Tắc Ống Dẫn Trứng – Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Hướng Điều Trị

1. Khái niệm

Tắc ống dẫn trứng (tắc vòi tử cung) là tình trạng ống dẫn trứng bị bít tắc, tổn thương hoặc biến dạng, gây cản trở quá trình di chuyển của noãn và tinh trùng, từ đó làm giảm hoặc mất khả năng thụ thai tự nhiên.

Ống dẫn trứng đóng vai trò then chốt trong quá trình sinh sản, là nơi xảy ra thụ tinh và vận chuyển phôi về buồng tử cung. Tổn thương hoặc tắc nghẽn ở bất kỳ vị trí nào của ống dẫn trứng đều có thể gây vô sinh. Theo thống kê, khoảng 30% trường hợp vô sinh nữ có nguyên nhân từ tắc ống dẫn trứng.

Tắc nghẽn có thể xảy ra tại:

• Đoạn gần tử cung (đầu gần).

• Đoạn gần buồng trứng (đầu xa).

• Đoạn giữa ống dẫn trứng.

2. Dấu hiệu và triệu chứng

Tắc ống dẫn trứng thường không có triệu chứng đặc hiệu và khó phát hiện nếu không có can thiệp y khoa. Một số trường hợp có thể gặp:

• Đau vùng bụng dưới, mức độ từ nhẹ đến nặng.

• Đau liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt hoặc đau kéo dài.

• Dịch tiết âm đạo bất thường.

• Đau khi tiểu tiện hoặc khi giao hợp.

Triệu chứng kéo dài cần được thăm khám để loại trừ các nguyên nhân bệnh lý nghiêm trọng.

3. Nguyên nhân

3.1 Viêm vùng chậu (Pelvic Inflammatory Disease – PID)

• Nhiễm trùng đường sinh dục lan lên tử cung và ống dẫn trứng, gây viêm, hình thành mô sẹo trong và xung quanh ống dẫn trứng.

• Khoảng 1/8 phụ nữ có tiền sử PID sẽ phát triển tắc ống dẫn trứng.

3.2 Bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs)

• Chlamydia, lậu và các tác nhân khác có thể gây viêm và sẹo ở ống dẫn trứng.

3.3 Bệnh hoặc phẫu thuật ổ bụng – vùng chậu

• Viêm ruột thừa, viêm đại tràng hoặc các phẫu thuật vùng bụng/chậu có thể để lại sẹo dính, gây tắc nghẽn hoặc biến dạng ống dẫn trứng.

3.4 Ứ nước vòi trứng (Hydrosalpinx)

• Viêm tắc phần xa ống dẫn trứng, tích tụ dịch gây giãn và bít tắc hoàn toàn, ngăn cản sự di chuyển của noãn.

3.5 Lạc nội mạc tử cung

• Mô nội mạc tử cung phát triển bất thường gây dính hoặc bít tắc ống dẫn trứng.

3.6 Mang thai ngoài tử cung

• Có thể để lại sẹo, gây tắc nghẽn ống dẫn trứng.

4. Điều trị

Phương pháp điều trị phụ thuộc vào vị trí và mức độ tắc nghẽn, bao gồm:

4.1 Tái thông ống dẫn trứng không phẫu thuật

• Sử dụng tia X (chụp tử cung – vòi trứng cản quang kèm can thiệp) để loại bỏ tắc nghẽn đoạn gần.

• Thích hợp trong tắc đầu gần và có tỷ lệ phục hồi khả năng thụ thai đáng kể.

4.2 Mở thông nội soi

• Áp dụng khi có ứ nước vòi trứng nhằm loại bỏ dịch, cải thiện lưu thông.

4.3 Tái tạo tua vòi

• Thủ thuật nội soi tái cấu trúc phần tua vòi ở đầu xa ống dẫn trứng khi tắc nghẽn mức độ nhẹ.

5. Tiên lượng và khuyến nghị

• Nhiều trường hợp tắc ống dẫn trứng có thể điều trị thành công, giúp phục hồi khả năng sinh sản.

• Can thiệp sớm khi có yếu tố nguy cơ (viêm vùng chậu, bệnh lây truyền qua đường tình dục) sẽ giúp giảm tỷ lệ biến chứng vô sinh.

• Trường hợp tắc nghẽn nghiêm trọng hoặc thất bại sau điều trị, thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là lựa chọn thay thế hiệu quả.