DEMODEX

Demodex là gì?

Demodex là tên gọi của những con ve nhỏ sống trong nang lông. Ở người, demodex có trên da mặt, đặc biệt là trán, má, hai bên mũi, lông mi và ống tai ngoài. Những con ve này có thể gây ra một tình trạng gọi là bệnh da do demodex (demodicosis).

Có hai loài ve chủ yếu liên quan đến sự xâm nhiễm của demodex ở người là Demodex folliculorum và Demodex brevis. D. folliculorum được tìm thấy trong các nang lông nhỏ, đặc biệt là lông mi. Ở cả giai đoạn chưa trưởng thành và trưởng thành, chúngăn các tế bào da. D. brevis được tìm thấy trong các tuyến dầu nối với các nang lông nhỏ và ăn các tế bào tuyến.

D. folliculorum dài 0,3–0,4 mm và D. brevis dài 0,15–0,2 mm. Chúng hầu như không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng dưới kính hiển vi, cấu trúc của chúng có thể nhìn thấy được. Tám chân của loài ve này di chuyển với tốc độ 8–16 mm/h và chủ yếu di chuyển vào ban đêm vì ánh sáng chói khiến chúng phải ở trong nang lông.

Nang ve demodex trên mô học

Những đối tượng có thể bị nhiễm demodex và mắc bệnh da do demodex?

Thông thường demodex ở người lớn và trẻ em trên năm tuổi là một phát hiện bình thường, nhưng hiếm khi được tìmthấy ở trẻ em dưới năm tuổi. Bệnh da do demodex  thường được chẩn đoán ở người lớn tuổi, hoặc cótình trạng suy giảm miễn dịch, chẳng hạn như nhiễm HIV.

Các đặc điểm lâm sàng của bệnh da do demodex là gì?

Bệnh da do demodexgây ra các triệu chứng và dấu hiệu không đặc hiệu trên da mặt. Bao gồm:

• Bong vảy tại vị trí nang lông
• Đỏ da
• Da nhạy cảm
• Ngứa.

Các dát, sẩn, chàm, viêm nang lông và sắc tố cũng đã được mô tả.

Bệnh nhân mắc bệnh da do demodex có thể bị kích ứng mắt, ngứa và bong vảy mí mắt (viêm bờ mi hoặc viêm da mí mắt). Có thể có mi mắt dày lên, rụng lông mi (madarosis), viêm kết mạc và giảm thị lực.

Số lượng Demodex tăng lên đã được nhậnthấy trong các bệnhsau:

• Demodex folliculorum – da sần sùi do vảy tại nang lông.
• Tai bị dày sừng do Demodectic – đóng vảy, và dày sừng ở dái tai và vành tai.
• Trứng cá đỏ, đặc biệt là các biến thể sẩn mụn mủhoặc u hạt không đối xứng.
• Một số trường hợp viêm da quanh miệng (cũng ảnh hưởng đến các vị trí quanh ổ mắt hoặc quanh tai).
• Viêm tai ngoài (auricular demodex).
• Áp xe doDemodex.

Demodicosis

Demodex folliculorum

Bệnhda demodex folliculorum còn được gọi là bệnh vẩy phấn nang lông (pityriasis folliculorum) hoặc spinulatedemodicosis. Nó là một dạng dày sừng điểm, màu đỏ nhẹ và kết cấu giống như giấy nhám của da do vảy tại vị trí nang lông. Bệnhcó thể gây kích ứng và cảm giác nóng rát.

Demodex được chẩn đoán như thế nào?

Soi da thường cho thấy các cấu trúc có vảy trắng bao phủ các lỗ nang lông.

Soi da ở bệnh nhân bệnh da do demodex

Demodex có thể được tìm thấy bằng cách kiểm tra vớiKOH, hoặc sinh thiết da mẫu nang lông và  kiểm tra dưới kính hiển vi. Phần bề mặt của lớp sừng của da và thành phần nang lông cũng có thể được lấy mẫu bằng sinh thiết bề mặt da. Bệnh Demodex được chẩn đoán khi có mật độ Demodex cao (>5/cm2).

Demodex folliculorum được đặc trưng về mặt mô học bởi:

• Số lượng nhiều demodex trong ống nang của nang
• Tăng sừng hóa nang lông
• Lichen nang lông khu trú kèm theo thâm nhiễm tế bào lympho

Phương pháp điều trị bệnh da do demodex là gì?

Demodex chỉ có thể sống trong nang lông của người và khi được kiểm soát, chúng không gây triệu chứng. Các chiến lược điều trị và phòng ngừa tại nhà bao gồm:

• Sử dụng dầu gội dịu nhẹ cho tóc và lông mi hàng ngày
• Rửa mặt hai lần mỗi ngày bằng sữa rửa mặt không chứa xà phòng
• Tránh các chất tẩy rửa gốc dầu và trang điểm nhờn
• Tẩy tế bào chết định kỳ để loại bỏ các tế bào chết trên da.

Điều trị bằng thuốc diệt ký sinh trùng nhằm mục đích làm giảm sự sinh sôi quá mức của demodexvà chữa khỏi các triệu chứng và dấu hiệu lâm sàng. Các thuốc lựa chọn bao gồm:

• Dung dịch benzyl benzoat
• Kem permethrin
• Thuốc mỡ lưu huỳnh
• Kem crotamiton
• Selenium sulfide wash
• Gel metronidazol
• Kem salicylic acid
• Kem Ivermectin.

Trong những trường hợp nghiêm trọng, chẳng hạn như những người bị nhiễm HIV, ivermectin uống có thể được khuyến nghị.

Bệnh da do demodex quanh hốc mắt

Nhiều phương pháp điều trị bệnh da do demodex quanh hốc mắt. Thoa thuốc mỡ tạigốc lông mi vào ban đêm nhằm ngăn chặn demodex chui ra khỏi nang lông bệnh và di chuyển từ nang lông này sang nang lông khác. Một cách điều trị khác là vệ sinh sạch lông mi và gốc lông mi bằng dầu gội trẻ em, sau đó xử lý vùng đó bằng tinh dầu tràm trà hoặc dầu hạt macadamia để diệt trứng.

BS CKI Phan Vũ Lam Phương

https://dermnetnz.org/topics/demodex

Giới thiệu Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương được triển khai dịch vụ thăm khám, chăm sóc và điều trị các tình trạng về da như mụn, sẹo, nám, tàn nhang… với tiêu chí đem lại sự thay đổi tích cực về diện mạo cũng như sự hài lòng của khách hàng sau khi sử dụng dịch vụ.

Với nguồn nhân lực chất lượng có chuyên môn cao là các Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ đến từ Bộ môn Da liễu - Đại học Y Dược TPHCM & Bệnh viện Nguyễn Tri Phương có kinh nghiệm nhiều năm trong giảng dạy, nghiên cứu và điều trị Da liễu – Thẩm mỹ da; sẽ trực tiếp thăm khám, lên phác đồ điều trị và trực tiếp trị liệu cho bệnh nhân, đảm bảo hiệu quả cao nhất.

Thông tin liên hệ

• Đơn vị da liễu – Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. 

• Số 468 Nguyễn Trãi, Phường 8, Quận 5, Tp.Hồ Chí Minh.

• Số điện thoại liên lạc (Trả lời trong ngày) : 0899777709 / Zalo/Viber