Hướng dẫn lựa chọn quần áo ngủ cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Việc lựa chọn trang phục phù hợp cho trẻ khi đi ngủ là một yếu tố quan trọng trong chăm sóc giấc ngủ an toàn và đảm bảo thân nhiệt ổn định ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nếu mặc quần áo không phù hợp với điều kiện môi trường, trẻ có thể gặp phải các vấn đề liên quan đến tăng thân nhiệt hoặc hạ thân nhiệt, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe.

1. Nguyên tắc chung khi lựa chọn trang phục ngủ cho trẻ

Nguyên tắc cơ bản là căn cứ vào nhiệt độ môi trường trong phòng ngủ và cảm nhận nhiệt độ cơ thể của người lớn để điều chỉnh trang phục cho trẻ. Theo khuyến cáo, trẻ nên được mặc tương đương người lớn và thêm một lớp nhẹ, như một lớp áo hoặc một lớp chăn mỏng.

Ví dụ: nếu người chăm sóc cảm thấy thoải mái khi mặc đồ ngủ bằng cotton trong điều kiện nhiệt độ phòng hiện tại, thì trẻ có thể mặc đồ tương tự và đắp thêm một lớp mỏng như túi ngủ nhẹ hoặc chăn mỏng phù hợp.

2. Nhiệt độ phòng và ảnh hưởng đến thân nhiệt trẻ khi ngủ

Nhiệt độ phòng là yếu tố then chốt để xác định số lớp quần áo và độ dày của chăn/túi ngủ. Nhiệt độ lý tưởng trong phòng ngủ của trẻ được khuyến cáo dao động từ 16–20°C. Phụ huynh và người chăm sóc nên đặt nhiệt kế phòng trong phòng ngủ để theo dõi và điều chỉnh nhiệt độ một cách khách quan.

Ở nhiệt độ lý tưởng này, trẻ có thể mặc một bộ đồ ngủ dài tay bằng vải cotton, kết hợp với một lớp áo giữ ấm mỏng và đắp thêm một lớp chăn nhẹ hoặc sử dụng túi ngủ có trọng số tương thích (TOG rating). Lưu ý: mỗi thay đổi về nhiệt độ môi trường, đặc biệt khi thời tiết chuyển mùa, có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và thân nhiệt của trẻ nếu không điều chỉnh trang phục kịp thời.

3. Trang phục ngủ cho trẻ trong mùa lạnh

Vào mùa đông, việc giữ ấm cho trẻ là cần thiết, nhưng cần tránh mặc quá nhiều lớp hoặc sử dụng thiết bị sưởi không kiểm soát. Một lớp lót dưới giường như chăn len hoặc chăn bông mỏng có thể hỗ trợ giữ nhiệt hiệu quả. Cần tránh đội mũ cho trẻ khi ngủ vì trẻ cần giải phóng nhiệt qua vùng đầu – đây là cơ chế điều hòa nhiệt độ tự nhiên của cơ thể.

Lưu ý quan trọng: Trẻ sơ sinh rất nhạy cảm với tăng thân nhiệt. Do đó, mặc ít lớp an toàn hơn so với mặc nhiều lớp. Mỗi lớp tăng thêm cần được đánh giá cẩn thận dựa trên nhiệt độ phòng và đáp ứng thân nhiệt thực tế của trẻ.

4. Trang phục ngủ cho trẻ trong mùa nóng

Vào mùa hè, nhiệt độ và độ ẩm tăng cao khiến phòng ngủ có thể trở nên ngột ngạt. Khi nhiệt độ vượt quá 24°C, trẻ có thể chỉ cần mặc một lớp quần áo nhẹ, bằng chất liệu thoáng khí như cotton, và không cần đắp chăn. Việc ủ ấm quá mức trong thời tiết nóng có thể làm tăng nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS – Sudden Infant Death Syndrome).

Trong điều kiện này, giảm số lớp quần áo và đảm bảo thông khí tốt cho phòng ngủ là biện pháp cần thiết để phòng ngừa nguy cơ quá nhiệt ở trẻ.

5. Quấn khăn hoặc sử dụng túi ngủ cho trẻ sơ sinh

Việc quấn khăn mỏng hoặc sử dụng túi ngủ thiết kế riêng cho trẻ sơ sinh có thể giúp ổn định giấc ngủ và tạo cảm giác an toàn tương tự môi trường tử cung. Tuy nhiên, cần tuân thủ các nguyên tắc an toàn sau:

• Chỉ sử dụng chất liệu mềm, nhẹ, thoáng khí, tránh khăn hoặc túi ngủ có chỉ thừa, chi tiết rườm rà gây nguy cơ ngạt thở hoặc vướng víu.

• Không quấn quá chặt vùng hông để tránh cản trở sự phát triển khớp háng và chi dưới.

• Khi trẻ bắt đầu lăn lật (thường từ 2–4 tháng tuổi), nên ngừng quấn khăn để tránh nguy cơ tự xoay úp mặt, gây ngạt thở.

• Có thể chuyển sang sử dụng túi ngủ có thiết kế cho trẻ lớn hơn (có tay hoặc lỗ tay) để đảm bảo sự vận động tự do của chi trên.

• Luôn đặt trẻ nằm ngửa khi ngủ – là biện pháp dự phòng SIDS hiệu quả nhất theo khuyến cáo của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP).

6. Nhận biết dấu hiệu trẻ bị quá nóng khi ngủ

Một số dấu hiệu lâm sàng cần lưu ý:

• Da đỏ ửng, nóng ran;

• Tóc ướt, da ẩm do mồ hôi;

• Trẻ lờ đờ, khó đánh thức hoặc mất phản ứng;

• Có thể kèm theo sốt ≥38°C, nôn mửa.

Cách kiểm tra: Chạm vào ngực và lưng của trẻ để đánh giá thân nhiệt – đây là vị trí chính xác hơn so với tay và chân. Nếu trẻ có dấu hiệu quá nóng, ngay lập tức loại bỏ một lớp quần áo và theo dõi lại sau 10–15 phút. Nếu tình trạng không cải thiện hoặc kèm dấu hiệu nặng hơn, cần đưa trẻ đi khám y tế ngay lập tức.

KẾT LUẬN

Việc lựa chọn trang phục phù hợp cho trẻ khi đi ngủ cần dựa trên nhiệt độ môi trường và phản ứng thực tế của cơ thể trẻ, tránh cả hạ thân nhiệt lẫn tăng thân nhiệt. Người chăm sóc cần được hướng dẫn về các dấu hiệu cảnh báo sớm tình trạng thân nhiệt bất thường và cách xử trí kịp thời, đặc biệt trong những tháng đầu đời khi cơ chế điều hòa thân nhiệt của trẻ chưa hoàn thiện.