ĐẠI CƯƠNG
Nẹp trên khuỷu tay (EWHO- Elbow Wrist Hand Orthosis) không khớp là vật tư y tế dùng để điều trị, phục hồi chức năng bằng việc kiểm soát bên ngoài cánh tay, khớp khuỷu và cẳng tay nhưng bất động khớp khuỷu tay.
Nẹp trên khuỷu tay không khớpđược làm chủ yếu từ nhựa, vải, da, carbon và một số vật liệu khác.
Tiêu chuẩn chất lượng:
Thẩm mỹ:
Trọng lượng nhẹ.
Dễ dàng mang vào và tháo ra.
Không quá to, cồng kềnh.
Đảm bảo thẩm mỹ.
Kỹ thuật:
Chiều dài cách tay đòn của nẹp đủ để kháng lại lực co cứng gấp của khớp khuỷu.
Mục tiêu của nẹp đúng với chỉ định.
Nẹp có đẩy mạnh quá trình làm lành vết thương.
Đặt tư thế trục giữa cánh và cẳng tay thẳng.
Nẹp cố định được khớp khuỷu.
Độ bền của nguyên vật liệu:
Nhựa tối đa 3 năm.
Da tối đa 3 năm.
Thoải mái:
Nẹp không dịch chuyển hoặc xoay khi vận động.
Không có các điểm tì đè nhiều lên các chồi xương.
Nẹp trên khuỷu tay không khớp
CHỈ ĐỊNH
Nẹp trên khuỷu tay không khớp dùng điều trị, phục hồi chức năng cho các trường hợp sau:
Giúp phòng ngừa các biến dạng, co cứng cơ, co rút, hỗ trợ các cơ, nhóm cơ bị yếu do các vấn đề thần kinh cơ.
Hỗ trợ, kéo giãn hoặc cố định các xương, khớp bị tổn thương trong quá trình hồi phục.
Chấn thương.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Dị ứng với nguyên vật liệu.
Người bệnh không hợp tác dẫn đến nguy hiểm khi sử dụng.
Trường hợp có tổn thương viêm cấp gây phù nề, sưng, nóng, đỏ, đau…
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sĩ Phục chồi chức năng.
Kỹ thuật viên Vật lý trị liệu.
Kỹ thuật viên Chỉnh hình.
Người bệnh
Được giải thích, hướng dẫn và hợp tác trong quá trình điều trị và thực hiện theo các quy định hiện hành.
Phương tiện thực hiện
Máy móc và dụng cụ chuyên dụng như:
Máy mài, máy khoan.
Hệ thống máy hút chân không, hệ thống máy hút bụi.
Lò nung nhựa.
Máy khác như máy may, máy dóng, …
Dụng cụ cầm tay chuyên dụng:
Máy khoan cầm tay, máy cưa lọng, máy khò.
Dụng cụ cẩm tay khác như máy thổi hơi nóng cầm tay, dũa, kìm…
Nguyên vật liệu và bán thành phẩm như:
Nhựa tấm, vải, da, carbon, dây đai, đinh tán, nhám dính, băng bột thạch cao, bột thạch cao, những phụ gia và vật tư tiêu hao khác.
Hồ sơ bệnh án
Hồ sơ, bệnh án đầy đủ, có chẩnđoán, chỉ định rõ ràng.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Bước 1. Thăm khám, lượng giá và tư vấn cho người bệnh
Lượng giá các yếu tố như: bậc cơ, tầm vận động khớp chi trên, khám thần kinh, môi trường sống và làm việc.
Chức năng hoạt động của chi trên.
Xác định mục đích, tiêu chí trợ giúp của nẹp trên khuỷu tay không khớp.
Chỉ định nẹp khuỷu tay phù hợp với mục đích và yêu cầu sử dụng cho từng trường hợp cụ thể.
Bước 2. Bó bột tạo khuôn
Đánh dấu các điểm mốc xương giải phẫu, ghi lại kích thước và số đo trên người bệnh trước khi bó.
Bó bột trên người bệnh để lấy khuôn mẫu phần chi thể cần hỗ trợ của nẹp.
Bước 3. Đổ bột - Tạo cốt dương
Đánh dấu lại các điểm mốc, hàn kín cốt và gia cố bằng băng bột trước khi đổ bột. Cách ly cốt bột với nước xà phòng.
Pha bột và đổ bột theo tỉ lệ.
Bước 4. Sửa chỉnh cốt dương
Gỡ bỏ băng bột khỏi cốt dương, đánh dấu lại các điểm mốc.
Sửa chỉnh cốt dương: Dóng dựng và lấy đường dóng cho cốt bột dương, chỉnh sửa cốt theo người bệnh (phụ thuộc vào từng người bệnh trên từng trường hợp cụ thể).
Bước 5. Hút nhựa
Cắt nhựa, cho nhự vào lò.
Trong quá trình đợi nhựa – chuẩn bị cốt bột, xác định tâm khớp, đặt khớp (nếu có), đệm, tăng cường và gia cố nếu có, đi tất.
Hút nhựa.
Bước 6. Cắt nhựa khỏi cốt bột.
Vẽ và xác định đường cắt.
Cắt nhựa khỏi cốt dương bằng cưa rung.
Bước 7. Chuẩn bị cho thử nẹp trên người bệnh
Xác định đường cắt nẹp và khớp nẹp (nếu có).
Khoan và bắt khớp nẹp (nếu có).
Mài và làm nhẵn trước khi thử.
Thử nẹp trên người bệnh.
Quan sát và kiểm tra nẹp trên người bệnh trước, trong và sau khi mang nẹp tối thiểu 20 phút.
Sửa chỉnh nếu cần thiết trước khi hoàn thiện nẹp (kiểm tra đường cắt, điểm tỳ đè…).
Bước 8. Hoàn thiện nẹp
Cắt, mài, đánh bóng và loe đường viên nẹp.
May dây khóa, tán dây khóa, dán đệm xốp cho khóa, dán đệm cho khớp, khoan lỗ thoáng nẹp.
Thử nẹp lần hai (lần cuối), đánh giá hiệu quả và chức năng của nẹp, hướng dẫn người bệnh cách sử dụng và bảo quản nẹp.
Bước 9. Kiểm tra nẹp, đánh giá lại lần cuối trước khi giao nẹp
Kiểm tra nẹp, đánh giá lần cuối trước khi trả dụng cụ.
Giao nẹp cho người bệnh.
THEO DÕI, TÁI KHÁM
Theo dõi người bệnh trong quá trình làm nẹp.
Tái khám
Định kỳ 3-6 tháng/lần.
Đánh giá kết quả sử dụng của nẹp bàn chân với tiêu chí và yêu cầu đặt ra ban đầu cho người bệnh.
Đánh giá mức độ hài lòng của người bệnh với nẹp bàn chân được cung cấp.
Kiểm tra độ vừa vặn của nẹp.
Kiểm tra tình trạng nẹp nếu dây đai, khóa, đệm lót, khớp hỏng do quá trình sử dụng: thay dây đai, khóa, đệm lót, khớp, sửa chỉnh cho vừa vặn, phù hợp.
Chỉ định làm mới trong các trường hợp sau:
Hết thời gian sử dụng của nguyên vật liệu.
Thay đổi thiết kế để phù hợp với tiến trình điều trị, phục hồi chức năng của người bệnh.
Thay đổi thiết kế để phù hợp với thay đổi về thể chất của người bệnh.
TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
Tổn thương da bệnh nhân trong quá trình bó bột và tháo khuôn bột: xử trí tùy theo mức độ tổn thương của người bệnh
Đau hoặc trầy da, da đổi màu, chai do tỳ đè quá mức tại các điểm cần nắn chỉnh và điểm chịu lực do quá trình sử dụng nẹp: điều chỉnh, thay thế, thay đổi hoặc làm mới nhằm đảm bảo duy trì tốt chức năng hỗ trợ của nẹp.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh