Nhiều người nghĩ rằng lối sống hiện đại 24/7, quá nhiều caffein có thể gây tổn thương tuyến thượng thận, và chiết xuất tuyến thượng thận có thể giúp đảo ngược những tổn thương này. Nhưng điều này có thể không chính xác.
Tuyến thượng thận là gì?
Tuyến thượng thận nằm trên thận của bạn, bao gồm hai phần: tuyến ngoài (vỏ thượng thận) và tuyến trong (tủy thượng thận).
Khu vực vỏ thượng thận giải phóng trực tiếp một số hormone ảnh hưởng đến sự trao đổi chất và đặc điểm giới tính vào trong máu. Hormone cortisol giúp kiểm soát việc cơ thể bạn sử dụng chất béo, protein và carbohydrate. Nó cũng làm giảm các phản ứng viêm. Một hormon khác, được gọi là aldosterone, giúp điều chỉnh natri và kali trong máu, giúp duy trì lượng máu và huyết áp.
Tủy thượng thận có chức năng gì?
Tủy thượng thận tiết ra hormone giúp bạn đối phó với những căng thẳng về thể chất và tinh thần. Adrenaline, còn được gọi là epinephrine, được gọi là hormone "chiến đấu hay bỏ cuộc". Nó làm cho tim đập nhanh hơn, làm tăng lưu lượng máu đến não và cơ, giúp cơ thể sản xuất đường một cách nhanh chóng để sử dụng làm nhiên liệu.
Noradrenaline, hoặc norepinephrine, gây co mạch máu của bạn. Điều này giúp tăng và duy trì huyết áp trong những tình huống căng thẳng.
.png)
Khi nào tuyến thượng thận làm việc không hiệu quả?
Tổn thương và bệnh tật là nguyên nhân chính khiến cho tuyến thượng thận không hoạt động bình thường. Ví dụ, bệnh Addison xảy ra khi tổn thương tuyến thượng thận khiến chúng sản xuất ít cortisol và aldosterone hơn bạn cần.
Tuy nhiên, những căng thẳng kéo dài trong cuộc sống hiện đại cũng được coi như thủ phạm khiến tuyến thượng thận hoạt động kém. Lý thuyết cho thấy rằng sự kích thích quá mức của tuyến thượng thận làm cho nó trở nên mệt mỏi. Điều này ngăn cản tuyến thượng thận hoạt động hết công suất. Một số gợi ý rằng sử dụng chất chiết xuất từ thượng thận như một liệu pháp điều trị tình trạng này.
Những người ủng hộ cũng cho rằng các chiết xuất cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch và cung cấp các hormone cần thiết khác. Không có bằng chứng để hỗ trợ việc sử dụng chúng.
Chiết xuất từ tuyến thượng thận là gì?
Các tuyến động vật như bò và lợn được thu thập từ lò mổ và sản xuất thành chất chiết xuất từ tuyến thượng thận. Chất chiết xuất được lấy từ toàn bộ tuyến hoặc chỉ là các bộ phận bên ngoài. Thành phần hoạt chất chính trong chiết xuất là hormone hydrocortisone.
Vào đầu thế kỷ XX, chất chiết xuất từ tuyến thượng thận được sử dụng cho nhiều mục đích, và hầu hết đều có sẵn dưới dạng tiêm. Cùng với bệnh Addison, chúng được sử dụng để điều trị:
- sốc phẫu thuật
- bỏng
- ốm nghén
- dị ứng
- hen suyễn
Khi các thuốc khác phát triển, chúng hầu hết không còn sử dụng nữa.
Ngày nay, chất chiết xuất tuyến thượng thận chỉ có ở dạng viên. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã cấm chiết xuất tuyến thượng thận nhập khẩu vào Mỹ năm 1989. FDA cũng đã ban hành các cảnh báo công khai chống lại việc sử dụng chất chiết xuất thượng thận sau khi phát hiện ra rằng hơn 80 người đã phát triển nhiễm trùng từ các sản phẩm bị ô nhiễm.
Chúng có tác dụng không?
Những người ủng hộ nói rằng các chất chiết xuất từ thượng thận làm tăng năng lượng và trí nhớ, và giúp giảm căng thẳng tự nhiên.
Theo Mayo Clinic, chỉ đơn giản là không có cơ sở khoa học nào để xem "suy kiệt thượng thận" như một chẩn đoán. Nhiều bác sĩ sẽ cho bạn biết rằng sự mệt mỏi thượng thận không tồn tại. Tương tự như vậy, không có nghiên cứu nào ủng hộ tuyên bố rằng các chiết xuất thượng thận có thể giúp thiết lập lại chức năng thượng thận.
Chiết xuất tuyến thượng thận có thể có một số hậu quả không mong muốn. Bổ sung chiết xuất tuyến thượng thận khi cơ thể không cần có thể làm cho tuyến thượng thận ngừng hoạt động. Nếu tình trạng này xảy ra, bạn cần ngừng sử dụng chiết xuất tuyến thượng thận và phải mất vài tháng sau đó, tuyến thượng thận của bạn mới hoạt động bình thường trở lại.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
