Thuốc kháng histamin và corticosteroid đều được sử dụng phổ biến trong điều trị các bệnh lý dị ứng. Cả hai nhóm thuốc đều tác động đến hệ thống miễn dịch nhưng theo các cơ chế sinh lý và đích tác dụng khác nhau.
2.1 Khái niệm
Thuốc kháng histamin ngăn chặn tác động của histamin – một hóa chất trung gian quan trọng trong phản ứng dị ứng, viêm và hồng màng.
2.2 Phân loại
Thuốc kháng histamin H1:
Thế hệ 1: thấm nhập được vào hệ thần kinh trung ương, gây buồn ngủ (vd: diphenhydramin).
Thế hệ 2: ít vượt qua hàng rào máu-não, dung nạp tốt hơn (vd: loratadin, cetirizin).
Thuốc kháng histamin H2: chủ yếu điều trị bệnh đường tiêu hóa (vd: famotidin, ranitidin).
3.1 Khái niệm
Corticosteroid là nhóm thuốc steroid tổng hợp, tác động chủ yếu bằng cách ức chế phản ứng viêm và giảm hoạt động hệ miễn dịch.
3.2 Phân loại
Glucocorticoid: điển hình như prednison, methylprednisolon; điều trị viêm kháng miễn (hen, viêm khớp dạng thấp...).
Mineralocorticoid: tác động lên chuyển hóa điện giải, điển hình như fludrocortison.
Tiêu chí |
Thuốc kháng histamin |
Corticosteroid |
---|---|---|
Cơ chế tác dụng |
Chặn thụ thể histamin (H1, H2) |
Ức chế gen viêm và cytokin |
Đích tác dụng |
Dị ứng, viêm da, mổi |
Viêm mãn, hen, lupus... |
Khởi phát tác dụng |
Nhanh (30 phút - 1h) |
Từ từ (ẩn dỗi) |
Tác dụng phụ |
Buồn ngủ, khô miệng (H1); buồn nôn, nhức đầu (H2) |
Tăng huyết áp, loãng xương, tăng đường huyết |
Sử dụng thai kỳ |
Một số loại an toàn |
Cần cân nhắc theo nguy cơ - lợi ích |
Thuốc kháng histamin: tương tác với thuốc an thần, chống nôn, trầm cảm, chống loạn thần.
Corticosteroid: tương tác với kháng nấm azol (ketoconazol), ritonavir, NSAID, thuốc tiểu đường.
Tránh tự ý dùng đồng thời nhiều loại kháng histamin hoặc corticosteroid.
Kiểm tra nhãn thuốc khi dùng đồng thời nhiều thuốc có chứa thành phần tương đồng.
Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ khi sử dụng trong thai kỳ.
Thuốc kháng histamin và corticosteroid là những lựa chọn dược lý quan trọng trong điều trị dị ứng và viêm. Việc lựa chọn nhóm thuốc phụ thuộc vào bệnh lý, mức độ nghiêm trọng, đáp ứng thuốc và yếu tố nguy cơ của người bệnh.