PHỨC HỢP GAI XƯƠNG - ĐĨA ĐỆM

Phức hợp gai xương-đĩa đệm (disc osteophyte complex - DOC) rất hay gặp trong tờ kết quả MRI cột sống cổ. Và có những kết quả tầng đĩa đệm cột sống cổ nào có lồi hoặc thoát vị thì đều có mô tả cụm từ này.

Tuy nhiên:  Đĩa đệm bị lồi hoặc thoát vị không đồng nghĩa với việc có kèm theo gai xương.

Làm cách nào để phân biệt đĩa đệm bị thoát vị hoặc lồi có kèm theo gai xương hay không trên MRI?

Xung axial T2* GRE với góc lật nhỏ (low flip-angle): đĩa đệm sáng (bright) còn gai xương đen (dark). Ngược lại với xung T2 SE (góc lật lớn) cả đĩa đệm và gai xương đều có màu đen.

“ Nếu bệnh chỉ liên quan đến đĩa đệm, các bác sĩ phẫu thuật chỉ cần cắt đĩa đệm (discectomy) hoặc có thể chọn cách chờ đợi và theo dõi xem đĩa đệm có tự tiêu giảm. Bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình Jay Khanna cho biết: “Những đĩa đệm lớn, có độ ẩm cao thường có khả năng tự hấp thu. Vì vậy, nếu bệnh nhân không có triệu chứng thần kinh, chúng tôi có thể thử điều trị không phẫu thuật.” Các gai xương (osteophyte) không thể tự tiêu giảm. Nếu bệnh chủ yếu là do gai xương, cần phải thực hiện phẫu thuật khoan từ phía trước, và theo bác sĩ phẫu thuật thần kinh Jean-Paul Wolinsky, đây là một thủ thuật khó khăn hơn nhiều. Ông sẽ cảnh báo bệnh nhân về điều này. Cần phải thực hiện phẫu thuật mở rộng lỗ liên hợp (foraminotomy) khi có sự hiện diện của gai xương và gai khớp liên mấu (uncovertebral joint spurs) - ghép đĩa đệm đơn thuần có thể không giải quyết được tình trạng hẹp lỗ liên hợp. Đường tiếp cận từ phía sau, theo lời bác sĩ Wolinsky, sẽ thực hiện cắt bỏ thoát vị đĩa đệm, trong khi gai xương sẽ không được loại bỏ mà thay vào đó, dây thần kinh sẽ được giải áp rộng rãi. Nếu có sự hiện diện của cốt hóa dây chằng dọc sau (ossification of the posterior longitudinal ligament), phương pháp điều trị sẽ là phẫu thuật từ phía sau với phương pháp giải áp gián tiếp. Các bác sĩ phẫu thuật thần kinh Ali Bydon và Dan Sciubba cho rằng, “Việc gom chung các loại bệnh lý DOC một cách tổng quát sẽ không giúp chúng tôi xác định được phương pháp điều trị tốt nhất” và “Việc phân biệt rõ ràng giữa hai loại bệnh lý này có thể thay đổi phương pháp điều trị.” Vì vậy, tôi kêu gọi các đồng nghiệp của tôi, hãy mô tả rằng hoặc là đĩa đệm, hoặc là gai xương, hoặc cả đĩa đệm và gai xương. Việc gọi chung là "phức hợp gai xương-đĩa đệm“ chỉ là cách lảng tránh. “

Trích “ D.M. Yousem, Point: Don't Call Me a DOC, AJNR Am J Neuroradiol 2016 “.