Chiến lược giảm đau do sỏi túi mật

Tổng quan về sỏi túi mật

Túi mật là một cơ quan nhỏ trong hệ tiêu hóa, có chức năng chính là dự trữ và cô đặc dịch mật – chất lỏng do gan tiết ra, cần thiết cho quá trình tiêu hóa chất béo. Dịch mật được phóng thích từ túi mật vào tá tràng thông qua ống mật chủ trong các bữa ăn. Khi thành phần của dịch mật bị mất cân bằng (thường do tăng cholesterol hoặc bilirubin), dịch mật có thể kết tinh thành các khối rắn, được gọi là sỏi mật.

Sỏi mật có thể gây tắc nghẽn ống cổ túi mật hoặc ống mật chủ, dẫn đến tình trạng viêm và co thắt túi mật, gây ra các cơn đau bụng vùng hạ sườn phải hoặc thượng vị – thường được gọi là cơn đau quặn mật. Cơn đau này có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ và đôi khi kèm theo các triệu chứng tiêu hóa hoặc dấu hiệu toàn thân khác.

Tư thế nghỉ ngơi và ảnh hưởng đến triệu chứng đau do túi mật

Một số tư thế nghỉ ngơi có thể giúp cải thiện sự thoát lưu dịch mật và giảm áp lực lên túi mật, từ đó hỗ trợ giảm nhẹ cơn đau.

• Tư thế nằm nghiêng trái:
  Theo lý thuyết, nằm nghiêng về bên trái có thể hỗ trợ làm giảm áp lực trực tiếp lên gan và túi mật (vốn nằm ở hạ sườn phải), từ đó giúp túi mật co bóp hiệu quả hơn. Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng lâm sàng rõ ràng chứng minh rằng tư thế nằm nghiêng trái có thể làm giảm đau do sỏi túi mật.

• Tư thế cần tránh:
  Người bệnh đang có cơn đau túi mật nên tránh nằm nghiêng bên phải, vì tư thế này có thể làm gia tăng áp lực cơ học lên túi mật và đường mật, làm nặng thêm triệu chứng đau do sỏi bị kẹt. Đồng thời, cũng nên hạn chế tư thế nằm ngửa hoặc nằm sấp nếu gây cảm giác khó chịu hoặc tăng áp lực vùng bụng trên.

Một số biện pháp hỗ trợ giảm đau tại nhà

Khi cơn đau túi mật không ở mức nghiêm trọng, một số biện pháp không dùng thuốc có thể giúp cải thiện triệu chứng:

• Chườm ấm vùng bụng phải:
  Áp nhiệt lên vùng hạ sườn phải khi nằm nghiêng trái có thể giúp giãn cơ trơn, làm giảm co thắt túi mật và giảm cảm giác đau. Có thể sử dụng túi chườm nóng hoặc khăn ấm trong khoảng 15–20 phút mỗi lần.

• Trà bạc hà (Mentha piperita):
  Một số nghiên cứu cho thấy tinh dầu bạc hà có thể có tác dụng giảm co thắt cơ trơn đường tiêu hóa, bao gồm cả túi mật. Uống trà bạc hà ấm có thể mang lại cảm giác dễ chịu tạm thời.

• Bổ sung magie:
  Magie có thể giúp thư giãn cơ trơn và cải thiện nhu động đường mật. Có thể sử dụng dạng viên uống hoặc pha bột magie với nước ấm theo hướng dẫn của chuyên gia y tế. Tuy nhiên, cần thận trọng ở người có bệnh lý thận.

Khi nào cần tìm kiếm chăm sóc y tế?

Cơn đau túi mật có thể là biểu hiện của các biến chứng nghiêm trọng như viêm túi mật cấp, viêm đường mật, viêm tụy do sỏi mật hoặc tắc mật. Cần đi khám hoặc nhập viện ngay nếu người bệnh có các biểu hiện sau:

• Đau bụng vùng hạ sườn phải hoặc thượng vị dữ dội, kéo dài nhiều giờ và không thuyên giảm

• Buồn nôn và/hoặc nôn mửa kéo dài

• Vàng da hoặc vàng mắt (vàng da niêm)

• Sốt, ớn lạnh

• Phân bạc màu (màu đất sét)

• Nước tiểu sẫm màu

Kết luận

Sỏi túi mật là nguyên nhân phổ biến của đau bụng vùng hạ sườn phải, đặc biệt khi gây tắc nghẽn dòng chảy của dịch mật. Một số tư thế nghỉ ngơi như nằm nghiêng bên trái có thể góp phần giảm nhẹ triệu chứng, tuy nhiên không thay thế cho các phương pháp điều trị y tế. Việc áp dụng các biện pháp hỗ trợ như chườm ấm, trà bạc hà hay bổ sung magie cần được cân nhắc cẩn thận và không nên sử dụng thay thế cho tư vấn chuyên môn.

Người bệnh cần được đánh giá y tế kịp thời nếu xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ biến chứng hoặc nếu cơn đau không đáp ứng với các biện pháp giảm đau thông thường.