Viêm amidan là tình trạng viêm nhiễm ở amidan, có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau:
Nhiễm lạnh đột ngột hoặc kéo dài: Sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm cơ thể dễ bị viêm amidan.
Nhiễm trùng lây qua đường hô hấp: Viêm amidan có thể phát triển sau các bệnh nhiễm trùng lây như cúm, sởi, ho gà...
Tạng bạch huyết: Các tổ chức lympho (bao gồm amidan) có xu hướng phát triển mạnh mẽ và dễ bị nhiễm trùng.
Cấu trúc và vị trí của amidan: Amidan có nhiều khe kẽ, ngóc ngách thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Hơn nữa, amidan nằm ở vị trí ngã tư giữa đường ăn và đường thở, là cửa ngõ tiếp nhận các yếu tố bên ngoài.
Viêm amidan ở trẻ cần được phát hiện và điều trị sớm
Viêm amidan có thể được phân thành hai loại chính: viêm amidan cấp tính và viêm amidan mạn tính, với các biểu hiện rất khác nhau.
Viêm amidan cấp tính:
Các triệu chứng bao gồm cảm giác mệt mỏi, kém ăn, sốt cao (39-40°C), đau họng, họng khô, rát, nuốt đau, và ho (có thể ho từng cơn).
Ở trẻ em, có thể thấy dấu hiệu thở khò khè hoặc ngáy to. Một số trường hợp có hơi thở hôi.
Viêm amidan mạn tính:
Thường không có các triệu chứng nặng như viêm amidan cấp tính. Người bệnh thường chỉ cảm thấy vướng, nhói ở họng hoặc có cảm giác nuốt khó khăn, đau như có dị vật.
Viêm amidan nếu không được điều trị dứt điểm có thể gây biến chứng viêm cầu thận
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm amidan cấp hoặc mạn tính có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng:
Biến chứng tại chỗ:
Áp xe quanh amidan: Vùng xung quanh amidan bị sưng tấy, người bệnh sốt, nuốt đau, và có thể bị nhiễm trùng nặng.
Viêm tai giữa, viêm xoang, viêm thanh quản, viêm khí phế quản cũng có thể là các biến chứng.
Biến chứng xa:
Viêm amidan có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như thấp tim, viêm khớp, và viêm cầu thận.
Cắt amidan chỉ nên được thực hiện trong các trường hợp sau:
Khi viêm amidan tái phát nhiều lần (từ 5-6 lần trong một năm).
Khi viêm amidan gây ra các biến chứng như viêm tai giữa, viêm xoang, hoặc các biến chứng nghiêm trọng như thấp tim, viêm khớp, viêm cầu thận.
Khi amidan quá to, gây cản trở việc ăn uống, thở, hoặc nói, đặc biệt là ở trẻ em.
Lưu ý:
Trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn trên 45 tuổi cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định cắt amidan:
Trẻ em dưới 5 tuổi cần xem xét kỹ vì việc cắt amidan có thể ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch của trẻ.
Người lớn trên 45 tuổi có thể gặp các vấn đề như dễ bị chảy máu sau phẫu thuật do amidan bị xơ dính, và có thể có các bệnh lý kèm theo như cao huyết áp, bệnh tim mạch, đái tháo đường…
Để phòng ngừa viêm amidan, cần thực hiện các biện pháp sau:
Tăng cường thể trạng và sức đề kháng: Thực hiện rèn luyện thể dục thể thao đều đặn và duy trì chế độ ăn uống khoa học.
Tránh nhiễm lạnh: Hạn chế để cơ thể tiếp xúc với lạnh đột ngột hoặc kéo dài.
Giữ vệ sinh vùng mũi họng và răng miệng: Chú ý vệ sinh cá nhân, đặc biệt là trong các mùa dịch cúm, sởi, ho gà…
Xử trí kịp thời: Khi có dấu hiệu viêm amidan, cần được xử trí và điều trị đúng cách để tránh các biến chứng nghiêm trọng.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh