Mối liên hệ giữa chất béo trong cơ thể và sức khỏe nhận thức

Một nghiên cứu mới từ Đại học Nam Úc cho thấy một số loại béo phì dẫn đến giảm chất xám của não, và hiện đang nghiên cứu mối nguy cơ giữa béo phì và chứng sa sút trí tuệ và đột quỵ. Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng những người có kiểu béo phì không thuận lợi hoặc trung tính có nguy cơ giảm chất xám của não cao nhất. Nghiên cứu tìm thấy mối liên hệ giữa một số loại chất béo trong cơ thể và việc giảm chất xám.

Chất xám và chức năng nhận thức

Chất xám là một thành phần thiết yếu của não bộ chứa nhiều tế bào thần kinh, tế bào thần kinh đệm và mao mạch. Vì nó nằm ở các vùng khác nhau của não nên chất xám có nhiều vai trò, bao gồm học tập, trí nhớ, chức năng nhận thức, sự chú ý và kiểm soát cơ bắp. Suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác và chứng sa sút trí tuệ thường liên quan đến giảm chất xám, được gọi là teo. Ví dụ, bệnh mất trí nhớ do bệnh Alzheimer có liên quan đặc biệt với chứng teo hồi hải mã, hoặc giảm chất xám trong hải mã, kéo dài sang các vùng khác khi bệnh tiến triển. Vì vậy, về mặt nào đó, số lượng chất xám có thể biểu thị sức khỏe nhận thức.

Tình trạng thừa cân - béo phì tăng cao

Tình trạng béo phì đang gia tăng trên toàn thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), gần 2 tỷ người trưởng thành hiện đang bị thừa cân và 650 triệu người trong số họ bị béo phì. Vấn đề này cũng mở rộng đến trẻ em, với gần 40 triệu trẻ em dưới 5 tuổi và hơn 340 triệu thanh niên từ 15–19 tuổi cũng bị coi là thừa cân hoặc béo phì. WHO báo cáo rằng có mối liên quan giữa thừa cân hoặc béo phì và một loạt các vấn đề sức khỏe. Những vấn đề này bao gồm bệnh tim mạch - đặc biệt là bệnh tim và đột quỵ - tiểu đường, rối loạn cơ xương, chẳng hạn như viêm xương khớp và một số bệnh ung thư.

Các dạng béo phì khác nhau

Nghiên cứu này phân loại ba loại béo phì khác nhau về mặt chuyển hóa - bất lợi, trung tính và thuận lợi. Những cá nhân mang gen di truyền về tình trạng mỡ không thuận lợi được đặc trưng bởi sự tích tụ chất béo xung quanh bụng và các cơ quan nội tạng, cholesterol cao, và tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh tim mạch vành. Những người có mỡ thuận lợi tích tụ mỡ nhiều hơn quanh hông và ít hơn ở các cơ quan nội tạng, có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 và các bệnh liên quan đến tim thấp hơn. Những người có mỡ trung tính không có mối liên hệ nào với bệnh tiểu đường loại 2 và các bệnh liên quan đến tim. Ngay cả ở một cá nhân có trọng lượng tương đối bình thường, vòng bụng to và mỡ dưới da bụng thừa có thể là một nguyên nhân đáng lo ngại. Đặc biệt mỡ nội tạng nhiều ở người béo phì ngày càng được quan tâm vì chúng tác động đặc biệt có hại cho sức khỏe.

Nghiên cứu tìm thấy một liên kết

Các nhà nghiên cứu đã phân tích hơn 336.000 hồ sơ sức khỏe tự báo cáo tại Ngân hàng sinh học Vương quốc Anh, ghi lại trải nghiệm của gần 28.000 cá nhân. Sau đó, họ liên kết các hồ sơ này với hồ sơ bệnh viện và hồ sơ tử vong để theo dõi mối liên hệ với các trường hợp sa sút trí tuệ và đột quỵ. Nghiên cứu cho thấy cứ tăng thêm 3 kg trọng lượng cơ thể ở một người có chiều cao trung bình thì lượng chất xám giảm đi 0,3%. Tác giả nghiên cứu cho rằng, trên thực tế, những phát hiện của họ hỗ trợ rất nhiều cho nhu cầu xem xét loại béo phì khi đánh giá loại tác động có thể có đối với sức khỏe. Tuy nhiên, nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng thuyết phục để liên kết một dạng béo phì cụ thể với chứng sa sút trí tuệ hoặc đột quỵ. Thay vào đó, nghiên cứu cho thấy vai trò của yếu tố viêm với các bất thường về chuyển hóa cũng như cách chúng có thể góp phần gây ra bệnh béo phì và giảm khối lượng chất xám.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP