Xạ trị vùng chậu là phương pháp thường được sử dụng để điều trị các bệnh lý ung thư phụ khoa ở phụ nữ, như ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung, ung thư âm hộ, âm đạo…Và cũng như những phương pháp điều trị ung thư khác, xạ trị cũng gây ra những tác dụng phụ ở những bệnh nhân này.
Xạ trị vùng chậu có thể gây ra những tác dụng phụ muộn. Những triệu chứng này có thể là:
• Ảnh hưởng lên ruột hay bàng quang
• Ảnh hưởng lên âm đạo
• Mãn kinh
• Phù bạch huyết
1- ẢNH HƯỞNG LÊN RUỘT VÀ BÀNG QUANG
Các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
• Tăng tần suất và mức độ của nhu động ruột và bàng quang
• Tiêu chảy hoặc táo bón
• Triệu chứng giống viêm bàng quang khi đi tiểu
• Máu trong phân hoặc nước tiểu
• Đôi khi khó kiểm soát ruột hoặc bàng quang (tiêu tiểu không tự chủ).
Những triệu chứng này có thể làm bệnh nhân rất khó chịu; tuy nhiên, với sự quan tâm đúng mức, chúng có thể được điều trị bằng vật lý trị liệu, thay đổi chế độ ăn uống và lối sống, thuốc hoặc điều trị phẫu thuật.
2- ẢNH HƯỞNG LÊN ÂM ĐẠO: Điều trị bức xạ, cho dù là xạ ngoài hoặc xạ trong (tia hay kim), sẽ gây ra những thay đổi cho âm đạo. Các vách âm đạo có thể trở nên mỏng manh hơn và các mạch máu sẽ xuất hiện gần bề mặt hơn, và kết hợp hai điều này lại có thể gây chảy máu. Một số phụ nữ cũng có thể bị khô niêm mạc âm đạo cũng như giảm lượng chất nhờn bôi trơn âm đạo, bị xơ hóa (sự hình thành mô sẹo), hoặc rút ngắn và thu hẹp âm đạo. Nó cũng có có thể làm giảm kích thước và số lượng mạch máu nhỏ trong âm đạo. Điều này sẽ dẫn đến các mô trong âm đạo mất độ đàn hồi. Trong vài tháng đầu sau khi điều trị kết thúc, bạn cũng có thể thấy rằng có sự thay đổi trong dịch tiết âm đạo (có thể có mùi khó chịu). Điều quan trọng là phải cho bác sĩ của bạn biết vì có thể bạn đã bị nhiễm trùng và cần điều trị bằng kháng sinh. Sau khi xạ trị, bạn có thể thấy quan hệ tình dục trở nên khó khăn hoặc đau đớn hơn. Bác sĩ chuyên khoa của bạn sẽ tư vấn cho bạn về việc sử dụng các dụng cụ nong âm đạo và kem hormone để giúp giữ cho âm đạo mềm mại và bớt chít hẹp. 3- ẢNH HƯỞNG LÊN MÃN KINH SỚM Thật không may, xạ trị ung thư cổ tử cung có thể ảnh hưởng đến buồng trứng và gây mãn kinh, thường là khoảng ba tháng sau khi điều trị bắt đầu. Điều này có nghĩa là kinh nguyệt của bạn sẽ chấm dút và bạn sẽ có các tác dụng phụ mãn kinh, chẳng hạn như bốc hỏa, khô da và có thể mất tập trung. Một số phụ nữ trở nên lãnh cảm và nhận thấy rằng khô âm đạo. Đôi khi xạ trị gây ra hẹp âm đạo, có thể làm cho quan hệ tình dục không thoải mái. Tác dụng phụ mãn kinh có thể được giảm bằng cách dùng liệu pháp thay thế hormone (HRT) dưới dạng viên nén hoặc miếng dán 4- ẢNH HƯỞNG MẠCH BẠCH HUYẾT: PHÙ CHÂN Một số phụ nữ thấy rằng điều trị xạ trị ảnh hưởng đến các tuyến bạch huyết ở vùng xương chậu của họ và có thể gây sưng ở chân và / hoặc vùng bẹn. Đây được gọi là phù bạch huyết thứ phát và nhiều khả năng xảy ra nếu bạn đã phẫu thuật cũng như xạ trị. Không phải lúc nào cũng có thể dự đoán ai sẽ bị phù bạch huyết. Tuy nhiên, những phụ nữ đã cắt bỏ hạch bạch huyết trước khi điều trị bằng xạ trị có thể có nguy cơ bị phù bạch huyết cao hơn và nên gặp bác sĩ chuyên khoa mạch máu để thảo luận về các biện pháp phòng ngừa.
