Vết rạn da trông giống như những vết lõm trên da của bạn. Chúng có thể có màu đỏ, tím hoặc bạc. Vết rạn da thường xuất hiện nhất trên:
- Bụng
- Ngực
- Hông
- Đùi
Rạn da phổ biến trong thời kỳ mang thai nhưng ai cũng có thể bị rạn da ở bất kỳ giai đoạn nào của cuộc đời. Một số người dễ bị rạn da hơn. Nếu bố, mẹ, ông bà hoặc những người có quan hệ huyết thống khác của bạn bị rạn da thì bạn có nhiều khả năng bị rạn da hơn. Ngay cả khi bạn có nguy cơ bị rạn da cao hơn, vẫn có một số điều bạn có thể làm để giảm nguy cơ và điều trị các vết rạn da mà bạn đã có.
1. Kiểm soát cân nặng của bạn
Một trong những điều hữu ích nhất bạn có thể làm để ngăn ngừa rạn da, dù bạn có mang thai hay không là duy trì cân nặng khỏe mạnh. Vết rạn da có thể xảy ra khi bạn tăng cân nhanh chóng. Bạn cũng có thể nhận thấy các vết rạn da sau khi giảm cân nhanh chóng. Một số người bị rạn da trong quá trình tăng trưởng nhanh, chẳng hạn như ở tuổi dậy thì. Những người khác, chẳng hạn như vận động viên thể hình, chú ý đến chúng sau khi đạt được thành công lớn từ việc tập luyện hoặc sử dụng steroid.
Cố gắng kiểm soát những thay đổi của cơ thể không xảy ra quá nhanh có thể là lựa chọn tốt nhất cho bạn. Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục để giúp bạn kiểm soát cân nặng của mình. Nếu bạn nhận thấy tăng cân hoặc giảm cân nhanh chóng, bạn nên đến gặp bác sĩ để tìm hiểu lý do.
2. Giữ nước
Uống đủ nước có thể giúp giữ cho làn da của bạn mịn màng và mềm mại. Da mềm không có xu hướng phát triển các vết rạn da nhiều như da khô. Khuyến nghị hiện tại về lượng nước uống hàng ngày là 3 lít nước đối với nam và 2 lít nước đối với nữ. Uống đồ uống có chứa caffein, như cà phê, thực sự có thể làm tăng nguy cơ phát triển các vết rạn da. Nếu bạn uống cà phê, hãy đảm bảo rằng bạn đang cân bằng lượng chất lỏng nạp vào cơ thể với nhiều nước, trà thảo dược và các chất lỏng không chứa caffeine khác.
3. Ăn chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng
Vết rạn da cũng có thể xảy ra nếu bạn thiếu dinh dưỡng ở một số vùng nhất định. Ăn thực phẩm tăng cường sức khỏe làn da có thể hữu ích. Đảm bảo chế độ ăn uống của bạn bao gồm các loại thực phẩm giàu:
- Vitamin C
- Vitamin D
- Vitamin E
- Kẽm
- Chất đạm
Một cách để đảm bảo bạn nhận được nhiều chất dinh dưỡng là chọn thực phẩm chưa qua chế biến với nhiều màu sắc khác nhau. Ví dụ, bữa sáng gồm trứng, bánh mì nướng nguyên hạt và các loại quả mọng hỗn hợp sẽ bổ sung thêm nhiều màu sắc cho đĩa ăn của bạn, đồng thời chứa nhiều chất dinh dưỡng.
4. Bổ sung vitamin C vào chế độ ăn uống của bạn
Collagen đóng vai trò giữ cho làn da của bạn khỏe mạnh và đàn hồi. Nó giúp làm giảm sự xuất hiện của nếp nhăn nhưng cũng có thể quan trọng trong việc ngăn ngừa vết rạn da. Vitamin C là dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển của collagen. Vitamin C có thể được tìm thấy trong nhiều loại trái cây và rau quả. Các loại trái cây có múi như cam và chanh là nguồn cung cấp vitamin C đặc biệt tốt.
5. Hấp thụ vitamin D
Một nghiên cứu đã tìm thấy mối tương quan giữa lượng vitamin D thấp và tỷ lệ rạn da. Cần nhiều nghiên cứu hơn, nhưng kết quả cho thấy rằng việc duy trì mức vitamin D lành mạnh có thể làm giảm nguy cơ bị rạn da. Cách dễ nhất để có được vitamin D là tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Vitamin D cũng thường được thêm vào bánh mì, ngũ cốc và các sản phẩm từ sữa như sữa hoặc sữa chua.
6. Ăn thực phẩm giàu kẽm
Kẽm là dưỡng chất quan trọng cho sức khỏe làn da. Nó giúp giảm viêm và đóng một vai trò trong quá trình chữa lành vết thương. Cho đến nay có rất ít bằng chứng về mối liên hệ giữa kẽm và rạn da, nhưng việc bổ sung thực phẩm giàu kẽm trong chế độ ăn uống của bạn, chẳng hạn như các loại hạt và cá, có thể giúp giữ cho làn da của bạn khỏe mạnh.
7. Xử lý vết rạn da mới khi chúng xuất hiện
Nếu không thể ngăn ngừa hoàn toàn các vết rạn da trên da, bạn có thể cố gắng giảm thiểu sự xuất hiện của chúng để về lâu dài chúng không còn đáng chú ý nữa. Hãy hẹn gặp bác sĩ hoặc bác sĩ da liễu để thảo luận về các lựa chọn của bạn nếu bạn có vết rạn da mới. Bác sĩ có thể giúp xác định nguyên nhân gây ra vết rạn da của bạn và họ có thể đề xuất các phương pháp điều trị hiệu quả nhất đối với các vết rạn da mới.
Các yếu tố nguy cơ
Một số người có nhiều khả năng bị rạn da hơn. Các yếu tố nguy cơ bao gồm:
- Giới tính nữ
- Có tiền sử gia đình bị rạn da
- Thừa cân
- Có thai
- Tăng hoặc giảm cân nhanh chóng
- Sử dụng corticosteroid
- Nâng ngực
- Mắc một số rối loạn di truyền nhất định, chẳng hạn như hội chứng Cushing hoặc hội chứng Marfan
Rạn da khi mang thai
Mang thai là một trong những thời điểm phổ biến nhất mà phụ nữ nhận thấy các vết rạn da. Trên thực tế, người ta ước tính rằng 50 - 90% phụ nữ mang thai sẽ bị rạn da trước khi sinh. Một số chuyên gia tin rằng hormone khi mang thai có thể khiến bạn dễ bị rạn da hơn. Các hormone có thể mang nhiều nước hơn vào da, làm da thư giãn và dễ rách hơn khi bị kéo căng. Ý tưởng này đang gây tranh cãi. Dù vậy, một số lượng lớn phụ nữ mang thai sẽ nhận thấy các vết rạn da bắt đầu từ tháng thứ 6 hoặc thứ 7 của thai kỳ.
Trong nghiên cứu gần đây được công bố, 78% số người được hỏi đã sử dụng một sản phẩm để ngăn ngừa rạn da. Trong số những phụ nữ này, 1/3 cho biết họ đã thử từ hai sản phẩm trở lên, trong đó Bio-Oil được sử dụng thường xuyên nhất. Tuy nhiên, 58,5% phụ nữ sử dụng loại dầu này bị rạn da.
Như vậy, cách tốt nhất để bà bầu ngăn ngừa rạn da là tăng cân từ từ và đều đặn. Bạn có thể nói chuyện với bác sĩ của mình để tìm ra kế hoạch ăn kiêng và tập thể dục giúp bạn tránh tăng cân quá nhiều, đồng thời cung cấp cho bạn nguồn dinh dưỡng cần thiết để nuôi dưỡng bản thân và con bạn. Nếu bạn bị rạn da khi mang thai, bạn có thể vui mừng khi biết rằng cuối cùng chúng sẽ mờ đi. Theo thời gian, màu đỏ hoặc hồng sẽ chuyển sang màu bạc nhạt hoặc trắng.
Điều trị
Ngăn ngừa vết rạn da có thể khó khăn nhưng có nhiều phương pháp điều trị có thể làm giảm sự xuất hiện của chúng.
Kem retinoid
Kem retinoid là một loại thuốc bôi có nguồn gốc từ vitamin A. Làn da của bạn có thể được cải thiện sau khi bôi retinoid, đặc biệt nếu vết rạn da của bạn còn khá mới. Kem giúp tái tạo collagen trong da và làm cho các vết thâm trông giống với phần còn lại của làn da.
Hãy trao đổi với bác sĩ về phương pháp điều trị này nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú, vì hầu hết các bác sĩ đều đồng ý rằng không nên sử dụng retinoid tại chỗ trong thời kỳ mang thai hoặc trong khi cho con bú vì tỷ lệ rủi ro - lợi ích của chúng vẫn còn nhiều nghi vấn.
Liệu pháp laser
Liệu pháp laser là một lựa chọn khác để giảm vết rạn da. Các tia laser có thể giúp kích thích collagen hoặc đàn hồi trong da của bạn phát triển. Có nhiều loại liệu pháp laser khác nhau và bác sĩ có thể giúp bạn chọn loại phù hợp với mình.
Axit glycolic
Kem chứa axit glycolic và lột da hóa học là những phương pháp điều trị rạn da khác. Nhiều phương pháp điều trị trong số này rất tốn kém và có thể không được bảo hiểm chi trả. Chúng có tác dụng làm giảm sự xuất hiện của các vết rạn da hiện tại nhưng không ngăn cản hình thành các vết rạn mới.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh