Theo phân loại bệnh tăng huyết áp mới đây, cần lưu ý đến giai đoạn tiền tăng huyết áp, thể hiện huyết áp trên (tâm thu) 120 -139 mmhg và huyết áp dưới (tâm trương) 80 – 90mmhg, giai đoạn này cần phải thay đổi lối sống (ăn nhạt, vận động thể lực). Nếu khi buộc phải dùng thuốc để điều trị, cần hiểu về đặc tính của thuốc để dùng cho đúng nguyên tắc và đúng người bệnh, đặc biệt là đối với bệnh nhân có các bệnh lý khác kèm theo.
Thuốc trị tăng huyết áp khác nhau ở từng bệnh nhân
Có nhiều thuốc trị cao huyết áp đang được sử dụng ở nước ta, chia thành nhiều nhóm với một số nhóm, như: nhóm thuốc lợi tiểu, nhóm thuốc tác động lên thần kinh trung ương, nhóm thuốc chẹn alpha, nhóm thuốc chẹn beta, nhóm thuốc đối kháng canxi, nhóm thuốc ức chế men chuyển, nhóm thuốc ức chế thụ thể angiotensin. Với mỗi nhóm thuốc lại có một đặc tính khác nhau, nên sẽ phù hợp với từng bệnh nhân khác nhau. Vì vậy người bệnh không tự ý mua thuốc điều trị mà cần tuân thủ theo những hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa tránh biến chứng nguy hại đe dọa sức khỏe.
Khi mới bị tăng huyết áp, khuyến cáo mới khuyên nên dùng thuốc đầu tiên là nhóm lợi tiểu, đặc biệt là nhóm thiazid, hoặc một trong 3 nhóm đối kháng canxi, ức chế men chuyển, đối kháng thụ thể angiotensin II. Theo khuyến cáo JNC 7, tuy mới bị bệnh nhưng khi huyết áp của người bệnh cao hơn mức cần phải đạt khá nhiều (huyết áp trên cao hơn 20mmHg, huyết áp dưới cao hơn 10mmHg), người bệnh cần được điều trị ngay với 2 thuốc phối hợp, thông thường có thuốc lợi tiểu.
Xin lưu ý:
– Thuốc trị tăng huyết áp có nhiều loại và vấn đề sử dụng khá phức tạp. Chỉ có bác sĩ điều trị mới là người có thẩm quyền chỉ định và hướng dẫn dùng thuốc thế nào cho an toàn và hiệu quả. Ðặc biệt, bác sĩ có thể quyết định có nên thay thuốc điều trị lâu nay bằng một thuốc mới hay không, chứ không nhất thiết luôn luôn phải dùng thuốc mới.
– Thuốc trị tăng huyết áp nhằm giúp kiểm soát huyết áp trong giới hạn mục tiêu, chứ không phải chữa trị được dứt điểm căn bệnh này. Ngay cả khi huyết áp trở về bình thường, nếu ngừng điều trị, nó có thể tăng đột ngột và gây ra những rủi ro cho sức khỏe.
– Cần dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, không nên tự ý lựa chọn và mua thuốc về sử dụng. Thuốc điều trị tăng huyết áp hiệu quả không có nghĩa là thuốc đắt tiền, hay được người khác sử dụng thấy hiệu quả.
– Chỉ có bác sĩ mới có thể quyết định loại thuốc điều trị nào tốt nhất và phù hợp nhất với bạn, căn cứ vào tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn, như các yếu tố nguy cơ tim mạch, các bệnh lý mắc kèm hay có sự tổn thương các cơ quan như suy thận, suy tim, dày thất trái… Từ đó bác sĩ có thể lựa chọn thuốc phù hợp. Thí dụ chọn một thuốc ức chế men chuyển hoặc thuốc đối kháng thụ thể angiotensin II để giúp bạn kiểm soát huyết áp và bảo vệ thận khỏi tác hại bởi bệnh lý kèm theo.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh