đến từ Bộ môn Da liễu - Đại học Y Dược TPHCM & Bệnh viện Nguyễn Tri Phương có kinh nghiệm nhiều năm trong giảng dạy, nghiên cứu và điều trị Da liễu – Thẩm mỹ da; sẽ trực tiếp thăm khám, lên phác đồ điều trị và trực tiếp trị liệu cho bệnh nhân, đảm bảo hiệu quả cao nhất.
Thông tin liên hệ
- Đơn vị da liễu – Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương.
- Số 468 Nguyễn Trãi, Phường 8, Quận 5, Tp.Hồ Chí Minh.
- Hotline tư vấn đặt lịch Bác sĩ: 0899777709 / Zalo/Viber: 0899777709
- Facebook Fanpage: Thẩm mỹ da - BV Nguyễn Tri Phương
