✴️ Quy trình kỹ thuật chọc dò ổ bụng cấp cứu

ĐẠI CƯƠNG

Chọc dịch màng bụng cấp cứu là thủ thuật đưa kim qua thành bụng vào khoang ổ bụng để hút dịch ra ngoài.

 

CHỈ ĐỊNH

Chọc tháo dịch để điều trị các trường hợp dịch cổ trướng nhiều gây khó thở, khó chịu.

Chọc dò màng bụng chỉ định cho các trường hợp nghi ngờ chảy máu trong ổ bụng sau chấn thương, sốc mất máu có dịch cổ trướng.

Chọc hút dịch để chẩn đoán viêm phúc mạc tiên phát và thứ phát (nhiễm trùng băng, thủng tạng rỗng..)

 

CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Rối loạn đông máu hoặc giảm tiểu cầu nặng.

Tắc ruột non (khi người bệnh bị tắc ruột non thì nên đặt sonde dạ dày trước khi tiến hành thủ thuật).

Nhiễm trùng hoặc máu tụ vị trí chọc.

Lưu ý: khi trẻ bí đái thì nên đặt sonde bang quang trước khi làm thủ thuật.

 

CHUẨN BỊ

Người thực hiện:

01 bác sĩ chuyên khoa đã được đào tạo, 01 điều dưỡng.

Phương tiện, dụng cụ

Vật tư tiêu hao

Mũ y tế: 02 cái

Khẩu trang y tế: 02 cái

Găng tay vô trùng: 02 đôi

Kim lấy thuốc

Kim luồn

Bơm tiêm 10 ml: 02 cái

Bơm tiêm 20 ml: 02 cái

Dây truyền

Iodine 10%: 01 lọ; cồn trắng 90 độ

Gạc N2: 2 gói

Dụng cụ cấp cứu:

Hộp chống sốc

Bóng ambu, mặt nạ bóp bóng

Các chi phí khác

Panh có mấu, không mấu

Hộp bông cồn

Bát kền to

Khay quả đậu inox nhỡ

Săng lỗ vô trùng; Áo mổ

Dung dịch Anois rửa tay nhanh

Ống để bệnh phẩm xét nghiệm

Người bệnh

Giải thích cho gia đình người bệnh về lợi ích và tai biến có thể xảy ra.

Kiểm tra lại các chống chỉ định

Người bệnh nên được nằm ngửa, đầu cao hơn chân

Hồ sơ bệnh án:

theo quy định Bộ Y tế.

 

CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Kiểm tra hồ sơ bệnh án:

Kiểm tra chỉ định, chống chỉ định và giấy cam kết đồng ý tham gia kỹ thuật.

Chuẩn bị người bệnh:

xem các chức năng sống để xác định trẻ có đảm bảo khi tiến hành thủ thuật.

Thực hiện kỹ thuật

Trước khi chọc

Khám lại trẻ để xác định mức độ cổ trướng, đo mạch và huyết áp.

Vén áo và kéo cạp quần xuống để lộ bụng.

Sát khuẩn vùng chọc: vạch một đường nối rốn với gai chậu trước trên, chia đường này thành 3 phần, sát khuẩn điểm nối 1/3 ngoài và giữa, thường chọc ở bên trái để tránh chọc vào góc hồi manh tràng. Đôi khi chọc ở vị trí khác theo vị trí và lượng dịch.

Sát khuẩn tay bằng cồn và đi găng vô khuẩn.

Gây tê vùng chọc.

Trong khi chọc

Chọc kim vuông góc với thành bụng, đi từ nông đến sâu cho đến khi hút ra dịch.

Nối ống dẫn vào đốc kim đễ dẫn dịch chảy vào xô. Tốc độ dịch chảy ra trong 20-30 phút.

Băng phủ kín đầu kim và lấy băng dính cố định đầu kim.

Theo dõi sắc mặt của người bệnh.

Sau khi chọc

Thầy thuốc rút kim, cần đảm bảo vô khuẩn, sát khuẩn da bụng.

Dùng gạc vô khuẩn băng lại.

Đo lại mạch, huyết áp và ghi nhận xét về tình trạng người bệnh, tính chất dịch (số lượng, màu sắc).

 

THEO DÕI

Sắc mặt.

Mạch, huyết áp

Số lượng và tính chất dịch

 

TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ

Quai ruột bít vào đầu kim. Lúc đầu dịch chảy nhanh sau đó chảy yếu dần và ngừng chảy, thay đổi tư thế người bệnh, đổi hướng kim cho đến khi dịch chảy ra tiếp.

Choáng do lấy dịch ra quá nhiều và nhanh gây giảm áp lực đột ngột biểu hiện: mạch nhanh huyết áp tụt, choáng váng. Phải ngừng chọc, truyền dịch, chống sốc.

Chọc vào ruột: ít khi gặp. Nếu chọc vào ruột sẽ thấy hơi hoặc nước bẩn, bác sỹ phải rút kim ra ngay, bằng kín. Theo dõi tình trạng đau, nhiệt độ và phản ứng thành bụng. Hội chẩn chuyên khoa ngoại.

Chọc vào mạch máu: ít gặp, nếu gặp phải rút kim ra ngay.

Nhiễm khuẩn thứ phát chọc do công tác vô khuẩn không tốt. Theo dõi, mạch, nhiệt độ, huyết áp, mức độ đau, thành bụng, nếu cần thiết phải cho kháng sinh, hội chẩn khoa ngoại.

Chọc nhầm vào tạng hoặc khối u trong bụng.

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Runyon B.A (2013). Diagnostic and therapeutic abdominal paracentesis. UpToDate online [last updated: July 19, 2013], Available in: http://www.uptodate.com.

Witt Ch.A.(2012): Paracentesis. In: The Washington Manual of Critical Care (Editor: Kollef M.H, Bedient T.J, Isakow W, Witt C.A), Lippincott Williams & Wilkins

 

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp

return to top