Triệu chứng của bệnh Zona
Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh zona là phát ban gây đau đớn thường xuất hiện ở một bên cơ thể. Vài ngày trước khi phát ban, các triệu chứng khác có thể xuất hiện bao gồm yếu cơ, ớn lạnh, đau cơ và buồn nôn. Một số người cũng bị đau, ngứa, châm chích và nóng rát trên da trước khi phát ban xuất hiện.
Phát ban của bệnh zona có xu hướng phát triển theo một kiểu hình nhất định, phổ biến nhất là ở vùng thân. Phát ban có thể bắt đầu bằng những mảng đỏ nhưng thay đổi theo thời gian và dần phát triển thành mụn nước chứa dịch bên trong. Những mụn nước này có thể vỡ và chảy dịch ra.
Sau khoảng 7 đến 10 ngày, các mụn nước có thể đóng vảy hoặc khô lại. Mặc dù nó có thể thay đổi, phát ban thường sẽ hết sau 2 đến 4 tuần.
Thông thường, bệnh zona xuất hiện trên thân. Phát ban cũng có thể hiện diện trên các khu vực khác của cơ thể, bao gồm cả trên mặt. Khi phát ban xuất hiện ở mặt, nó thường phát triển quanh mắt hoặc vòng qua mũi.
Những quan niệm sai lầm về bệnh zona
Một trong những quan niệm sai lầm phổ biến nhất về bệnh zona là nó chỉ ảnh hưởng ở người lớn tuổi. Mặc dù những người trên 50 tuổi có nhiều khả năng mắc bệnh zona, nó cũng có thể ảnh hưởng đến người trẻ tuổi. Ngay cả trẻ em cũng có thể bị zona.
Một số người cho rằng tình trạng này là hiếm. Tuy nhiên không phải. Trong thực tế, bệnh zona là phổ biến. Theo Tổ chức Quốc gia về Bệnh truyền nhiễm, khoảng 50% những người sống đến 85 tuổi sẽ bị mắc zona tại một số thời điểm trong đời họ.
Biến chứng
Một trong những biến chứng phổ biến nhất của bệnh zona là đau thần kinh sau zona. Tình trạng liên quan đến cơn đau liên tục dai dẳng sau khi hết phát ban. Đau dây thần kinh sau zona ảnh hưởng đến khoảng một phần ba số người trên 60 tuổi bị bệnh zona.
Nếu nó xuất hiện gần hoặc trên mắt, bệnh zona cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng võng mạc nghiêm trọng, có thể dẫn đến mất thị lực. Nhiễm trùng da do vi khuẩn là một biến chứng có thể mắc phải.
Trong một số ít trường hợp, bệnh zona có thể dẫn đến viêm não.
Bệnh zona và các tình trạng bệnh lý khác
Bệnh zona đôi khi có thể bị nhầm lẫn với các tình trạng da khác, chẳng hạn như nổi mề đay, bệnh vẩy nến hoặc bệnh chàm.
Các đặc điểm của phát ban có thể giúp các bác sĩ xác định nguyên nhân. Ví dụ, bệnh vẩy nến thường liên quan đến các mảng đỏ có vảy trắng bên trong phát ban.
Lúc đầu, phát ban zona xuất hiện dưới dạng những chấm nhỏ. Một sự khác biệt giữa bệnh zona và phát ban khác là kiểu hình ban. Phát ban zona thường phát triển theo kiểu hình dọc theo dây thần kinh của ngực và bụng.
Phát ban do dị ứng hoặc bệnh chàm có thể phát triển ở bất cứ đâu, bao gồm cả chân và cánh tay. Các phát ban zona thường lặn trong một vài tuần. Phát ban do bệnh chàm và bệnh vẩy nến có thể kéo dài hơn. Phát ban zona cũng thường đau hơn rất nhiều so với phát ban khác.
Cách tốt nhất để giải quyết là đi khám bác sĩ. Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ có thể chẩn đoán dựa trên tiền sử bệnh, khám thực thể và các triệu chứng.
Nguyên nhân
Một loại virus có tên là varicella zoster gây ra bệnh zona. Virus Varicella zoster cũng gây ra bệnh thủy đậu, từng là một bệnh thường gặp ở trẻ em trước khi vắc-xin được phổ biến.
Yếu tố nguy cơ
Bất cứ ai đã bị thủy đậu đều có nguy cơ mắc bệnh zona. Yếu tố nguy cơ gia tăng bao gồm người trên 50 tuổi và có bệnh làm suy giảm miễn dịch. Những người dùng thuốc làm giảm chức năng miễn dịch, chẳng hạn như hóa trị hoặc steroid, cũng có nguy cơ mắc bệnh zona.
Điều trị
Hiện nay, không có chữa trị đặc hiệu cho bệnh zona. Điều trị có sẵn để giảm mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng và giảm các triệu chứng.
Ví dụ, thuốc kháng vi-rút có thể được khuyến nghị. Thuốc kháng vi-rút cho bệnh zona không diệt được vi-rút. Thay vào đó, nó ngăn nó nhân lên, có thể rút ngắn thời gian mắc bệnh. Thuốc giảm đau cũng có thể được kê, bao gồm cả kem bôi da và thuốc uống.
Phòng ngừa
Ngăn chặn virus lây lan cũng rất quan trọng. Bệnh zona không lây nhiễm một khi các mụn nước đã đóng vảy và không còn chảy dịch nữa. Trước khi chúng đóng vảy, cần che chắn để cách ly với người xung quanh.
Đối với những người đã bị thủy đậu, cũng có một loại vắc-xin cho bệnh zona. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm đã phê chuẩn vắc-xin bệnh zona cho người lớn trên 50 tuổi. CDC khuyến nghị người lớn trên 60 tuổi có tiền sử bệnh thủy đậu nên tiêm vắc-xin. Không có tuổi tối đa để chủng ngừa.
Theo Bộ Y tế Hoa Kỳ, vắc-xin bệnh zona cung cấp sự bảo vệ khỏi vi-rút trong khoảng 5 năm. Sau đó, hiệu quả của vắc-xin giảm. Hiện tại, vắc-xin chỉ được tiêm một lần.
Bệnh zona có thể bị mắc nhiều hơn một lần. Những người đã bị bệnh zona cũng có thể được tiêm vắc-xin để ngăn ngừa tái nhiễm.
Xem thêm: Bệnh thủy đậu
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
