Tiềm năng của nước ép quả anh đào trong hỗ trợ điều trị bệnh gout

1. Tình hình dịch tễ và cơ chế bệnh sinh của gout

Theo thống kê của Hiệp hội Viêm khớp Hoa Kỳ (Arthritis Foundation), có khoảng 4% dân số trưởng thành tại Hoa Kỳ mắc bệnh gout, tương đương khoảng 6 triệu nam giới và 2 triệu phụ nữ. Gout là một bệnh lý viêm khớp đặc trưng bởi tình trạng tăng acid uric máu, dẫn đến lắng đọng tinh thể monosodium urat tại các khớp, mô liên kết và sụn khớp. Cơn gout cấp thường khởi phát đột ngột, biểu hiện bằng sưng đau dữ dội tại một khớp, phổ biến nhất là khớp bàn ngón chân cái.

Bệnh có thể tiến triển mạn tính nếu không được kiểm soát tốt, dẫn đến biến dạng khớp, giảm chức năng vận động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

2. Nước ép anh đào và tác dụng sinh học liên quan đến gout

Các nghiên cứu gần đây đã ghi nhận vai trò tiềm năng của nước ép quả anh đào (Prunus cerasus) trong việc hỗ trợ kiểm soát cơn gout cấp và giảm nồng độ acid uric máu. Thành phần chính được cho là có tác dụng là anthocyanin – một nhóm flavonoid có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm mạnh, đồng thời được cho là có thể ức chế enzym xanthine oxidase – enzym tham gia chuyển hóa purin thành acid uric.

Một số nghiên cứu tiêu biểu bao gồm:

• Nghiên cứu lâm sàng 2011–2012 cho thấy việc sử dụng 240 ml nước ép anh đào/ngày trong 4 tuần đến 4 tháng giúp giảm nồng độ acid uric máu ở toàn bộ người tình nguyện tham gia nghiên cứu.

• Nghiên cứu năm 2012 trên 633 bệnh nhân gout, được công bố trên Arthritis & Rheumatology, ghi nhận rằng ăn tối thiểu 10 quả anh đào/ngày giúp giảm 35% nguy cơ tái phát cơn gout cấp. Khi phối hợp quả anh đào với allopurinol, nguy cơ tái phát giảm tới 75%.

Ngoài ra, khảo sát trực tuyến trên bệnh nhân gout cũng cho thấy 43% bệnh nhân sử dụng chiết xuất hoặc nước ép anh đào báo cáo cải thiện triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, các dữ liệu này phần lớn dựa trên tự báo cáo, do đó có nguy cơ sai lệch thông tin.

3. Liều lượng và khuyến nghị sử dụng

Hiện chưa có liều lượng tiêu chuẩn được thiết lập rõ ràng cho nước ép anh đào trong điều trị gout. Tuy nhiên, theo tổng hợp các nghiên cứu hiện có và khuyến nghị từ Hiệp hội Viêm khớp Hoa Kỳ, liều lượng tham khảo bao gồm:

• Khoảng 1 ly nước ép anh đào (240 ml) mỗi ngày, hoặc

• Ăn một nắm quả anh đào tươi mỗi ngày

Việc sử dụng nên được cá thể hóa tùy theo mức độ nặng của bệnh và đáp ứng của từng cá nhân. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng nhằm đảm bảo an toàn và tránh tương tác thuốc.

4. Tác dụng không mong muốn và chống chỉ định

Nước ép anh đào nhìn chung được đánh giá là an toàn đối với đa số người sử dụng. Tuy nhiên, có thể xuất hiện một số phản ứng bất lợi:

• Rối loạn tiêu hóa: uống với liều lượng cao có thể gây buồn nôn, tiêu chảy hoặc đầy bụng

• Dị ứng: ở người có cơ địa dị ứng với các loại quả họ hoa hồng (Rosaceae)

• Tương tác: hiện chưa ghi nhận tương tác đáng kể với các thuốc điều trị gout như allopurinol, colchicine, NSAIDs, nhưng vẫn nên thận trọng khi phối hợp.

5. Vị trí trong chiến lược điều trị gout

Nước ép anh đào không phải là liệu pháp thay thế cho thuốc điều trị gout kinh điển. Vai trò của nó là liệu pháp hỗ trợ, có thể kết hợp với:

• Thuốc điều trị triệu chứng: NSAIDs, corticosteroids, colchicine

• Thuốc kiểm soát acid uric máu: allopurinol, febuxostat, probenecid

• Thay đổi lối sống: hạn chế rượu, bỏ thuốc lá, kiểm soát cân nặng, tránh thực phẩm giàu purin

Việc sử dụng các thực phẩm có hoạt tính sinh học như nước ép anh đào cần được tích hợp trong kế hoạch điều trị tổng thể, dưới sự hướng dẫn của nhân viên y tế.

6. Một số hình thức sử dụng anh đào trong khẩu phần ăn

• Uống nước ép anh đào tươi, không thêm đường

• Thêm quả anh đào tươi vào sữa chua hoặc salad

• Làm sinh tố anh đào với sữa hạt hoặc sữa chua không đường

7. Khi nào cần tham khảo ý kiến bác sĩ?

Người bệnh nên liên hệ với bác sĩ trong các trường hợp sau:

• Cơn đau khớp không giảm sau khi dùng thuốc

• Có dấu hiệu nhiễm trùng tại khớp (sưng, nóng, đỏ, sốt)

• Muốn phối hợp thêm thực phẩm chức năng hoặc thuốc thảo dược vào điều trị

• Cần cá thể hóa kế hoạch ăn uống, luyện tập và theo dõi acid uric máu định kỳ

Kết luận

Nước ép quả anh đào chứa các hợp chất sinh học có thể hỗ trợ làm giảm nồng độ acid uric máu và giảm nguy cơ tái phát cơn gout cấp. Tuy nhiên, bằng chứng hiện có vẫn còn hạn chế và không đủ để khẳng định đây là liệu pháp điều trị chính. Việc sử dụng nên được phối hợp với thuốc kê đơn và thay đổi lối sống dưới sự giám sát y tế, nhằm tối ưu hóa kiểm soát bệnh gout và phòng ngừa biến chứng lâu dài.