Tình trạng bị khô mắt do dủng thuốc
Antihistamine
Antihistamine có thể giúp làm giảm đáng kể các triệu chứng dị ứng và cảm lạnh, bao gồm hắt hơi, ngứa, chảy nước mắt và chảy nước mũi. Những loại thuốc antihistamine không cần kê đơn bao gồm Allegra (fexofenadine), Claritin (loratadine), Zyrtec (Cetirizine) và Benadryl (diphenhydramine). Tuy nhiên, những loại thuốc này lại có tác động rất nhiều tới mắt của bạn, làm giảm lớp màng phim nước mắt trong mắt (lớp màng giữ ẩm cho mắt). Antihistamine sẽ ngăn chặn tác dụng của histamine, chất hóa học mà cơ thể sản xuất ra để chống lại các tác nhân gây dị ứng. Do tình trạng khô mắt có thể có những triệu chứng tương tự như bị dị ứng, nên có thể bạn sẽ sử dụng nhầm các thuốc antihistamine trong trường hợp này, và càng làm nặng thêm tình trạng khô mắt của bạn. Do vậy, nếu bạn xuất hiện cảm giác ngứa mắt, khô mắt, bạn nên tự kiểm tra lại xem, đó có phải là do bạn đã uống một loại thuốc chống dị ứng nào đó khi bạn bắt đầu bị hắt hơi hay không.
Thuốc chống ngạt mũi
Thuốc chống ngạt mũi có thể sẽ làm mũi của bạn cảm thấy thoải mái hơn, nhưng mắt của bạn thì không. Các loại thuốc chống ngạt mũi không cần kê đơn có thể làm giảm các triệu chứng cảm lạnh, hoặc cúm, sốt mùa và viêm xoang. Chúng phát huy tác dụng bằng cách làm hẹp các mạch máu tại niêm mạc mũi. Máu tới các mô bị sưng của mũi giảm đi, sẽ làm giảm tình trạng ngạt mũi, và giúp bạn hít thở dễ dàng hơn. Các thuốc chống ngạt mũi có thể ở dưới dạng viên nén, dạng lỏng hoặc dạng xịt và có rất nhiều tên biệt dược khác nhau, có chứa các thành phần chủ yếu như phenylephrine, pseudoephedrine và oxymetazoline. Nhưng cũng như các thuốc antihisitamine, những loại thuốc này cũng sẽ làm giảm tình trạng sản xuất nước mắt. Một số sản phẩm thậm chí còn phối hợp cả antihistamine và thuốc chống ngạt mũi, do vậy, sẽ tăng gấp đôi ảnh hưởng với tình trạng khô mắt của bạn.
Thuốc hạ huyết áp
Những người sử dụng thuốc hạ huyết áp để điều trị một số bệnh tim mạch cụ thể, cũng có thể sẽ bị khô mắt. Ví dụ, các loại thuốc chẹn beta, sẽ làm giảm nhịp tim, làm giảm áp lực lên các lần co bóp của cơ tim và làm giảm tình trạng co thắt mạch máu. Nhưng, những thuốc này cũng sẽ làm giảm sự nhạy cảm của giác mạc trong mắt. Khi tình trạng này xảy ra, thì nó cũng có thể sẽ làm giảm các kích thích tại tuyến lệ, do vậy, làm giảm việc tiết nước mắt. Các loại thuốc lợi tiểu – cũng là một loại thuốc khác giúp điều trị huyết áp bằng cách loại bớt nước ra khỏi cơ thể, và cũng sẽ loại bỏ cả nước ra khỏi mắt của bạn nữa.
Thuốc chống trầm cảm, rối loạn tâm thần, và thuốc điều trị bệnh Parkinson
Elavil (amitriptyline), một loại thuốc chống trầm cảm ba vòng và thioridazine dùng để điều trị bệnh tâm thần phân liệt là những loại thuốc có tác dụng lên hệ phó giao cảm, bằng cách ngăn chặn sự truyền các xung thần kinh. Thông thường, một dây thần kinh bình thường khi cảm thấy mắt bạn bị khô, thì sẽ gửi tín hiệu đến tuyến lệ, làm kích thích việc tạo ra nước mắt. Nhưng khi việc truyền tín hiệu này bị gián đoạn, thì có thể tín hiệu tới mắt sẽ không gửi được, và dẫn đến khô mắt.
Artane (trihexyphenidyl) là thuốc dùng để điều trị tình trạng co cắng, run và co giật trong bệnh Parkinson, cũng có tác dụng tương tự lên hệ phó giao cảm. Các loại thuốc phổ biến khác, như Zoloft (sertraline) và Paxil (paroxetine) là những thuốc chống trầm cảm khác, có tác dụng ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) và cũng có thể gây khô mắt.
Các loại thuốc thay thế hormone và thuốc tránh thai đường uống
Phụ nữ trị liệu thay thế hormone, đặc biệt là các thuốc chỉ chứa estrogen, sẽ dễ bị khô mắt hơn. Trong một nghiên cứu bao gồm 25.000 phụ nữ sau mãn kinh, các nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng, 69% số người tham gia sẽ bị tăng nguy cơ khô mắt, so với nhóm đối chứng. Những người sử dụng estrogen phối hợp với progesterone chỉ tăng khoảng 29% nguy cơ khô mắt so với những phụ nữ không sử dụng liệu pháp thay thế hormone. Những phụ nữ thường bị khô mắt do thay đổi hormone cũng là những người thường sử dụng thuốc tránh thai dạng uống. Mối liên quan chính xác giữa hormone và khô mắt hiện vẫn chưa được làm rõ. Nhưng có thể, estrogen sẽ có ảnh hưởng tiêu cực lên tuyến sản xuất dầu tại mắt. Estrogen cũng có thể làm giảm lớp phim ở nước mắt và gây khô mắt.
Thuốc trị mụn
Các chuyên gia da liễu đôi khi sẽ kê isotretinoin để điều trị các tình trạng mụn nghiêm trọng, mụn để lại sẹo hoặc mụn không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Đây là loại thuốc có tác dụng rất mạnh, có thẻ làm khô các tuyến dầu. Những loại thuốc này cũng có thể có phản ứng phụ là gây kích ứng mắt và mí mắt. Thuốc trị mụn có thể làm giảm việc sản xuất và bài tiết chất nhầy nói chung.
Thuốc nhỏ mắt
Nghe có vẻ vô lý, nhưng một số loại thuốc nhỏ mắt thực ra có thể sẽ làm nặng thêm các triệu chứng khô mắt của bạn. Bạn nên tránh các loại thuốc có tác dụng giảm tình trạng đỏ mắt. Bởi, những loại thuốc này sẽ phát huy tác dụng bằng cách làm hẹp các mạch máu đến mắt để làm giảm tình trạng đỏ mắt. Nhưng khi thuốc hết tác dụng, các mạch máu sẽ trở lại kích thước bình thường, và thậm chí còn bị viêm nặng hơn. Điều quan trọng trong những trường hợp này là tìm ra nguyên nhân gây đỏ mắt, chứ không phải là làm giảm (tạm thời) tình trạng đỏ mắt. Các thuốc nhỏ mắt trong trường hợp dị ứng cũng là một mối nguy hiểm khác. Những thuốc này đúng là có thể làm giảm tình trạng ngứa mắt do dị ứng, nhưng nếu mắt bạn bị ngứa do khô mắt thì sao? Nếu vậy, bạn sẽ làm nặng thêm tình trạng ngứa mắt mà thôi. Bởi antihistamine trong các loại thuốc nhỏ mắt chống dị ứng có thể làm giảm việc sản xuất nước mắt, khiến mắt bạn sẽ khô và ngứa hơn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
