Rụng tóc từng mảng là gì?

Rụng tóc từng mảng thường bị chẩn đoán nhầm với các dạng rụng tóc khác, như rụng tóc nội tiết tố nam (còn gọi là chứng hói đầu ở nam giới). Nhưng với chứng rụng tóc từng mảng, hệ thống miễn dịch của bạn đang thực sự tấn công các nang tóc của bạn. Vì vậy, các kế hoạch điều trị là cần giải quyết phản ứng tự miễn dịch đang xảy ra.

Có những loại thuốc và kem thông thường mà bác sĩ thường kê đơn để giúp tóc mọc lại. Nhưng hầu hết chúng đều có tác dụng phụ và chỉ giúp mọc tóc tạm thời. Ngoài ra còn có các biện pháp khắc phục rụng tóc tự nhiên sẽ giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn , giảm viêm và điều chỉnh sự thiếu hụt chất dinh dưỡng có thể làm cho tình trạng rụng tóc tồi tệ hơn.

Rụng tóc từng mảng là gì?

Rụng tóc từng mảng là một bệnh tự miễn liên quan đến việc hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào trong nang tóc của bạn, dẫn đến rụng tóc. Căn bệnh này dẫn đến những mảng hói nhỏ trên da đầu và các bộ phận khác trên mặt và cơ thể.

Mức độ rụng tóc của mỗi người khác nhau. Một số người rụng những mảng tóc tròn, nhỏ có kích thước bằng một phần tư, đây là tình trạng phổ biến nhất. Những người khác bị rụng tóc trên diện rộng hoặc thậm chí toàn bộ.

Triệu chứng

Sự khởi đầu của chứng rụng tóc từng mảng thường bắt đầu khi một người ở độ tuổi từ 20 đến 40. Nhưng các triệu chứng của bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.

Các nghiên cứu cho thấy rằng trong 82–88% trường hợp, bệnh nhân bắt đầu mắc chứng rụng tóc từng mảng lần đầu tiên ở tuổi 40. 40% bệnh nhân phát triển các triệu chứng khi 20 tuổi. Nếu các triệu chứng phát triển sớm hơn trong cuộc đời, sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh lan rộng hơn trong đời.

Các triệu chứng phổ biến nhất của chứng rụng tóc từng mảng bao gồm:

Rụng tóc

Vị trí rụng tóc phổ biến nhất là da đầu. Đôi khi bệnh nhân bị rụng tóc ở các vị trí khác trên cơ thể, như râu, lông mày và lông mi. Các nghiên cứu cho thấy rằng khi bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng rụng tóc từng mảng sớm hơn, họ sẽ bị rụng tóc nghiêm trọng hơn. Điều này đặc biệt đúng nếu tình trạng rụng tóc bắt đầu trong vòng 20 năm đầu cuộc đời.

Tuy nhiên, quá trình của bệnh có thể không thể đoán trước. Tóc mọc lại tự nhiên ở 80% bệnh nhân trong năm đầu tiên. Nhưng bệnh có thể tái phát đột ngột bất cứ lúc nào.

Rụng tóc từng mảng với một hoặc nhiều mảng có kích thước bằng đồng xu trên da đầu hoặc các vùng khác trên cơ thể. Rụng tóc từng mảng có thể chuyển đổi thành hai loại rụng tóc khác. Điều này xảy ra ở khoảng 7% bệnh nhân bị rụng tóc từng mảng. Hai loại rụng tóc có thể phát triển ở bệnh nhân bao gồm:

alopecia areata totalis: rụng tóc trên toàn bộ da đầu (xảy ra trong khoảng 5% trường hợp)
alopecia areata universalis: rụng tóc hoàn toàn (xảy ra trong khoảng 5% trường hợp), trên toàn bộ da đầu, mặt và cơ thể, bao gồm các vùng như lông mày, lông mi, cánh tay, chân và lông mu

Thay đổi móng tay

Nghiên cứu cho thấy những thay đổi ở móng tay xảy ra ở 10 đến 38% bệnh nhân bị rụng tóc từng mảng. Mức độ nghiêm trọng của những thay đổi tương ứng với mức độ rụng tóc. Một số thay đổi thông thường là rỗ móng (những vết lõm ở móng tay hoặc móng chân của bạn), móng bị nhám, và có các đường gờ hoặc đường thẳng đứng chạy từ gốc móng đến đỉnh.

Lo lắng và trầm cảm

Những người bị rụng tóc từng mảng cũng có nguy cơ mắc chứng lo âu và trầm cảm. Các nghiên cứu cho thấy rằng trong số những bệnh nhân bị rụng tóc từng mảng, 38–39% trong số họ gặp các dấu hiệu trầm cảm và 39–62% trong số họ phát triển chứng rối loạn lo âu. Những rối loạn tâm thần này có thể phát triển trước hoặc sau khi xuất hiện các triệu chứng rụng tóc từng mảng. Trong đó khoảng một nửa số trường hợp xảy ra sau khi xuất hiện các triệu chứng. Hơn nữa, nghiên cứu cho thấy rằng các căng thẳng xảy ra trước khi bắt đầu rụng tóc từng mảng ở khoảng 10% người lớn và 10–80% trẻ em mắc bệnh.

Các triệu chứng khác

Các triệu chứng khác bao gồm bệnh tuyến giáp (bao gồm cả bệnh Hashimoto), bệnh bạch biến, dị ứng (một phản ứng miễn dịch tăng cao đối với các chất gây dị ứng thông thường, có thể dẫn đến các tình trạng như hen suyễn và bệnh chàm), lupus, bệnh vẩy nến, bệnh viêm ruột, viêm khớp dạng thấp và các bệnh tự miễn dịch khác.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ

Với chứng rụng tóc từng mảng, các tế bào bạch cầu vốn có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể bạn khỏi những kẻ xâm lược bên ngoài như virus và vi khuẩn thì lại quay sang tấn công các tế bào của nang tóc vốn thường phát triển nhanh chóng. Kết quả là các nang tóc trở nên nhỏ hơn và làm chậm quá trình sản xuất tóc.

Các nhà khoa học tin rằng sự kết hợp của các gen có thể dẫn đến chứng rụng tóc từng mảng. Nhưng không giống như một số bệnh di truyền, một đứa trẻ không thực sự thừa hưởng tất cả các gen cần thiết để khiến trẻ mắc bệnh tự miễn dịch. Theo thống kê từ 0 đến 8,6% bệnh nhân mắc chứng rụng tóc từng mảng báo cáo có tiền sử gia đình của bệnh.

Các nghiên cứu liên quan đến các cặp song sinh giống hệt nhau cho thấy các yếu tố môi trường cũng đóng một vai trò trong sự phát triển của chứng rụng tóc từng mảng. Điều này cho thấy di truyền là một trong những nguyên nhân gây ra chứng rụng tóc từng mảng. Nhưng nó không phải là 100%, vì vậy các yếu tố kích hoạt môi trường cũng phải đóng một vai trò trong sự phát triển của bệnh. Một số yếu tố môi trường gây rụng tóc từng mảng như nhiễm virus, căng thẳng tâm lý và chấn thương.

Các nhà khoa học tin rằng các yếu tố môi trường kéo dài phản ứng viêm tương tác với nang lông của bạn và tăng cường phản ứng miễn dịch của cơ thể. Sự tương tác này kích hoạt các quá trình dẫn đến rụng tóc.

Để giải thích thêm về điều này, các nhà khoa học chỉ ra chu kỳ theo mùa của bệnh và sự gia tăng các đợt tái phát vào đầu mùa xuân, đó là khi có sự gia tăng nhiễm virus. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những người có thành viên trong gia đình mắc các bệnh tự miễn khác, như viêm khớp dạng thấp, tiểu đường type 1, lupus, bệnh Addison hoặc bệnh tuyến giáp, có nguy cơ mắc chứng rụng tóc từng mảng cao hơn.

Biện pháp tự nhiên

Không có cách chữa trị triệt để bệnh rụng tóc từng mảng. Tóc thường tự mọc lại. Các phương pháp điều trị thường chỉ làm cho tóc mọc lại nhanh hơn và hỗ trợ giảm rụng tóc. Một số phương pháp tự nhiên có thể được áp dụng bao gồm:

1. Men vi sinh

Đường tiêu hóa kiểm soát hệ thống miễn dịch của bạn. Đây là lý do tại sao men vi sinh có thể giúp điều trị một số tình trạng tự miễn bao gồm cả chứng rụng tóc từng mảng. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc cho chuột già ăn men vi sinh đã gây ra những thay đổi có lợi cho hệ thống vỏ bọc. Điều này dẫn đến mái tóc và làn da trông khỏe mạnh và trẻ trung hơn.

Các chất bổ sung lợi khuẩn có thể được sử dụng để cải thiện hệ thống miễn dịch của bạn để cơ thể bạn không phản ứng thái quá với các mối đe dọa và gây viêm nhiễm. Bạn cũng nên ăn thực phẩm bổ sung lợi khuẩn hàng ngày, chẳng hạn như kefir, kombucha, sữa chua và giấm táo.

2. Kẽm

Kẽm giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và đường ruột của bạn, điều này rất quan trọng đối với các phản ứng miễn dịch bình thường. Thêm vào đó, kẽm là một khoáng chất quan trọng cho các hoạt động chức năng quan trọng của nang tóc.

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy nồng độ kẽm trong huyết thanh thấp hơn là phổ biến ở những bệnh nhân bị rụng tóc từng mảng, với nồng độ kẽm thấp nhất ở những bệnh nhân mắc bệnh rụng tóc nghiêm trọng.

Các nhà nghiên cứu cho rằng bổ sung kẽm có thể mang lại lợi ích điều trị, đặc biệt đối với những bệnh nhân bị thiếu kẽm. Các loại thực phẩm giàu kẽm như hạt bí ngô, thịt bò ăn cỏ, thịt cừu, đậu xanh, hạt điều, sữa chua và rau bina.

3. Quercetin

Quercetin là một loại chất chống oxy hóa được biết đến với khả năng giảm viêm và chống lại tác hại của các gốc tự do. Nó có tác dụng mạnh mẽ đối với khả năng miễn dịch và hoạt động để làm giảm hoặc ngăn chặn các con đường gây viêm. Đây là lý do tại sao nó thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng liên quan đến rối loạn tự miễn.

Một nghiên cứu năm 2012 trên chuột cho thấy quercetin có hiệu quả trong việc kích thích mọc lại lông so với tiêm giả dược. Các nhà khoa học tin rằng điều này là do đặc tính chống viêm của quercetin.

4. Nhân sâm

Nhân sâm là một loại thuốc thảo dược phổ biến có chứa các hợp chất có tác dụng dược lý khác nhau. Nó có tác dụng giảm viêm và tăng cường chức năng miễn dịch. Điều này giúp cơ thể duy trì cân bằng nội môi miễn dịch. Một nghiên cứu năm 2012 cho thấy nhân sâm đỏ đóng vai trò là phương pháp điều trị tự nhiên và hiệu quả cho chứng rụng tóc từng mảng. Những người đã được tiêm corticosteroid có thể sử dụng nó như một phương pháp điều trị bổ sung. Ngày nay có rất nhiều loại nhân sâm, bao gồm cả dạng bột, dạng khô và dạng viên của cả nhân sâm châu Á và châu Mỹ.

5. Tinh dầu oải hương

Một trong nhiều lợi ích của tinh dầu hoa oải hương là khả năng chữa lành và bảo vệ da. Nó hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh mẽ và giảm viêm.

Một nghiên cứu năm 2016 được thực hiện trên chuột đã phát hiện ra rằng khi các nhà nghiên cứu bôi dầu oải hương lên các mảng hói trên chuột, nó đã làm tăng đáng kể số lượng nang lông, làm sâu nang lông và làm dày lớp da. Điều trị bằng dầu hoa oải hương cũng làm giảm đáng kể số lượng bạch cầu so với nhóm dùng giả dược.

Một nghiên cứu khác cũng cho thấy dầu hoa oải hương và các loại tinh dầu có lợi khác cho tóc đóng vai trò là phương pháp điều trị tự nhiên hiệu quả cho bệnh rụng tóc từng mảng.

