Thắt ống dẫn tinh: Cân nhắc về độ tuổi và các yếu tố lâm sàng liên quan

Tổng quan

Thắt ống dẫn tinh (vasectomy) là một phương pháp triệt sản nam có tính chất vĩnh viễn, được thực hiện bằng cách cắt và/hoặc thắt ống dẫn tinh hai bên nhằm ngăn tinh trùng đi vào tinh dịch. Mặc dù tinh hoàn vẫn tiếp tục sản xuất tinh trùng sau thủ thuật, nhưng tinh trùng này sẽ bị cơ thể hấp thu lại thông qua cơ chế thực bào tại mào tinh. Sau phẫu thuật, tinh dịch vẫn được phóng thích bình thường về mặt thể tích nhưng không chứa tinh trùng.

Độ tuổi thực hiện thủ thuật

Tại Hoa Kỳ, độ tuổi tối thiểu để được xem xét thực hiện thủ thuật này dao động từ 16–18 tuổi, tùy theo quy định của từng bang. Tuy nhiên, đa số các cơ sở y tế và chuyên gia y khoa khuyến cáo thận trọng khi thực hiện thắt ống dẫn tinh ở người trẻ tuổi, đặc biệt là dưới 25 tuổi, do nguy cơ thay đổi quyết định sinh con trong tương lai.

Tại một số quốc gia khác, độ tuổi tối thiểu để được phép tiến hành thủ thuật là từ 21 tuổi trở lên. Theo khảo sát từ các chuyên gia tiết niệu và nam khoa, nhóm tuổi phổ biến nhất lựa chọn phương pháp này là từ 30 đến 45 tuổi, đặc biệt là ở những người đã có đủ số con mong muốn hoặc có lý do chính đáng để không tiếp tục sinh con.

Các khuyến cáo theo nhóm tuổi

• Dưới 18 tuổi: Không có bang nào tại Hoa Kỳ cho phép thực hiện thắt ống dẫn tinh ở nam giới dưới 18 tuổi, bất kể quyền tự chủ y tế. Điều này phản ánh tính chất vĩnh viễn và khó hồi phục hoàn toàn của thủ thuật. Chưa có dữ liệu nghiên cứu hoặc thống kê lâm sàng đầy đủ về hiệu quả, biến chứng hay mức độ hài lòng ở nhóm tuổi này.

• 18–21 tuổi: Mặc dù hợp pháp, phần lớn bác sĩ sẽ từ chối thực hiện nếu đánh giá bệnh nhân chưa đủ trưởng thành về mặt tâm lý hoặc chưa hiểu đầy đủ hậu quả lâu dài. Một số bác sĩ áp dụng thời gian chờ tư vấn (cooling-off period) từ 24–72 giờ để bệnh nhân có thêm thời gian cân nhắc trước khi quyết định cuối cùng.

• Từ 21–25 tuổi: Vẫn được xem là độ tuổi tương đối sớm. Các chuyên gia thường lưu ý về nguy cơ hối hận sau triệt sản ở nhóm tuổi này. Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), nhóm bệnh nhân thực hiện thắt ống dẫn tinh ở tuổi 20 có tỷ lệ hối hận cao hơn so với các nhóm tuổi lớn hơn.

• Sau 25 tuổi: Đây là nhóm tuổi bắt đầu có chỉ định phổ biến hơn. Theo một nghiên cứu năm 2018 công bố trên tạp chí American Journal of Men's Health, độ tuổi trung bình thực hiện thắt ống dẫn tinh là 35–37 tuổi, với đa số nam giới đã có từ 1 đến 3 con. Điều này phản ánh mức độ ổn định hơn về kế hoạch sinh sản cũng như tâm lý sẵn sàng.

Có giới hạn trên về độ tuổi thực hiện không?

Không có giới hạn trên cụ thể về mặt tuổi tác cho việc thực hiện thắt ống dẫn tinh. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ thận trọng đánh giá thể trạng tổng quát, tiền sử bệnh lý đi kèm và khả năng dung nạp phẫu thuật của bệnh nhân lớn tuổi. Những người đang sử dụng thuốc chống đông hoặc có nguy cơ cao về biến chứng phẫu thuật cần được tư vấn kỹ lưỡng về lợi ích và nguy cơ trước khi quyết định.

Một số biến chứng có thể gặp (đặc biệt ở người lớn tuổi):

• Nhiễm trùng sau mổ

• Xuất huyết dưới da vùng bìu

• Hình thành u hạt tinh trùng (sperm granuloma)

• Thất bại trong triệt sản (vẫn có khả năng mang thai ngoài ý muốn dù đã thắt)

Kết luận

Thắt ống dẫn tinh là một biện pháp tránh thai hiệu quả cao và lâu dài, nhưng cũng đòi hỏi người bệnh phải cân nhắc kỹ lưỡng về kế hoạch sinh sản trong tương lai. Bác sĩ chuyên khoa tiết niệu hoặc nam học sẽ là người tư vấn phù hợp nhất để đánh giá chỉ định, khả năng phục hồi và nguy cơ hối tiếc. Cần cá nhân hóa chỉ định theo độ tuổi, tình trạng sức khỏe, hoàn cảnh gia đình và mong muốn sinh sản của từng bệnh nhân.