Siêu âm tim là gì?

Siêu âm tim (echocardiogram) là việc nhìn thấy hình ảnh trái tim được quét bởi các sóng siêu âm. Sóng siêu âm là loại sóng có tần số rất lớn, chúng ta không thể nghe thấy được nhưng nó có thể được phát ra và thu nhận bởi những loại máy đặc biệt. Sóng siêu âm có thể giúp tạo ra những hình ảnh chính xác của cơ tim, của các buồng tim và các cấu trúc bên trong như các lá van tim.

Siêu âm tim được chỉ định khi nào?

Có nhiều nguyên nhân khác nhau khiến bác sĩ chỉ định siêu âm tim cho bệnh nhân. Ví dụ: siêu âm tim đánh giá khả năng làm việc của tim sau nhồi máu cơ tim, hay đánh giá khả năng làm việc của các lá van tim bên trong quả tim. Ngoài ra, siêu âm tim còn giúp phát hiện dịch ứ đọng xung quanh tim.

Siêu âm tim được thực hiện như thế nào?

Bạn cần bộc lộ vùng ngực của mình và nằm lên giường. Một đầu dò được đặt lên ngực của bạn, bác sĩ sẽ trải một lớp dầu lên vùng ngực sẽ siêu âm để đầu dò có thể tiếp xúc tốt hơn với bề mặt da. Đầu dò được kết nối qua một dây tới máy siêu âm và monitor. Những xung của siêu âm được phát ra từ đầu dò, qua da, tới tim. Những sóng siêu âm sau đó sẽ phản xạ trở lại sau khi đã tiếp xúc với các cấu trúc khác nhau của tim.

Lượng xung siêu âm phản xạ lại phụ thuộc vào mật độ của mô tiếp xúc. Do đó, những cấu trúc khác nhau phản xạ lại lượng sóng âm khác nhau. Lấy ví dụ, sóng siêu âm đi tự do qua dịch, do đó, chỉ một lượng nhỏ sóng bị phản xạ ngược trở lại từ máu trong các buồng tim. Nhưng van tim là một mô đặc hơn do vậy sẽ phản xạ lại lượng sóng siêu âm lớn hơn.

Những sóng phản xạ lại được tiếp nhận bởi đầu dò và được gửi tới máy siêu âm, sau đó chúng thể hiện thông qua một hình ảnh tại monitor. Hình ảnh này được cập nhật liên tục do vậy, chúng ta có thể thấy được hình ảnh chuyển động của các cấu trúc (ví dụ như hình ảnh đóng mở của các van tim) . Bác sĩ thực hiện sẽ di chuyển đầu dò trên vùng da để thu nhận hình ảnh từ các góc độ khác nhau. Do vậy, những bất thường có thể được thấy một cách rõ ràng. Lấy ví dụ, van tim bị tổn thương, dày thành cơ tim, một số khiếm khuyết tim bẩm sinh…

Phương pháp này không gây đau và thực hiện trong khoảng 15-30 phút. Bạn có thể phải nằm nghiêng người trong quá trình siêu âm để bác sĩ có thể đánh giá chính xác các góc độ của tim.

Không cần phải chuẩn bị gì đặc biệt trước khi thực hiện siêu âm tim. Bạn ăn uống bình thường trước và sau khi siêu âm.

Các loại siêu âm tim

Siêu âm doppler tim

Phương pháp này có thể giúp đánh giá dòng máu trong các thành phần khác nhau của quả tim. Lấy ví dụ, phương pháp này có thể giúp xác định dòng máu bất thường cạnh van tim bị tổn thương, qua đó giúp đánh giá khả năng làm việc của van tim. Bạn cũng không cần phải chuẩn bị gì đặc biệt trước khi thực hiện phương pháp này.

Siêu âm tim gắng sức

Phương pháp này được thực hiện để đánh giá phản ứng của tim với tình trạng gắng sức ví dụ như những bài tập luyện. Trong phương pháp này, bác sĩ sẽ thực hiện siêu âm tim (như mô tả phía trên) trong hay ngay sau bài tập luyện. Hoặc bạn có thể được chỉ định sử dụng loại thuốc có tác dụng làm tăng nhịp tim và sức co bóp cơ tim

Siêu âm qua thực quản (Transoesophageal echocardiography)

Trong kỹ thuật này, bạn sẽ phải nuốt một đầu dò được gắn vào một ống mỏng và nối với máy siêu âm. Đầu dò này sẽ giúp bác sỹ quan sát được trái tim thông qua thực quản (nằm ngay phía sau tim). Siêu âm tim qua thực quản sẽ giúp cung cấp những hình ảnh về tim rõ ràng hơn so với kỹ thuật siêu âm tim thông thường. Kỹ thuật này được tiến hành khi bác sỹ cần có một hình ảnh chi tiết về tim. Ví dụ, khi muốn đánh giá van tim đã được sửa chữa sau phẫu thuật, hoặc đánh giá mức độ viêm nhiễm tại van tim.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP