Nhiễm trùng da do nấm Candida

Có khoảng hơn 150 chủng nấm Candida, tuy nhiên đa số các trường hợp nhiễm trùng là là do chủng Candida albicans gây nên. Nói chung, đây là căn bệnh không không quá nghiêm trọng và có thể được điều trị khỏi hoàn toàn.

Tuy nhiên, tình trạng nhiễm trùng nếu không được kiểm soát tốt có thể dẫn đến những vấn đề nguy hiểm đến tính mạng – nhất là ở những bệnh nhân có hệ miễn dịch yếu.

Nguyên nhân và những yếu tố nguy cơ

Nhiễm trùng da do Candida có thể xảy ra ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể nhưng thường phổ biến hơn ở những khu vực bị hăm là nơi hai vùng da thường xuyên tiếp xúc và cọ xát với nhau như nách, háng, các vùng da có nếp gấp cũng như giữa các kẽ ngón tay, ngón chân. Môi trường thuận lợi cho nấm phát triển là môi trường ấm, ẩm ướt và nhiều mồ hôi.

Bình thường, làn da giống như một hàng rào bảo vệ tự nhiên của cơ thể chống lại các tác nhân gây nhiễm trùng, tuy nhiên bất kỳ một vết cắt hay vết rách nào trên bề mặt nông của da cũng có thể khiến da dễ bị nhiễm trùng do nấm. Candida sẽ trở thành tác nhân gây bệnh khi có điều kiện thuận lợi cho sự sinh sôi và phát triển của nó như thời tiết nóng ẩm, thiếu vệ sinh, mặc quần áo quá chật.

Ngoài ra, nhiễm trùng do Candida cũng có xu hướng khá thịnh hành ở những đối tượng như:

• Trẻ sơ sinh
• Người bị thừa cân
• Bệnh nhân tiểu đường
• Thiếu sắt và kẽm
• Người đang được điều trị bằng kháng sinh
• Bệnh nhân suy giáp
• Bệnh nhân bị các rối loạn gây viêm nhiễm
• Người bị suy giảm miễn dịch
• Người hay làm việc ở điều kiện ẩm ướt
• Phụ nữ mang thai

Một số loại thuốc cũng làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng do nấm. Corticosteroid là loại phổ biến nhất, tuy nhiên thuốc tránh thai và kháng sinh cũng có thể là nguyên nhân. Do vậy, nếu đang sử dụng những loại thuốc này, bạn cũng nên theo dõi làn da thường xuyên để phát hiện sớm những dấu hiệu nhiễm nấm Candida.

Triệu chứng của nhiễm trùng da do nấm Candida

Các triệu chứng có thể khác nhau phụ thuộc vào vị trí trên cơ thể, bao gồm:

• Phát ban (ban đỏ ở một vùng cơ thể, thường ngứa)
• Các mảng màu đỏ hay tím
• Có đốm trắng trên khu vực nhiễm nấm
• Có vết nứt trên da
• Đau
• Xuất hiện những mảng da mềm màu trắng
• Xuất hiện mụn mủ xung quanh khu vực bị nhiễm nấm
• Những tổn thương loét màu đỏ và trắng trong miệng

Chẩn đoán và điều trị

Việc chẩn đoán nhiễm nấm Candida trước tiên phụ thuộc vào các triệu chứng ngoài da. Bác sỹ có thể lấy một mẫu da, mẫu móng tay hay mẫu tóc và soi trên kính hiển vi để kiểm tra sự hiện diện của nấm. Khi bạn đã được chẩn đoán mắc bệnh, bước đầu tiên là loại bỏ nguyên nhân gây bệnh: thay đổi thói quen sinh hoạt, tăng cường vệ sinh cá nhân, giảm cân nếu bạn bị thừa cân hay kiểm soát tốt bệnh tiểu đường…

Điều trị nhiễm trùng da do Candida cũng khá đơn giản. Bạn thường không cần thiết phải nhập viện trừ khi bạn gặp phải vấn đề nào đó với hệ miễn dịch. Bác sỹ sẽ kê cho bạn một số loại thuốc chống nấm có chứa các hoạt chất như ketoconazole hay clotrimazole dưới dạng kem, thuốc mỡ hay dung dịch lotion để bôi lên vùng da bị nhiễm nấm. Những loại thuốc này thường ít tác dụng  phụ hơn là các thuốc chống nấm như nystatin hay amphotericine B. Nhiễm trùng da do nấm thường sẽ khỏi trong khoảng từ 7-10 ngày.

Nếu bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm mà ngày một nghiêm trọng hơn, bạn có thể phải sử dụng đến thuốc kháng nấm đường uống hoặc đường tiêm.

Một số mẹo nhỏ giúp phòng nhiễm nấm Candida

Một số mẹo nhỏ đơn giản trong cuộc sống có thể giúp bạn giảm nguy cơ nhiễm trùng do Candida như:

• Mặc những bộ quần áo thoáng mát, thấm mồ hôi để tránh để tránh ẩm cho da.
• Luôn giữ nách, khu vực giữa háng và những vùng da dễ bị nhiễm trùng trên cơ thể luôn khô thoáng, sạch sẽ.
• Luôn tắm rửa và lau khô cơ thể sau mỗi lần tham gia những hoạt động gây ra nhiều mồ hôi.
• Nếu bạn bị thừa cân hay béo phì, luôn chú ý giữ những vùng da có nếp gấp được khô.
• Đi xăng đan và những đôi dép hở mũi chân mỗi khi thời tiết nóng.
• Thường xuyên thay đồ lót và tất mỗi ngày.

Triển vọng điều trị

Đối với những người khỏe mạnh, nhiễm nấm Candida thường không quá nghiêm trọng và dễ điều trị khỏi. Tuy nhiên, bệnh sẽ có xu hướng diễn biến nghiêm trọng hơn ở người cao tuổi, trẻ nhỏ cũng như những đối tượng bị suy giảm miễn dịch. Khi đó, bệnh sẽ dễ dàng lan sang các vùng khác của cơ thể, đặc biệt là miệng. Các khu vực dễ bị lây nhiễm nấm bao gồm:

• Thực quản
• Van tim
• Ruột
• Gan
• Phổi

Phòng cũng như điều trị sớm có thể giúp ngăn cản sự phát triển và lây lan của nấm Candida. Do vậy, hãy đi bệnh viện ngay nếu bạn bị phát ban kèm theo đau bụng và sốt cao.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp