Gàu và viêm da tiết bã

Có phải do chăm sóc tóc sai cách?

Vảy gàu trắng có thể phát sinh do tóc quá khô, do thuốc xịt tóc hoặc các loại thuốc dưỡng tóc làm rụng tóc, sau đó khiến gàu vương lại trên vai. Một số người tránh sử dụng dầu gội thường xuyên vì họ tin rằng dầu gội đầu sẽ dẫn đến khô da đầu, hỏng tóc hoặc dầu gội sẽ làm hỏng kiểu tóc của họ. Vảy từ da đầu không được gội sạch có thể tích tụ lại và sau đó hình thành rất nhiều gàu. Da đầu là nơi chứa rất nhiều nang bã nhờn và có thể sản xuất ra một số lượng rất lớn bã nhờn. Trên thực tế, việc da đầu bị khô là rất hiếm gặp.

Gàu có thể tìm thấy ở những nơi khác

Nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến gàu là một bệnh da liễu gọi là viêm da tiết bã. Người bệnh có thể sẽ bị ngứa, sưng đỏ ở vùng da đầu, ở trong tai, ở mi mắt trên, lông mày, trán hoặc các nếp gấp kéo dài từ mũi đến khóe miệng, đôi khi còn có thể xảy ra ở giữa ngực và giữa lưng.

Làm sạch gàu

Các loại dầu gội trị gàu không cần kê đơn có thể kiểm soát được rất tốt tình trạng viêm da tiết bã ở một số người. Những loại dầu gội chống tiết bã nhờn này có chứa rất nhiều chất hóa học có ích cho việc giảm tình trạng viêm và giảm tỷ lệ bã nhờn. Những loại dầu gội này thường bao gồm ketoconazole, axit salicylic, selen sunfit, kẽm pyrithione. Cơ chế hoạt động chính xác của các loại hóa chất này hiện chỉ có thể dựa trên suy đoán mà chưa có bằng chứng.

Gội đầu đúng cách

Gội đầu không hẳn là một việc làm cần có kỹ thuật. Lấy một lượng vừa đủ dầu gọi vào lòng bàn tay và xoa với nước, mát xa nhẹ nhàng vùng da đầu bằng các đầu ngón tay. Dầu gội nên được xoa lên da đầu trong khoảng 5 phút trước khi được xả sạch hoàn toàn. Vì một số loại dầu gội có thể có mùi không dễ chịu, do đó bạn có thể sử dụng các loại dầu dưỡng (conditioner) có mùi yêu thích của bạn.

Ánh nắng mặt trời và gàu

Có rất ít bằng chứng chứng minh rằng ánh nắng mặt trời ảnh hưởng đến tình trạng gàu. Trừ khi bạn có rất ít tóc, nếu không, ánh nắng mặt trời sẽ rất khó để tiếp xúc được với da đầu. Chỉ có một nghiên cứu chỉ ra rằng những người hướng dẫn leo núi (là những người thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời) bị viêm da tiết bã nhiều hơn. Và do đó, có thể có một mối quan hệ nhân quả nào đó giữa việc tiếp xúc với tia cực tím và bệnh viêm da tiết bã.

Khi nào cần đến gặp bác sỹ

Viêm da ở da đầu không kiểm soát được bằng các loại dầu gội không cần kê đơn có thể sẽ cần phải đi khám bác sỹ. Vì viêm da tiết bã là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến gàu nên việc sử dụng các loại dầu gội có bổ sung steroid hoặc chất chống nấm có thể sẽ cần thiết. Cả 2 loại này đều có thể kiểm soát tốt tình trạng viêm da tiết bã, nhưng không thể chữa khỏi hoàn toàn tình trạng này. Điều trị gàu thường sẽ phải điều trị liên tục, vô thời hạn nhưng sẽ giảm dần về số lần điều trị.

Nguyên nhân của tình trạng viêm da tiết bã hiện vẫn còn đang là một ẩn số. Nấm Malassezia có thể đóng một vai trò nhất định, nhưng loại nấm này cũng là một thành phần rất phổ biến của hệ vi sinh vật trên da, nên cơ chế của bệnh hiện vẫn chưa rõ.

Có thể có một mối liên quan giữa các mùa trong năm và mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm da tiết bã. Trong một nghiên cứu ở Nhật Bản, thì bệnh viêm da tiết bã có liên quan với tình trạng độ ẩm trong không khí thấp.

Các tình trạng khác dẫn đến bong da đầu

Viêm da tiết bã có thể sẽ dễ bị nhầm lẫn với viêm da tiếp xúc, viêm da cơ địa và vẩy nến. Để phân biệt viêm da tiết bã, toàn bộ da của bệnh nhân cần được lượng giá và đôi khi, bác sỹ có thể lấy một mảnh da để đánh giá bệnh lý (rất hiếm).Viêm da tiết bã thường sẽ nghiêm trọng hơn ở những người gặp các vấn đề về hệ thần kinh trung ương như những người bị mất trí, chấn thương hoặc đột quỵ. Bệnh nhân suy giảm miễn dịch cũng thường bị viêm da tiết bã nặng hơn.

Những bệnh các dễ nhầm với gàu

Da đầu ngứa có thể có nhiều nguyên nhân. Người bị chấy rận cũng thường bị ngứa. Để chẩn đoán là do chấy, có thể tìm kiếm chấy hoặc trứng chấy ở trên tóc. Viêm da tiếp xúc có nguyên nhân là do dị ứng với thuốc nhuộm tóc, do uốn tóc hoặc do dầu gội. Viêm da tiếp xúc thường dễ bị nhầm lẫn với viêm da tiết bã vì biểu hiện thường là bong tróc da đầu. Rất hiếm khi, nhiễm nấm có thể gây ra tình trạng viêm da đầu. Kiểm tra dưới kính hiển vi với kali hydroxide có thể kiểm định được liệu viêm da đầu có phải do nấm hay không.

Trẻ em và tróc da đầu

Viêm da tiết bã ở trẻ nhỏ được gọi với tên dân gian là bệnh “cứt trâu”. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến các phần khác của cơ thể như ở vùng đóng tã. Tình trạng này xảy ra ở trẻ nhỏ một cách rất tự nhiên. Điều trị bằng dầu gội nhẹ thường sẽ đủ để loại bỏ tình trạng này ở trẻ nhỏ. Bác sỹ cũng có thể sẽ phải kê thêm các thuốc chống nấm hoặc thuốc steroid bôi ngoài da.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP