Hẹp van động mạch chủ (HC) là nguyên nhân thường gặp nhất gây tắc nghẽn đường tống máu của thất trái. Các nguyên nhân khác bao gồm hẹp dưới van động mạch chủ do màng xơ, hẹp dưới van động mạch chủ do cơ tim phì đại và hẹp trên van động mạch chủ.
I. Triệu chứng lâm sàng:
1. Dấu hiệu cơ năng: Hẹp eo động mạch chủ phát hiện được ở người lớn thường bởi dấu hiệu tăng huyết áp, đau đầu hay là dấu hiệu đau cách hồi. Đối với các bệnh nhân trẻ tuổi hay phải nhập viện vì các đợt suy tim ứ huyết.
2. Triệu chứng thực thể:
- Mạch: chi trên nảy mạnh hơn nhiều so với mạch chi dưới. Những trường hợp hẹp nặng có thể không thấy mạch bẹn.
- Huyết áp: chi trên thường tăng tỷ lệ thuận với mức độ hẹp eo ĐMC. Cần phải đo huyết áp ở tay bên phải, thường thích ứng tốt khi huyết áp tâm thu chưa vượt quá 150mmHg.
- Tiếng thổi tâm thu: thường nghe thấy ở vùng dưới đòn bên trái, có thể lan ra lưng ở vị trí cạnh cột sống.
II. Cận lâm sàng
a. Điện tâm đồ: Thường có dấu hiệu tăng gánh thất trái.
b. Xquang ngực: Có thể bình thường hay biến đổi nhẹ với cung dưới trái giãn. Kinh điển có thể thấy dấu hiệu 3 cung ở động mạch chủ,
c. Nghiệm pháp gắng sức: Có thể thấy dấu hiệu tăng huyết áp tâm thu ở các bệnh nhân hẹp eo ĐMC.
d. Siêu âm Doppler tim: Là xét nghiệm quyết định chẩn đoán ở trẻ nhỏ, tuy nhiên có thể gặp khó khăn ở các bệnh nhân lớn tuổi.
e. CT Scanner xoắn ốc, 3 chiều và cộng hưởng từ trường hạt nhân (MRI): là những thăm dò rất hữu ích cho việc xác định hình thái của chỗ hẹp eo ĐMC, các tổn thương phối hợp.
f. Thông tim và các bước tiến hành thông tim:(Áp dụng tại các cơ sở có Tim mạch can thiệp).
- Thông tim và chụp buồng tim được chỉ định khi:
+ Nghi ngờ có tổn thương phối hợp.
+ Các thăm dò không chảy máu chưa xác định rõ ràng hoặc không thống nhất về kết quả.
+ Xác định mức độ tuần hoàn bàng hệ để chuẩn bị phẫu thuật.
-Can thiệp bằng bóng và Stent qua da.
III. Điều trị:
1. Điều trị nội khoa:
-Điều trị triệu chứng nhằm bảo tồn bệnh nhân để chuẩn bị can thiệp.
- Điều trị suy tim trái là vấn đề quan trọng nhất. Đối với trẻ sơ sinh: Prostaglandine E1 giúp mở ống động mạch sẽ cải thiện nhanh chóng triệu chứng lâm sàng.
-Thuốc lợi tiểu, Digoxin và thông khí nhân tạo là các biện pháp phối hợp khác khi thực sự cần thiết
2. Chỉ định phẫu thuật: (Áp dụng tại các cơ sở có phẫu thuật tim hở)
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh