Hẹp van hai lá - sự thu hẹp của lỗ van hai lá

Hẹp van hai lá là một dạng bệnh van tim được đặc trưng bởi sự thu hẹp của lỗ van hai lá. Nguyên nhân phổ biến nhất của hẹp van hai lá là sốt thấp khớp. Hẹp van hai lá gây tắc nghẽn dòng máu từ tâm nhĩ trái xuống tâm thất trái. Kết quả là, có sự gia tăng áp lực ở tâm nhĩ trái, mạch máu phổi và bên phải của tim, trong khi tâm thất trái không bị ảnh hưởng trong hẹp van hai lá đơn độc. Nguyên nhân phổ biến nhất của hẹp van hai lá là bệnh thấp tim với sự dính khớp hai lá; các lá van hai lá dày lên và các gân dây chằng dày lên, ngắn lại, dính lại và vôi hóa

Hẹp van 2 lá là bệnh lý tiến triển liên tục kéo dài cả đời, thường có một thời gian ổn định lúc đầu rồi tiến triển nặng nề về sau. Khi đã xuất hiện tăng áp lực động mạch phổi nặng, thời gian sống trung bình giảm xuống ít hơn 3 năm. Tỷ lệ tử vong ở nhóm bệnh nhân hẹp van hai lá không điều trị do ứ huyết phối tiến triển là 60-70%, do tắc mạch đại tuần hoàn là 20-30%, do nhồi máu phổi là 10%, do nhiễm trùng là 1-5%.

Triệu chứng:

– Khó thở: Khó thở khi gắng sức, tăng lên khi nằm, có cơn khó thở kịch phát về đêm.

– Cơn hen tim và phù phổi cấp: Có thể xuất hiện sau gắng sức, bệnh nhân khó thở dữ dội, có thể nghe thấy tiếng rít ở phổi, rale ẩm hai trường phổi, có thể ho ra bọt hồng. Cần xử trí cấp cứu ngay.

– Ho ra máu: do tăng áp lực nhĩ trái làm giãn tĩnh mạch nhỏ của phế quản.

– Khàn tiếng: do nhĩ trái giãn to chèn vào dây thanh quản quặt ngược trái.

– Khó nuốt: nhĩ trái to đè vào thực quản.

– Biến cố tắc mạch: tai biến mạch não, tắc mạch chi… do nhĩ trái giãn, dễ hình thành huyết khối trong buồng tim. Nếu kèm theo rung nhĩ thì nguy cơ tắc mạch cao hơn.

– Khám tim có thể nghe thấy tiếng rung tâm trương ở mỏm.

– Tim có thể loạn nhịp hoàn toàn do rung nhĩ.

– Biểu hiện suy tim phải: Gan to, phù chân, tĩnh mạch cổ nổi.

Chẩn đoán:

– Siêu âm doppler tim: Là phương tiện cần thiết để chẩn đoán xác định. Trên siêu âm doppler tim có thể xác định được diện tích lỗ van, chênh áp qua van, mức độ vôi hóa van, tình trạng hở van đi kèm để quyết định điều trị.

– Siêu âm tim qua thực quản: Tìm huyết khối ở nhĩ trái, nếu phát hiện huyết khối sẽ không được nong van.

– Điện tim: Phát hiện các rối loạn nhịp tim, giãn nhĩ trái.

– X-quang ngực: Hình ảnh cung động mạch phổi nổi, biểu hiện bốn cung ở bờ tim bên trái: cung động mạch chủ, cung động mạch phổi, cung tiểu nhĩ trái, cung thất trái.