Những sai lầm thường gặp trong quản lý bệnh viêm khớp dạng thấp và khuyến nghị cải thiện

Viêm khớp dạng thấp (VKDT) là bệnh lý tự miễn mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng viêm màng hoạt dịch kéo dài, dẫn đến đau khớp, cứng khớp, phá hủy cấu trúc khớp và giảm chức năng vận động. Việc quản lý hiệu quả VKDT đòi hỏi người bệnh tuân thủ điều trị và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ chuyên khoa. Tuy nhiên, trong quá trình điều trị, người bệnh có thể mắc một số sai lầm làm giảm hiệu quả kiểm soát bệnh. Dưới đây là các sai lầm phổ biến cần lưu ý:

1. Không thăm khám bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp

Bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp là người được đào tạo chuyên sâu trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý viêm khớp, trong đó có VKDT. Họ có vai trò quyết định trong lựa chọn phác đồ phù hợp, theo dõi tiến triển bệnh và xử trí tác dụng phụ thuốc. Việc điều trị không đúng chuyên khoa có thể dẫn đến chậm trễ điều trị, gia tăng nguy cơ tàn phế khớp.

2. Hạn chế vận động do đau khớp

Mặc dù bệnh nhân VKDT có thể gặp tình trạng đau và mệt mỏi, việc hạn chế vận động hoàn toàn là không phù hợp. Vận động có hướng dẫn giúp duy trì tầm vận động khớp, tăng cường sức mạnh cơ quanh khớp và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Khuyến nghị:

• Tập luyện nhẹ nhàng như yoga, thái cực quyền, thể dục dưới nước.

• Khi bệnh ổn định, có thể tăng cường các bài tập sức mạnh (tạ tay, dây kháng lực) và cardio (đi bộ, bơi lội).

• Nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa hoặc nhà vật lý trị liệu để xây dựng chương trình tập luyện phù hợp.

3. Tự ý ngưng tái khám khi triệu chứng cải thiện

VKDT là bệnh mạn tính cần theo dõi lâu dài. Việc tự ý ngừng tái khám khiến bác sĩ không thể đánh giá đầy đủ diễn tiến bệnh hoặc điều chỉnh điều trị kịp thời. Nhiều tổn thương khớp tiến triển âm thầm dù bệnh nhân không thấy triệu chứng rõ ràng.

Khuyến nghị:

• Duy trì lịch tái khám định kỳ, bao gồm đánh giá lâm sàng, xét nghiệm (CRP, ESR, chức năng gan thận), và chẩn đoán hình ảnh khi cần.

4. Không tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị

Phác đồ điều trị VKDT thường bao gồm nhiều nhóm thuốc như thuốc giảm đau (NSAIDs), corticosteroids, thuốc điều trị cơ bản (DMARDs), và thuốc sinh học. Mỗi loại thuốc có vai trò riêng biệt, nhằm kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và bảo tồn chức năng khớp.

Khuyến nghị:

• Tuyệt đối không tự ý ngừng thuốc mà không có chỉ định.

• Báo cáo với bác sĩ nếu gặp tác dụng phụ hoặc gặp khó khăn về tài chính – có thể cân nhắc điều chỉnh thuốc phù hợp.

5. Ngưng thuốc khi triệu chứng giảm

Việc ngừng thuốc đột ngột khi thấy "hết đau" là nguyên nhân thường gặp khiến bệnh tái phát, khó kiểm soát lại. Nhiều thuốc DMARDs cần duy trì nồng độ ổn định trong máu để kiểm soát viêm khớp hiệu quả.

Khuyến nghị:

• Dùng thuốc đều đặn theo đơn. Nếu quên một liều, hãy dùng ngay khi nhớ, trừ khi gần đến liều tiếp theo – không tự ý dùng gấp đôi.

6. Bỏ qua sức khỏe tâm thần

VKDT không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần. Trầm cảm và lo âu là tình trạng thường gặp ở bệnh nhân mạn tính, làm giảm sự tuân thủ điều trị và chất lượng sống.

Khuyến nghị:

• Thông báo cho bác sĩ nếu có biểu hiện buồn bã kéo dài, mất hứng thú, thay đổi giấc ngủ hoặc cảm xúc tiêu cực.

• Bác sĩ có thể tư vấn liệu pháp tâm lý hoặc kê toa thuốc chống trầm cảm nếu cần.

Kết luận

Việc kiểm soát hiệu quả viêm khớp dạng thấp không chỉ dựa vào thuốc mà còn đòi hỏi sự chủ động của người bệnh trong tuân thủ điều trị, duy trì vận động và chăm sóc sức khỏe toàn diện, bao gồm cả thể chất và tinh thần. Tránh các sai lầm nêu trên sẽ giúp cải thiện kết quả điều trị, giảm nguy cơ tàn phế và nâng cao chất lượng cuộc sống.