Bệnh bạch biến là gì? Nguyên nhân gây bệnh bạch biến

Khoảng 1% dân số thế giới mắc phải căn bệnh này. Khi bạn bị bạch biến, các tế bào chịu trách nhiệm sản sinh sắc tố da (hay còn gọi là melanosytes) bị phá hủy, không còn tạo da sắc tố da (melanin) nữa. Một khi các tế bào không còn sản xuất được melanin nữa, các mảng da sẽ bị mất màu hoặc chuyển thành màu trắng.

Các mảng da này có thể ở bất kỳ đâu trên cơ thể của bạn, bao gồm:

Những vùng tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: tay, chân, cánh tay, mặt.
Trong miệng hoặc ở những màng nhầy khác.
Lỗ mũi
Bộ phận sinh dục
Phía sau mắt
Trong vùng nghe của tai

Tóc và lông trên cơ thể bạn cũng có thể chuyển sang mày xám hoặc trắng nếu các khu vực liên quan có tóc/lông.

Mặc dù bạch biến có thể ảnh hưởng đến nhiều khu vực khác nhau trên cơ thể, nó không phải là bệnh lây nhiễm. Một người mắc bạch biến không thể truyền cho những người khác được.

Triệu chứng

Triệu chứng chính của bạch biến là những mảng trắng ở trên da. Nó có thể ảnh hưởng đến bất kì khu vực nào trên cơ thể, thậm chí là ở những khu vực quanh mắt. Các mảng này có thể lớn hoặc nhỏ và xuất hiện với các đặc điểm dưới đây:

Phân tán hoặc tập trung: Các mảng trắng thường nhỏ hơn và xuất hiện ở một hoặc một vài khu vực. Khi bạch biến xuất hiện với đặc điểm tập trung hoặc phân tán, nó thường ở một phía của cơ thể. Nhiều lần tiếp theo, nó tiếp tục giữ ở đó trong một hoặc một vài năm, sau đó dừng lại. Nó cũng tiến triển chậm hơn so với bạch biến tổng quát.

Không phân tán hoặc tổng quát: Các mảng trắng lan rộng xuất hiện đối xứng ở cả hai bên của cơ thể. Đây là dạng phổ biến nhất và có thể ảnh hưởng đến các tế bào sắc tố ở bất kỳ nơi đâu trên cơ thể. Nó thường bắt đầu và dừng lại nhiều lần trong suốt cuộc đời mỗi người. Không có cách nào để xác định được các mảng trắng này sẽ phát triển nhanh như thế nào trên cơ thể.

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, 75% người mắc bạch biến sẽ mất sắc tố ở tay và mặt. Những khu vực phổ biến thường là ở trong các nếp gấp cơ thể, ví dụ như vùng dưới cánh tay hay xung quanh vùng bẹn của bạn.

Tăng nguy cơ bạch biến?

Hiện tại, nguy cơ mắc bạch biến vẫn chưa được xác nhận một cách rõ ràng. Điều kiện mắc bệnh thường không do di truyền. Đa phần người mắc bệnh bạch biến không có tiền sử gia đình về rối loạn này. Tuy nhiên, tiền sử gia đình mắc bạch biến hoặc các tình trạng tự miễn khác đều có thể tăng nguy cơ thậm chí nó không gây ra bạch biến.

Một yếu tố nguy cơ khác đó là việc chứa các gen liên quan đến bạch biến, bao gồm NLRP1 và PTPN22.

Đa số các nhà nghiên cứu đều tin rằng bạch biến là một rối loạn tự miễn bởi các tế bào trong cơ thể bị tấn công bởi chính cơ thể bạn. Tuy nhiên vẫn chưa xác định được cơ thể chúng ta đã tự tấn công các tế bào sắc tố như thế nào. Điều chúng ta biết được đó là khoảng 20% những người mắc bạch biến cũng có những rối loạn tự miễn. Tùy thuộc vào quần thể dân số, những rối loạn này có thể bao gồm những dấu hiệu dưới đây, sắp xếp từ phổ biến đến ít phổ biến nhất:

Xơ cứng bì-một rối loạn của các mô liên kết của cơ thể
Lupus ban đỏ
Viêm tuyến giáp do tuyến giáp hoạt động không đúng
Vẩy nến
Mất tóc từng vùng hoặc hói đầu
Tiểu đường tuýp 1
Thiếu máu ác tính, không có khả năng hấp thụ vitamin B12
Bệnh lý Addison
Viêm khớp dạng thấp

Một số chuyên gia cũng chỉ ra rằng, bệnh bạch biến xuất hiện sau các sự cố như:

Cháy nắng hoặc các vết cắt nghiêm trọng
Phơi nhiễm với các chất độc hại hoặc hóa chất
Trầm cảm ở mức độ nặng

Biến chứng của bạch biến

Tin tốt ở đây là có nhiều dạng bạch biến chỉ có rất ít những tác dụng phụ lên thể chất của cơ thể. Biến chứng nghiêm trọng nhất có thể ảnh hưởng đến tai và mắt, tuy nhiên chúng không quá phổ biến. Ảnh hưởng thể chất chính là việc mất sắc tố có thể làm tăng nguy cơ cháy nắng cho da. Bạn có thể bảo vệ làn da bằng cách sử dụng các loại kem chống năng với chỉ số SPF khoảng 30 và mặc những quần áo kín để che nắng.

Ảnh hưởng tâm lý

Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng bạch biến có thể gây ra các ảnh hưởng tâm lý nghiêm trọng. Những đánh giá khoa học nhận thấy khoảng hơn 50% người bị bạch biến có sự ghi nhận những ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ của họ. Một vài người còn nói rằng họ luôn nghĩ về hoàn cảnh của họ suốt cả ngày, đặc biệt là do sự khó lường của căn bệnh.

Một số ảnh hưởng có thể gây ra:

Không muốn thực hiện các hoạt động thể chất
Không tham gia các sự kiện
Cảm giác cơ thể như bị biến dạng
Trầm cảm
Buồn phiền
Chịu đựng các gánh nặng về cảm xúc

Nếu bạn mắc bạch biến và cảm thấy xuất hiện các ảnh hưởng tiêu cực, hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc tâm sự với những người quan tâm thân cận của bạn. Việc học hỏi và nhận biết những vấn đề liên quan đến rối loạn này rất quan trọng bởi nó có thể giúp bạn hạn chế những căng thẳng có thể xảy ra và tăng thêm các lựa chọn điều trị.

Các kiểm tra của bệnh bạch biến?

Khi đến bác sĩ, bạn sẽ được kiểm tra các bài test vầ thể chất, hỏi về tiền sử bệnh tật và tiến hành các thí nghiệm. Hãy chú ý liệt kê tất cả những sự kiện có thể là các dấu hiệu nguy cơ như cháy nắng,tóc bạc sớm howajc các bệnh tự miễn mà bạn có. Bên cạnh đó, hãy nhớ lại xem có bất kỳ ai trong gia đình bạn có bệnh bạch biến hoặc mắc các vấn đề về da.

Bác sĩ cũng có thể hỏi các câu hỏi sau:

Nơi nào trên cơ thể bắt đầu xuất hiện đầu tiên?
Có ai trong gia đình bạn bị bạch biến không?
Có ai trong gia đình bạn bị rối loạn tự miễn không?
Bạn đã thử phương pháp điều trị nào chưa?
Liệu các vùng có chàm bạch biến có thể tốt hơn hay tồi tệ hơn không?

Bác sĩ cũng có thể sử dụng đèn cực tím để tìm kiếm các mảng bạch biến. Loại đèn này sẽ giúp các bác sĩ tìm kiếm sự khác biệt giữa bạch biến và các tình trạng da khác. Đôi khi bác sĩ cũng sẽ lấy mẫu để sinh thiết da của bạn. Sinh thiết da có thể cho thấy tình trạng da của bạn có còn các tế bào sản xuất sắc tố trong khu vực đó hay không. Xét nghiệm máu còn giúp chẩn đoán các vấn đề khác có thể đi cùng với bệnh bạch biến, chẳng hạn như các vấn đề về tuyến giáp, tiểu đường hoặc thiếu máu.

Lựa chọn điều trị

Các phương pháp điều trị bạch biến đều nhằm mục đích khôi phục lại sự cân bằng màu sắc cho làn da của bạn. Một số phương pháp điều trị nhằm mục đích thêm sắc tố trong khi một số khác lại loại bỏ nỏ. Mục đích sẽ thay đổi theo:

Mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Ví trí và kích thước của các mảng trắng trên da
Số lượng mảng xuất hiện
Sự lan rộng của các mảng
Phương pháp điều trị đã sử dụng

Các dạng điều trị bao gồm y học, phẫu thuật hoặc kết hợp cả hai dạng này.Tuy nhiên không phải tất cả các phương pháp điều trị đều có hiệu quả với tất cả mọi người và một số có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.

Y khoa

Bạn sẽ cần đến ít nhất khoảng 3 tháng để điều trị trước khi bạn có thể thấy được những tác động của nó. Điều trị y khoa bao gồm:

Bôi kem: một số loại kem bao gồm corticosteroid có thể giúp trả lại màu da cho các mảng trắng trong giai đoạn ban đầu. Một số loại thuốc khác có thể làm chậm sự phát triển của các mảng trắng. Bạn sẽ cần một đơn thuốc để biết được loại kem nào nên bôi bởi nó có thể có các tác dụng phụ trong một thời gian dài như:

Co rút da
Mỏng da
Tăng mọc tóc
Kích ứng da

Thuốc uống: Một số loại thuốc như steroid và một số loại kháng sinh có thể có hiệu quả trong điều trị bạch biến. Các loại thuốc này cần được kê theo đơn của bác sĩ.

Liệu pháp Psoralen và tia cực tím: Sự kết hợp điều trị này đòi hỏi bạn phải dùng psoralen dưới dạng thuốc hoặc bôi lên da dưới dạng kem. Sau đó, bác sĩ sẽ cho bạn tiếp xúc với tia UVA để kích hoạt các loại thuốc giúp phục hồi màu da. Bên cạnh đó, bạn sẽ cần giảm thiểu phơi nắng và đeo kính râm bảo vệ. Tuy nhiên, tia UVA sẽ có một số tác dụng phụ như:

Cháy nắng
Buồn nôn
Ngứa
Tăng sắc tố

Điều trị bằng Laser: phương pháp này có tác dụng lên các khu vực nhỏ xuất hiện mảng trắng. Việc điều trị cần khoảng 4 tháng và tầm 2 đến 3 lần mỗi tuần.

Ánh sáng UVB băng hẹp: Đây là một phương pháp thay thế cho sử dụng UVA truyền thống. Loại hình này cung cấp một trị liệu ánh sáng tập trung hơn, ít tác dụng phụ hơn. Nó cũng có thể được sử dụng như một phần của chương trình điều trị tại nhà dưới sự giám sát của bác sĩ.

Giảm sắc tố: Bác sĩ sẽ khuyên bạn nên giảm sắc tố nếu hơn 50% cơ thể của bạn bị ảnh hưởng. Phương pháp này thường được áp dụng trong trường hợp các liệu pháp trả lại sắc tố thất bại. Sự giảm sắc tố tập trung vào việc làm mờ phần còn lại của da để phù hợp với các khu vực bị mất màu. Có thể sẽ mất khoảng 2 năm để điều trị có hiệu quả. Tác dụng phụ lớn nhất của việc giảm sắc tố đó là viêm. Điều trị này có xu hướng sẽ khiến bạn vĩnh viễn nhạy cảm với ánh sáng mặt trời.

Phẫu thuật

Khi thuốc và các liệu pháp ánh sáng không còn hoạt động, các lựa chọn phẫu thuật có thể được áp dụng. Bác sĩ có thể đề nghị các phẫu thuật nếu bạn không xuất hiện các mảng trẳng mới hoặc tình trạng không xấu đi trong vòng 12 tháng, đặc biệt đó là bệnh bạch biến của bạn không phải do tác hại của ánh nắng mặt trời.

Các hình thức phẫu thuật bao gồm:

Ghép da: Bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ vùng da có sắc tố và khỏe mạnh, sau đó sẽ chuyển nó sang các vùng không có sắc tố. Rủi ro bạn có thể gặp phải như nhiễm trùng, sẹo hoặc không có thể tái tạo được sắc tố da nữa. Ghép da cũng có thể là một lựa chọn khác ít rủi ro hơn.

Cấy ghép melanocyte: Bác sĩ của bạn sẽ loại bỏ melanocytes và cho nuôi cấy chúng trong phòng thí nghiệm. Sau đó, các tế bào được cấy ghép sẽ vào các khu vực bị mất màu da.

Vi sắc tố: Bác sĩ sẽ xăm sắc tố vào da của bạn. Điều này rất dễ dàng cho vùng môi nhưng sẽ khó hơn cho các khu vực khác.

Các nghiên cứu về bệnh bạch biến đã tăng lên trong nhiều năm vừa qua. Việc ứng dụng những tiến bộ trong nghiên cứu sẽ cho phép chúng ta hiểu được bệnh bạch biến hoạt động như thế nào, cơ chế kích hoạt ra sao và quá trình tương tác với các hệ cơ quan khác..Tất cả những phát hiện này sẽ giúp chúng ta dễ dàng tìm kiếm được các phương pháp

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP