So sánh dược lý và tác dụng của thuốc kháng histamin và corticosteroid trong điều trị dị ứng

1. Giới thiệu

Thuốc kháng histamin và corticosteroid đều được sử dụng phổ biến trong điều trị các bệnh lý dị ứng. Cả hai nhóm thuốc đều tác động đến hệ thống miễn dịch nhưng theo các cơ chế sinh lý và đích tác dụng khác nhau.

 

2. Thuốc kháng histamin

2.1 Khái niệm

Thuốc kháng histamin ngăn chặn tác động của histamin – một hóa chất trung gian quan trọng trong phản ứng dị ứng, viêm và hồng màng.

2.2 Phân loại

  • Thuốc kháng histamin H1:

    • Thế hệ 1: thấm nhập được vào hệ thần kinh trung ương, gây buồn ngủ (vd: diphenhydramin).

    • Thế hệ 2: ít vượt qua hàng rào máu-não, dung nạp tốt hơn (vd: loratadin, cetirizin).

  • Thuốc kháng histamin H2: chủ yếu điều trị bệnh đường tiêu hóa (vd: famotidin, ranitidin).

 

3. Corticosteroid

3.1 Khái niệm

Corticosteroid là nhóm thuốc steroid tổng hợp, tác động chủ yếu bằng cách ức chế phản ứng viêm và giảm hoạt động hệ miễn dịch.

3.2 Phân loại

  • Glucocorticoid: điển hình như prednison, methylprednisolon; điều trị viêm kháng miễn (hen, viêm khớp dạng thấp...).

  • Mineralocorticoid: tác động lên chuyển hóa điện giải, điển hình như fludrocortison.

 

4. So sánh thuốc kháng histamin và corticosteroid

Tiêu chí

Thuốc kháng histamin

Corticosteroid

Cơ chế tác dụng

Chặn thụ thể histamin (H1, H2)

Ức chế gen viêm và cytokin

Đích tác dụng

Dị ứng, viêm da, mổi

Viêm mãn, hen, lupus...

Khởi phát tác dụng

Nhanh (30 phút - 1h)

Từ từ (ẩn dỗi)

Tác dụng phụ

Buồn ngủ, khô miệng (H1); buồn nôn, nhức đầu (H2)

Tăng huyết áp, loãng xương, tăng đường huyết

Sử dụng thai kỳ

Một số loại an toàn

Cần cân nhắc theo nguy cơ - lợi ích

 

5. Tương tác thuốc

  • Thuốc kháng histamin: tương tác với thuốc an thần, chống nôn, trầm cảm, chống loạn thần.

  • Corticosteroid: tương tác với kháng nấm azol (ketoconazol), ritonavir, NSAID, thuốc tiểu đường.

 

6. Khuyên cáo lâm sàng

  • Tránh tự ý dùng đồng thời nhiều loại kháng histamin hoặc corticosteroid.

  • Kiểm tra nhãn thuốc khi dùng đồng thời nhiều thuốc có chứa thành phần tương đồng.

  • Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ khi sử dụng trong thai kỳ.

 

7. Kết luận

Thuốc kháng histamin và corticosteroid là những lựa chọn dược lý quan trọng trong điều trị dị ứng và viêm. Việc lựa chọn nhóm thuốc phụ thuộc vào bệnh lý, mức độ nghiêm trọng, đáp ứng thuốc và yếu tố nguy cơ của người bệnh.

return to top