Khi chúng ta hít một hơi thở, chúng ta đã lấy trong không khí một lượng khí chứa 21% là oxy vào phổi của chúng ta. Oxy sau khi hít vào phổi được hồng cầu tải với lưu lượng cố định vào trong tế bào của con người. Tại đây, nó gây xúc tác với các chất dinh dưỡng, tạo ra nhiệt lượng cần thiết cho sự hoạt động của bộ máy cơ thể con người và năng lượng của hoạt động sống, vì thế oxy rất cần thiết để duy trì cuộc sống.
Vậy oxy y tế là gì? Có gì khác với oxy thông thường?
Khác với oxy dạng thông thường lẫn ở trong không khí, oxy y tế là dạng oxy có độ tinh khiết cao, không màu, không mùi, được máy móc thanh lọc từ không khí sau đó được người dùng hít thở trực tiếp thông qua các loại ống dẫn. Vì vậy, khí oxy y tế, hay người ta còn gọi là khí oxy thở tại nhà, thường được dùng trong các hoạt động liên quan tới sức khỏe con người và trong lĩnh vực y tế. Nó có tác dụng chính đó là cấp cứu cho người bị ngạt, bị bệnh tim, các bệnh về hô hấp, rối loạn nhịp thở… Bên cạnh đó khí oxy y tế khi ở dạng cao áp còn được sử dụng để điều trị ngộ độc carbon monoxide (CO), hoại tử khí và các bệnh chuyên biệt về oxy.
Cần phân biệt rõ oxy y tế với oxy công nghiệp để tránh việc sử dụng nhầm, có thể sẽ gây ra nhiều hậu quả tai hại. Oxy công nghiệp là loại oxy có lẫn nhiều loại tạp chất khác như: CO, CO2, C2H2… Khí oxy công nghiệp thường được ứng dụng trong các công việc như: Hàn cắt kim loại, làm nóng chảy thủy tinh… và các công việc trong lĩnh vực công nghiệp khác. Do có sự khác nhau về độ tinh khiết, việc sử dụng khí oxy công nghiệp thay cho khí oxy y tế là không thể được. Nếu bệnh nhân hít phải một lượng nhỏ oxy công nghiệp cũng có thể sẽ xuất hiện các triệu chứng ngạt thở hoặc các bệnh về hô hấp.
Ngoài ra, không phải tất cả mọi loại oxy có nồng độ tinh khiết cao thì đều có thể sử dụng trong y tế. Ví dụ như những loại oxy cực kỳ tinh khiết, nồng độ lên đến 99.999% thường chỉ được sử dụng trong một số lĩnh vực đặc biệt hoặc dùng trong nghiên cứu, phân tích. Oxy dùng trong y tế thông thường sẽ có độ tinh khiết trong khoảng từ 90 - 99% (Bình oxy thở tại nhà thường nồng độ oxy tinh khiết 93 – 99.5%).
Phân loại sản phẩm tạo oxy y tế
Có rất nhiều sản phẩm cung cấp oxy y tế hiện nay đang được sử dụng. Để biết rõ hơn về sự khác biệt của chúng, hãy cùng chúng tôi phân loại những sản phẩm tạo oxy y tế đang phổ biến nhất.
Bình oxy y tế
Trước kia, khi chưa có nhiều loại máy tạo oxy y tế thì bình oxy y tế thường xuyên được sử dụng cho gia đình hoặc bệnh viện. Oxy sẽ được nén trong các loại bình 2 lít, 5 lít, 8 lít, 40 lít ở áp suất quy định, các loại vỏ chứa khí oxy y tế phải được kiểm định độ an toàn 5 năm một lần, thời hạn kiểm định thường được in ngay lên vỏ bình.
Ưu điểm của loại bình oxy y tế này là có dung tích khá lớn. Tuy nhiên, khí được nén trong những ống thép như bình gas rất không thuận lợi khi di chuyển cũng như không thể lọc được lượng khí oxy một cách liên tục. Khi dùng hết lượng oxy trong bình, chúng ta sẽ phải thay thế bình mới, rất bất tiện.
.png)
Máy tạo oxy
Máy tạo oxy là một thiết bị lấy trực tiếp không khí từ xung quanh, qua hệ thống lọc loại bỏ những chất độc hại, khí trơ, cho ra oxy tinh khiết có nồng độ từ 90% trở lên. Đây là loại chất cần thiết cho những bệnh nhân bị đột quỵ, suy tim, suy phổi...
Ưu điểm của máy tạo oxy là lọc được liên tục với lưu lượng cao mà độ tinh khiết vẫn đạt chuẩn, một số loại máy có thể tạo ion âm, lọc khí, cân bằng độ ẩm, đưa oxy vào cơ thể người bệnh theo đường khí dung.
.png)
Oxy thở và oxy công nghiệp khác biệt thế nào?
Oxy y tế dùng để phục vụ chuyên dụng cho các đơn vị y tế, đơn vị cứu hộ cứu nạn, tại nhà người bệnh. Khí oxy được sử dụng qua các thiết bị hô hấp, hỗ trợ thở. Khi người bệnh gặp phải các trường hợp cần cấp cứu như ngạt thở, bệnh tim hoặc cần điều trị rối loạn thở, gây mê thì bình thở oxy là một giải pháp quan trọng hàng đầu để hỗ trợ chăm sóc và phục hồi sức khỏe
Oxy công nghiệp được dùng để hàn cắt kim loại, luyện kim, làm nóng chảy thủy tinh. Tùy theo quy định của từng quốc gia, oxy công nghiệp có độ tinh khiết từ 99.2 – 99.6%. Điều quan trọng vì sử dụng trong công nghiệp nên quy định về tạp chất có khác với Oxy y tế - bao gồm một số khí có thể có hại như: CO, CO2, C2H2… Oxy công nghiệp được dùng để hàn cắt kim loại, luyện kim, làm nóng chảy thủy tinh. Tùy theo quy định của từng quốc gia, oxy công nghiệp có độ tinh khiết từ 99.2 – 99.6%
Từ đó chắc chắn rằng: KHÔNG SỬ DỤNG OXY CÔNG NGHIỆP ĐỂ PHỤC VỤ Y TẾ TRONG BẤT CỨ HOÀN CẢNH NÀO
Lưu ý gì về sử dụng Oxy y tế
Các chuyên gia y tế cho rằng oxy nguyên chất như là một loại thuốc, không phải ai cũng nên sử dụng. Trong quá trình điều trị, bác sĩ chỉ định thở oxy cho những bệnh nhân bị suy hô hấp cấp do cơn hen phế quản cấp, đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phổi, ngộ độc cấp làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu... Một số trường hợp mạn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, xơ phổi, phải dùng oxy lâu dài tại nhà sau khi được điều trị qua đợt cấp. Đối với những người không bị suy hô hấp sẽ không có chỉ định dùng oxy.
Trong y khoa, oxy không được chỉ định dành cho người tập thể dục mệt, giảm stress hay ứng phó với không khí ô nhiễm ngoài trời. Muốn thở oxy tại nhà cần phải có chỉ định của bác sĩ và được theo dõi chặt chẽ, tuân thủ tuyệt đối những chỉ định về liều lượng, thời gian thở
Ngoài ra, oxy là chất dễ gây cháy nổ nhanh và mạnh. Một bình oxy 12 lít nếu cháy nổ có thể làm sập một căn nhà hai tầng. Do đó, khi sử dụng tại nhà nếu không được đảm bảo an toàn sẽ rất nguy hiểm.
Xem thêm: Hướng dẫn dùng bình oxy tại nhà
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
