ĐẠI CƯƠNG
Là kỹ thuật làm hiện hình một hoặc nhiều thùy ống tuyến sữa và đánh giá tình trạng các ống tuyến sữa này sau khi bơm thuốc cản quang bằng chụp X.quang.
CHỈ ĐỊNH
Bao gồm các bệnh cảnh tiết dịch núm vú bệnh lý:
Tiết dịch núm vú tự nhiên không phải sữa (dịch trong, xanh hoặc đục), tiết ra từ một hay nhiều ống, thường chỉ một bên vú
Tiết dịch núm vú có máu
Tiết dịch với kết quả tế bào học nghi ngờ
Không nên chụp ống tuyến sữa cản quang:
Tiết dịch sữa núm vú không liên quan tới thai kỳ hay cho con bú, một bên hoặc 2 bên (Prolactin?)
Tiết dịch núm vú 2 bên từ nhiều ống tuyến không ghi nhận bất thường tế bào học (Hormon hoặc viêm mạn)
Tiết dịch sau khi bóp nhẹ đầu núm vú bằng tay
Tùy theo yêu cầu có thể chụp một bên hoặc hai bên, thường chụp tuyến vú ở 2 tư thế nghiêng (trong - ngoài) và thẳng (trên - dưới). Đôi khi cần chụp phim cả tư thế chếch hoặc phóng đại. Mục đích là để xác định tình trạng giãn ống tuyến, vị trí và độ lan rộng của tổn thương, xác định tổn thương trong lòng ống tuyến, đè đẩy hay cắt cụt ống tuyến.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Những trường hợp đang xảy ra viêm vì làm nghiệm pháp này có thể làm tình trạng viêm trầm trọng hơn.
Dị ứng với thuốc cản quang
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
1 bác sỹ chẩn đoán hình ảnh
1 điều dưỡng thông hiểu thủ thuật, 1 kỹ thuật viên điều khiển máy
Phương tiện
Máy Xquang vú
Bơm tiêm và kim chuyên dụng (Kim chụp ống tuyến nước bọt 30G)
Thuốc cản quang tan trong nước (3ml)
Thuốc chống dị ứng
Người bệnh
Người bệnh được giải thích về thủ thuật để phối hợp với thầy thuốc
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Người bệnh nằm ngửa với tay cùng bên đưa lên đầu.
Sát trùng núm vú bên làm thủ thuật và loại bỏ vết keratin che miệng ống tuyến (có thế loại bớt dịch trong trường hợp có máu cục hoặc dịch tiết đặc).
Rọi đủ ánh sáng và kính phóng đại xác định đúng miệng ống tuyến tiết dịch
Đưa kim từ từ vào ống tuyến tiết dịch.
Bơm lượng thuốc cản quang đủ vào ống tuyến (khoảng 0,5 - 1ml), không để bóng khí trong ống tuyến.
Tiến hành chụp vú ở hai tư thế thẳng trên-dưới và chếch trong-ngoài.
Nếu hệ thống ống tuyến chưa đầy thuốc, có thể thực hiện lại với thể tích thuốc cản quang lớn hơn
THEO DÕI
Chú ý lấy lượng thuốc vửa đủ và theo dõi sức chịu đựng của người bệnh. Nếu người bệnh kêu đau có thể do lượng thuốc quá nhiều hoặc kim xuyên qua thành ống tuyến ra ngoài.
XỬ TRÍ TAI BIẾN
Phản ứng thuốc cản quang hiếm khi xảy ra. Cần chuẩn bị trước thuốc chống dị ứng với Solumedrol tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
