Khi thiếu sắt, cơ thể có nguy cơ nhiễm độc chì từ đường tiêu hóa, đặc biệt hơn, trẻ sơ sinh thiếu sắt có nguy cơ tổn thương cho hệ thống tái tạo máu và hệ thần kinh trung ương.
Ở phụ nữ, đặc biệt là ở phụ nữ có thai và trẻ em do cơ thể hấp thu sắt kém, nhiễm giun sán, mất máu do kinh nguyệt... , thiếu sắt sẽ gây ra tình trạng thiếu máu thiếu sắt và ảnh hưởng đến hoạt động chuyển hoá của tế bào.
Theo CDC, phụ nữ nên bắt đầu dùng chất bổ sung sắt liều thấp (30 mg mỗi ngày) khoảng 2 tháng trước khi có ý định mang thai.
Khi mang thai, cơ thể cần khoảng gấp đôi lượng sắt so với bình thường. Tuy nhiên, khoảng 50% phụ nữ mang thai không cung cấp đủ sắt. Ăn thực phẩm giàu chất sắt và uống thêm chất sắt có thể giúp kiểm soát mức độ chất sắt.
Thai phụ sẽ cần ít nhất 27 miligam (mg) sắt mỗi ngày trong suốt thai kỳ. Trong thời gian đang cho con bú, cần uống ít nhất 9 mg sắt mỗi ngày.
Thực phẩm nào có nhiều chất sắt?
Có thể tìm thấy sắt trong thịt đỏ, gia cầm và thực phẩm có nguồn gốc thực vật cũng như trong các chất bổ sung chất sắt. Có hai loại sắt trong thực phẩm.
- Heme sắt là loại cơ thể của bạn hấp tốt nhất có trong thịt bò, thịt gà, và thịt lợn.
- Nonheme sắt có thể tìm thấy trong đậu, rau bina, đậu phụ, và ngũ cốc ăn liền có thêm sắt.
Một số thực phẩm giàu chất sắt bao gồm:
- Gan bò - 5,2 mg
- Gan gà - 11 mg
- Bột yến mạch ăn liền có bổ sung sắt - 11 mg
- Ngũ cốc ăn liền có bổ sung sắt - 18 mg
- Nho khô - 1,6 mg
- Đậu ngự - 5,2 mg
- Đậu lăng - 6,6 mg
- Đậu Lima - 4,5 mg
- Hàu - 5,7 mg
- Đậu nành - 8,8 mg
Nên bổ sung các loại thực phẩm có chứa vitamin C, chẳng hạn như cà chua, cam, quýt… Vitamin C giúp cơ thể hấp thụ chất sắt nonheme tốt hơn.
Mặt khác, một số đồ uống và thực phẩm nhất định ngăn cơ thể hấp thụ chất sắt. như cà phê, trà, sữa và các sản phẩm từ sữa. Nên tránh ăn những thực phẩm này trong cùng một bữa ăn khi đang ăn thực phẩm chứa nhiều chất sắt.
Uống bổ sung sắt có thể giúp đảm bảo đủ chất sắt mỗi ngày. Bác sĩ sẽ kiểm tra lượng sắt của bạn theo dựa vào kết quả xét nghiệm. Nếu mức độ sắt thấp, có thể cần phải bổ sung thêm chất sắt.
Lưu ý
- Cần ít nhất 27 mg sắt mỗi ngày, nhưng không nên sử dụng quá 45 mg mỗi ngày trong khi mang thai hoặc trong khi cho con bú. Bổ sung quá nhiều sắt có thể gây buồn nôn, nôn, táo bón hoặc tiêu chảy.
- Uống sắt khi đói để quá trình hấp thu sắt tối đa. Thời điểm sáng ngủ dậy uống sắt lúc dạ dày còn trống là tốt nhất. Một số người không quen uống sắt khi bụng đói, có thể uống sau ăn 2 tiếng.
Một số lời khuyên về bổ sung sắt cho mẹ & bé từ các chuyên gia:
1. Thời điểm tốt để bổ sung sắt là 3 tháng trước sanh.
2. Liều lượng sắt cần bổ sung trong ngày theo khuyến cáo World Health Organization (WHO)
- 30-60mg sắt nguyên tố
- 0.4mg acid folic.
3. Sau sanh
Nếu mẹ cho con bú mẹ hoàn toàn 6 tháng đầu, mẹ cần uống bổ sung sắt giống lúc mang thai.
4. Bổ sung sắt cho con
- Trong thời gian 6 tháng đầu bú mẹ hoàn toàn thì mẹ uống sắt liều giống lúc mang thai.
- Từ 6 tháng - 1 tuổi: sữa công thức giàu sắt đảm bảo đủ cho bé 11mg sắt nguyên tố/ngày
- Từ 1 tuổi - 3 tuổi: 7 mg/ngày.
- Từ 3 tuổi trở đi: chế độ ăn nhiều thịt cá và rau xanh đảm bảo lượng sắt cho bé, không cần thiết uống sắt bổ sung, nhưng đảm bảo đủ 10mg sắt nguyên tổ/ ngày.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
