1. U xơ phì đại tuyến tiền liệt là gì?
Tuyến tiền liệt là một bộ phận nhỏ chỉ có ở nam giới. Bộ phận này nằm sát dưới cơ bàng quang, bao quanh lấy đoạn niệu đạo chỗ nối với cổ bàng quang. Cơ quan này có chức năng chính là sản xuất tinh dịch giúp bảo vệ tinh trùng tránh các tác nhân gây hại và giúp quá trình thụ thai được dễ dàng hơn.
Phì đại tuyến tiền liệt hay u xơ tuyến tiền liệt là tình trạng kích thước của tiền liệt tuyến tăng bất thường. Chúng chèn ép vào niệu đạo và bàng quang. Theo thống kê, có khoảng ¼ nam giới khi bước qua tuổi 40 mắc phì đại tuyến tiền liệt và đến ngoài 80 tuổi là trên 90%.
2. Nguyên nhân gây ra phì đại tuyến tiền liệt
Một số yếu tố gây ra bệnh u xơ tuyến tiền liệt là:
Rối loạn nội tiết tố nam testosterone: Trong cơ thể nam giới luôn có một lượng hormone testosterone ổn định để đảm bảo cho hoạt động tâm sinh lý diễn ra bình thường. Tuy nhiên khi nồng độ hormone này suy giảm nghiêm trọng, nam giới có nguy cơ cao phải đối mặt với bệnh về tiền liệt tuyến.
Chế độ dinh dưỡng không khoa học, thiếu lành mạnh: Ăn quá mặn hay nhiều thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng… trong thời gian dài. Điều này khiến hormone và các chất điện giải trong cơ thể suy giảm, tuyến tiền liệt không đủ chất dinh dưỡng để hoạt động bình thường.
Quan hệ tình dục không điều độ, thiếu lành mạnh hoặc thủ dâm nhiều lần trong một thời gian ngắn gây áp lực lớn lên tuyến tiền liệt dẫn tới phì đại.
Yếu tố gia đình: nếu trong gia đình có người mắc các bệnh liên quan đến tuyến tiền liệt hoặc đường tiết niệu thì nguy cơ mắc bệnh phì đại tuyến tiền liệt cũng cao hơn.
Thường xuyên nhịn tiểu hoặc uống ít nước khiến lượng nước tiểu không nhiều gây mất cân bằng cho cơ thể và tác động xấu đến sức khỏe sinh lý nam giới.
Chất lượng môi trường sống không khói bụi, ô nhiễm cũng là yếu tố góp phần làm gia tăng kích thước tuyến tiền liệt.
Một vài yếu tố khác: tinh thần thường xuyên bị căng thẳng, mệt mỏi, bị rối loạn chức năng cương dương…
3. Triệu chứng bệnh u xơ phì đại tuyến tiền liệt
3.2. Hội chứng kích thích:
Tiểu nhiều lần: số lần đi tiểu tăng đột biến, đặc biệt là tiểu nhiều lần vào ban đêm.
Tiểu vội: người bệnh không nhịn được quá vài phút hoặc rất khó nhịn tiểu do bàng quang ức chế kém.
3.2. Hội chứng tắc nghẽn:
Tiểu khó: Người bệnh có cảm giác buồn tiểu nhưng không thể đi tiểu hoặc mất nhiều thời gian mới có thể tiểu. Dòng nước tiểu yếu hơn nhiều so với bình thường. Với một số trường hợp người bệnh bị tiểu khó, lượng nước tiểu không thoát đủ khiến bàng quang bị căng phồng. Nếu không chữa trị rất dễ gây bệnh thận ứ nước.
Tiểu ngập ngừng ngắt quãng: phì đại tuyến tiền liệt rất dễ gây bệnh sỏi bàng quang làm nước tiểu bị ngập ngừng ngắt quãng.
Tiểu són và không tự chủ được: do khó kiểm soát được nước tiểu ở bàng quang. Người bệnh luôn có cảm giác nước tiểu bị thoát ra ngoài trong vô thức, kể cả khi đang ngủ.
Tiểu rắt, tiểu buốt: người bệnh cảm thấy đau buốt mỗi lần đi tiểu. Nhưng lượng nước tiểu mỗi lần lại rất ít kiến người bệnh phải tiểu nhiều lần trong ngày.
Bí tiểu: một vài trường hợp người bệnh đột ngột mất khả năng đi tiểu. Bụng dưới căng tức khó chịu buộc người bệnh phải đến các cơ sở y tế để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Nước tiểu có lẫn máu: hiện tượng này xảy ra do huyết quản giãn nở, bị đứt và vỡ ra.