6. Tinh dầu hương thảo

Dầu hương thảo thường được sử dụng để tăng cường độ dày và sự phát triển của tóc bằng cách tăng chuyển hóa tế bào kích thích mọc tóc. Nghiên cứu cho thấy rằng bôi dầu hương thảo tại chỗ có thể hiệu quả như minoxidil, một phương pháp điều trị thông thường cho chứng rụng tóc từng mảng.

Bạn cũng có thể sử dụng dầu hương thảo để trị gàu và da đầu khô. Chỉ cần thoa trực tiếp 2-3 giọt dầu hương thảo lên vùng da cần điều trị hai lần mỗi ngày.

7. Châm cứu

Châm cứu được sử dụng như một phương pháp điều trị tự nhiên cho chứng rụng tóc từng mảng vì nó có thể làm giảm các tế bào T1 đang tấn công nang tóc và gây rụng tóc. Nó cũng có tác dụng kích thích và làm ấm các nang lông, giảm viêm và tăng lưu thông máu ở vùng bị ảnh hưởng. Châm cứu còn có tác dụng giảm lo âu, trầm cảm. Đây là hai tình trạng mà nhiều bệnh nhân mắc chứng rụng tóc từng mảng gặp phải.

8. Ăn thực phẩm chống viêm

Một trong những thành phần quan trọng nhất của việc điều trị bệnh tự miễn một cách tự nhiên là ăn các loại thực phẩm chữa bệnh, giàu chất dinh dưỡng sẽ có tác dụng giảm viêm và cho phép cơ thể bạn phục hồi nhanh chóng. Tránh tất cả các loại thực phẩm chế biến sẵn và có đường.

Thay vào đó, hãy ăn các loại thực phẩm chống viêm như rau lá xanh, củ cải đường, bông cải xanh, quả việt quất, các loại hạt, hạt, gia vị (đặc biệt là nghệ và gừng), cá hồi và dầu dừa. Những thực phẩm này cung cấp chất chống oxy hóa, khoáng chất quan trọng và axit béo thiết yếu. Bệnh nhân bị rụng tóc từng mảng thường bị thiếu hụt chất dinh dưỡng.

Vì vậy, hãy ăn một chế độ ăn uống cân bằng với nhiều màu sắc khác nhau để đảm bảo bạn nhận được các vitamin và khoáng chất cần thiết để khỏe mạnh.

9. Giảm căng thẳng

Để điều trị tóc mỏng và rụng tóc từng mảng, bạn cần tránh căng thẳng và cho phép cơ thể bạn hồi phục để tóc mọc lại nhanh chóng.

Có một số loại thuốc giảm căng thẳng có thể giúp lưu thông máu và thúc đẩy mọc tóc. Bạn có thể tập thể dục (như yoga), thiền, viết nhật ký và dành nhiều thời gian hơn ở ngoài trời.

Đối phó với chứng rụng tóc có thể khó khăn về mặt cảm xúc, vì bạn có thể bắt đầu cảm thấy bất an về ngoại hình của mình. Bạn có thể chia sẻ với bạn bè hay thành viên gia kết nối với những người khác cũng đang đối phó với tình trạng da này.

Các biện pháp phòng ngừa

Những phương pháp điều trị rụng tóc từng mảng tự nhiên này an toàn cho việc sử dụng tại chỗ và đường uống. Nhưng nếu bạn nhận thấy bất kỳ tác dụng phụ bất lợi nào, hãy ngừng sử dụng thảo mộc, chất bổ sung hoặc tinh dầu và ý kiến bác sĩ chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn.

Nếu bạn đang vật lộn với các khía cạnh tâm lý của chứng rụng tóc từng mảng, chẳng hạn như lo lắng, trầm cảm hoặc bất an về tình trạng rụng tóc của mình, hãy tìm đến sự giúp đỡ từ bạn bè người thân và chuyên gia tâm lý. Điều quan trọng là bạn phải giảm căng thẳng càng nhiều càng tốt để khỏe lại.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP