Corticoid là thuốc được dùng trong chữa trị nhiều bệnh tuy nhiên bên cạnh tác dụng chữa bệnh, corticoid có nguy cơ gây loãng xương mà nhiều người chưa biết rõ vì vậy làm tổn hại xương.
Ðó là những nội tiết tố (hormone) do vỏ nang thượng thận (cortico-surrénale) tiết ra, có cấu trúc hóa học steroid nên được gọi tắt là nhóm thuốc corticoid. Ðến nay người ta đã tổng hợp được rất nhiều nhóm thuốc steroid và sử dụng rộng rãi, đồng thời cũng kéo theo tình trạng lạm dụng thuốc rất phổ biến.
Thông thường corticoid hay bị lạm dụng để chữa các chứng đau nhức khớp có tác dụng giảm sưng, giảm đau nhanh nhưng lại có thể gây nên những tác dụng phụ vô tình làm trầm trọng thêm bệnh loãng xương vốn có của mình.
Corticoid gây loãng xương theo cơ chế: ức chế sự hình thành protein collagen gây trở ngại cho sự lắng đọng xương; giảm tái hấp thu canxi phospho ở ống thận và tăng bài tiết chúng ra ngoài; đối kháng với vitamin D, ức chế sự hấp thu canxi hạ thấp nồng độ canxi máu; khi nồng độ canxi máu giảm thì hormon cận giáp trạng tiết ra nhiều, chuyển tricanxiphosphat không tan ở trong xương thành muối canxi tan phóng thích vào máu, làm cho mật độ xương giảm, tăng sự hủy xương.
Khi dùng lâu dài điều trị các bệnh tự miễn, phải dùng liều thấp nhất đạt đến hiệu lực, dùng từng đợt, mỗi đợt không nên quá 3 tháng, vì dùng liều cao kéo dài hơn dễ tăng nguy cơ loãng xương. Cần chủ động bổ sung canxi vitamin D ngay khi có ý định dùng corticoid kéo dài. Cần đo mật độ xương, theo dõi nguy cơ loãng xương trong quá trình dùng thuốc.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh