Tác động của các thói quen lối sống lành mạnh đến tuổi thọ

Một nghiên cứu đoàn hệ quy mô lớn được công bố vào năm 2023 đã chỉ ra rằng việc tuân thủ 8 thói quen lối sống lành mạnh có thể làm tăng đáng kể tuổi thọ ở người trưởng thành. Nghiên cứu phân tích dữ liệu từ hơn 719.000 cựu quân nhân Hoa Kỳ trong độ tuổi từ 40 đến 99, thu thập từ năm 2011 đến 2019. Trong thời gian theo dõi, ghi nhận tổng cộng 33.375 trường hợp tử vong.

Tám yếu tố lối sống lành mạnh bao gồm:

1. Không hút thuốc

2. Duy trì hoạt động thể chất thường xuyên

3. Hạn chế hoặc tránh uống rượu quá mức (say rượu)

4. Giấc ngủ chất lượng (đủ thời gian và đảm bảo sinh lý)

5. Tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh

6. Kiểm soát căng thẳng hiệu quả

7. Duy trì các mối quan hệ xã hội tích cực

8. Tránh lạm dụng opioid và các chất gây nghiện khác

Kết quả chính của nghiên cứu:

Phân tích cho thấy những cá nhân bắt đầu áp dụng cả 8 yếu tố trên từ tuổi trung niên (khoảng 40 tuổi) có thể kéo dài tuổi thọ trung bình thêm 24 năm ở nam giới và 22,6 năm ở nữ giới, so với nhóm không áp dụng bất kỳ thói quen lành mạnh nào.

Ba yếu tố có ảnh hưởng bất lợi lớn nhất đến nguy cơ tử vong bao gồm: không hoạt động thể chất, hút thuốc và lạm dụng opioid, làm tăng nguy cơ tử vong từ 30–50%. Các yếu tố như chất lượng giấc ngủ kém, chế độ ăn không lành mạnh, uống rượu say và mức độ căng thẳng cao làm tăng nguy cơ tử vong khoảng 20%. Thiếu hụt các mối quan hệ xã hội tích cực liên quan đến tăng 5% nguy cơ tử vong.

Ngoài ra, ngay cả việc áp dụng một trong số các yếu tố trên cũng có thể giúp giảm nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân. Những người tuân thủ cả 8 thói quen ghi nhận mức giảm tỷ lệ tử vong lên đến 13%.

Cơ chế tiềm năng liên quan đến gia tăng tuổi thọ:

Theo các chuyên gia tim mạch, việc áp dụng đồng thời nhiều hành vi lành mạnh có thể giúp làm chậm tiến trình oxy hóa và viêm mạn tính – hai cơ chế sinh học chính góp phần vào sự phát triển của các bệnh lý mạn tính như bệnh tim mạch, ung thư, đái tháo đường và sa sút trí tuệ. Hút thuốc, chế độ ăn uống không lành mạnh, lối sống tĩnh tại và căng thẳng tinh thần là các yếu tố nguy cơ được xác định rõ có liên quan đến nhiều nguyên nhân tử vong hàng đầu trên toàn cầu.

Chiến lược can thiệp và khuyến nghị lâm sàng:

Để đạt được hiệu quả lâu dài, các chuyên gia khuyến nghị rằng việc xây dựng thói quen cần phải phù hợp với hoàn cảnh cá nhân và khả năng duy trì nhất quán. Việc sử dụng các công cụ hỗ trợ như thiết bị đeo theo dõi sức khỏe, ứng dụng di động và sự hỗ trợ từ cộng đồng (ví dụ: lớp thể dục nhóm, nhóm hỗ trợ cai thuốc) có thể giúp nâng cao động lực và khả năng duy trì hành vi lành mạnh. Mỗi bước thay đổi, dù nhỏ, đều có ý nghĩa trong cải thiện tiên lượng sức khỏe và kéo dài tuổi thọ.

Kết luận:

Việc áp dụng đồng thời các yếu tố lối sống lành mạnh có thể mang lại lợi ích rõ rệt về mặt sức khỏe cộng đồng, giảm gánh nặng bệnh tật và chi phí y tế liên quan đến các bệnh lý mạn tính. Can thiệp sớm ở độ tuổi trung niên được xem là chiến lược hiệu quả nhất trong phòng ngừa sơ cấp và thứ cấp các nguyên nhân tử vong phổ biến hiện nay.