3.3. Hội chứng khác:
Sinh lý yếu: u xơ tuyến tiền liệt khiến nam giới gặp nhiều vấn đề trong quá trình xuất tinh như khó xuất tinh hoặc xuất tinh sớm, rối loạn cương dương…Những điều này khiến nam giới giảm ham muốn tình dục và có thể dẫn đến vô sinh hiếm muộn.
4. Những nguy hiểm có thể gặp phải khi phì đại tuyến tiền liệt
U xơ phì đại tuyến tiền liệt là bệnh lành tính. Nếu phát hiện bệnh sớm và có cách can thiệp hợp lý, thì hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả, chấm dứt các triệu chứng khó chịu. Tuy nhiên khi tuyến tiền liệt sưng to có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như:
4.1. Tinh thần căng thẳng, suy nhược do u xơ phì đại tuyến tiền liệt
Nếu hoạt động bài tiết nước tiểu bất thường sẽ khiến người bệnh bị stress và căng thẳng triền miên. Tâm trạng bứt rứt mệt mỏi, khó chịu do cảm giác bất lực khi đi tiểu hay khi quan hệ tình dục khiến nam giới phải chịu những áp lực lớn.
4.2. Làm tổn thương bàng quang và làm xuất hiện sỏi bàng quang:
Bàng quang là cơ quan chứa nước tiểu do thận bài tiết ra và đào thải nước tiểu ra ngoài thông qua đường niệu đạo. Do đó, khi tuyến tiền liệt phì đại làm bàng quang không thể hoạt động như bình thường. Nước tiểu bị đọng lại lâu ngày trong bàng quang sẽ tạo thành nhiều phần lồi lõm. Các chất cặn bã bị tích tụ lại hình thành sỏi bàng quang.
4.3. Nhiễm trùng đường tiết niệu:
Tiểu khó, tiểu sót hay bí tiểu và sỏi bàng quang lâu ngày có thể dẫn đến viêm nhiễm đường tiết niệu. Đồng thời, khi bàng quang co bóp, những viên sỏi sẽ cọ sát vào niêm mạc bàng quang gây tổn thương.
4.4. Suy giảm chức năng hoạt động của thận – biến chứng nguy hiểm nhất của u xơ
Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của u xơ tuyến tiền liệt. Do áp lực nước tiểu ở bàng quang có thể khiến thận bị ứ nước hoặc viêm thận kéo dài. Bên cạnh đó, việc viêm đường tiết niệu cũng khiến cho thận bị tổn thương. Những điều này cho các chức năng của thận bị suy yếu dần. Nếu tình trạng này kéo dài có thể gây nhiễm trùng máu và nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
5. Cách chữa trị phì đại tuyến tiền liệt
Việc chữa trị phì đại tuyến tiền liệt cần thực hiện đúng với tình trạng bệnh. Tùy thuộc vào từng trường hợp mà có thể áp dụng các cách sau:
Điều trị nội khoa: sử dụng thuốc để điều trị và theo dõi tiến triển của bệnh. Phương pháp chỉ định khi u xơ tuyến tiền liệt chưa gây biến chứng.
Điều trị ngoại khoa: chỉ định khi u xơ gây biến chứng hoặc khi điều trị nội khoa không có hiệu quả. Hiện nay có nhiều phương pháp hỗ trợ điều trị ngoại khoa. Nhưng phương pháp phẫu thuật mổ cắt u xơ hoặc cắt đốt nội soi qua niệu đạo được nhiều người lựa chọn.
Bên cạnh đó, việc duy trì lối sống lành mạnh giúp người bệnh kiểm soát được các triệu chứng và ngăn chặn tình trạng phát triển của bệnh. Cụ thể, người bệnh nên tăng cường vận động thể dục thể thao hàng ngày; uống nhiều nước và hạn chế uống rượu bia hoặc đồ uống có caffeine; tăng cường ăn rau xanh; các loại thực phẩm có chứa các nội tiết tố thiên nhiên và thực phẩm giàu Omega 3…
Trên đây là những thông tin cơ bản liên quan đến bệnh u xơ phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới. Hi vọng mọi người có thể hiểu rõ hơn về bệnh và những nguy hiểm mà bệnh mang lại. Từ đó xây dựng cho mình một lối sống lành mạnh, tích cực để giúp phòng bệnh hiệu quả.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh