Điều trị ung thư thanh quản - hạ họng

Chỉ định điều trị, tiên lượng bệnh hoàn toàn phụ thuộc vào vị trí tổn thương và giai đoạn bệnh. Giai đoạn sớm tổn thương còn khu trú thì phẫu thuật là phương pháp chủ yếu, xạ trị và hóa chất có vai trò bổ trợ. Ung thư thanh quản có tiên lượng tốt, ngược lại ung thư hạ họng có tiên lương xấu. Xu hướng hiện nay là tăng cường điều trị bảo tồn thanh quản, giảm thiểu phẫu thuật tàn phá lớn ảnh hưởng đến chức năng sinh lý thanh quản.

1.Điều trị ung thư thanh quản.

Phẫu thuật:

+ Đối với u thanh quản

- Ung thư thanh môn: phẫu thuật cắt dây thanh, cắt thanh quản trán bên, cắt thanh quản trên sụn nhẫn => khi dây thanh quản di động. Cắt thanh quản toàn bộ khi dây thanh quản cố điịnh.

- Ung thư thượng thanh môn và hạ thanh môn: Phẫu thuật cắt thanh quản toàn bộ

+ Đối với hạch cổ

- Không thấy hạch cổ trên lâm sàng hoặc hạch cổ < 2cm: Vét hạch cổ chức năng nghĩa là lấy bỏ toàn bộ hạch nhìn thấy và những vùng hạch có nguy cơ di căn ung thư cao.

- Nếu hạch cổ > 2cm: Vét hạch cổ triệt căn- vét theo cấu tạo giải phẫu.

Xạ trị:

+ Xạ trị hậu phẫu: thực hiện sau phẫu thuật 15-20 ngày( khi vết mổ đã ổn định). Xạ trị theo kỹ thuật 3D thông thường bằng máy xạ trị gia tốc với 2 trường chiếu 2 bên vào u và hạch cổ, có kết hợp 2 loại tia bức xạ là photon _ electron (Ở 30Gy sau của liệu trình điều trị). Tổng liều vào u 60Gy nếu cắt thanh quản thuận lợi và 65-70Gy nếu chưa triệt để, vào hạc cổ (+) liều tương tự vào u, dự phòng hạch cổ liều 50Gy. Phân liều cho mỗi vùng là 2Gy/ngày – 10Gy/tuần.

+ Xạ trị đơn đơn thuần: chỉ định cho 2 trường hợp sau:

-Tổn thương nhỏ, khu trú: Điều trị bảo tồn thanh quản. Trường hợp này nên điều trị theo kỹ thuật xạ trị điều biến liều IRMT có kết hợp hóa trị đồng thời liều thấp Cisplatin (40mg/m2 da) truyền 1 ngày trong tuần x 4-6 chu kỳ. Tổng liều vào u 65Gy, hạc cổ dự phòng 50Gy, phân liều 2Gy/ngày.

-Tổn thương lan rộng, không phẫu thuậ được: Xạ trị theo kỹ thuật 3D như trường hợp xạ trị hậu phẫu, tổng liều 70Gy, phân liều 2Gy/ngày – 10Gy/tuần. Kết hợp hóa xạ trị đồng thời với xạ trị nếu sức khỏe bênh nhân cho phép, phác đồ đa hóa chất chu kỳ 21 ngày x 4 chu kỳ.

Hóa trị: Trong ung thư thanh quản hạ họng, hóa chất chủ yếu được chỉ định phối hợp đồng thời với xạ trị nhằm mục đích tăng mức độ nhậy cảm của tế bào ung thư với tia bức xạ góp phần giảm liều xạ, chống tái phát và vi di căn của ung thư. Một số phác đồ hóa chất thường dùng là:

+ Phác đồ CF: Cisplatin – 5FU: Cispalatin 100mg/m2 TM ngày 1; 5FU 1000mg/m2 TM ngày 1-5;

Chu kỳ 3-4 tuần x 4 chu kỳ

+ Phác đồ PC: Paclitaxel – Carboplatin: Paclitaxel 135mg/m2 TM ngày 1; Carboplatin AUC-2

Ngày 1-4; chu kỳ 6 tuần x 4 chu kỳ

+ Phác đồ PP: Paclitaxel – Cisplatin: Paclitaxel 175mg/m2 TM trong 3h ngày 1; Cisplatin 75mg/m2

TM trong 30’ ngày 2; Chu kỳ 3 tuần x 4 chu kỳ

2. Điều trị ung thư hạ họng

Phẫu thuật: tùy theo tổn thương của u và hạch cổ mà có những chỉ định phẫu thuật phù hợp. Xong phẫu thuật trong ung thư hạ họng là không rộng rãi bởi đây là phẫu thuật khó thực hiện và chỉ làm được khi bệnh ở giai đoạn tương đối sớm. Có các loại phẫu thuật sau:

- Cắt bỏ họng thanh quản toàn phần: Cắt toàn bộ thanh quản và một phần hạ họng.

- Cắt một phần họng- thanh quản: Chỉ định khi u còn nhỏ tại xoang lê.

- Cắt nửa thanh quản-hạ họng: Tổn thương còn khu trú ở một bên họng thanh quản.

Các phẫu thuật trên thường gây sặc khi ăn, bởi vậy cần theo dõi hội chứng viêm phế quản.

Xạ trị: Cũng như ung thư thanh quản, ung thư hạ họng cần phải xạ trị hậu phẫu khi mổ được. Với những trường hợp không mổ được tiến hành xạ trị phối hợp đồng thời với hóa trị phác đồ đa hóa chất khi sức khỏe bệnh nhân cho phép. Nếu bệnh nhân yếu, cao tuổi tiến hành xạ trị đơn thuần triệu chứng.

- Kỹ thuật xạ trị tương tự như điều trị cho ung thư thanh quản nhưng tổng liều thường đạt 70Gy, phân liều 2Gy/ngày-10Gy/tuần.

Hóa trị: Tương tự như các phác đồ điều trị cho ung thư thanh quản.

Với những trường hợp không có đột biến gen KRAS ở giai đoạn III, IV có thể phối hợp với thuốc điều trị đích Cetuximab liều 400mg/m2/tuần đầu tiên, sau đó liều 250mg/m2, các tuần tiếp theo, trong 6 tuần.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP