Viêm sụn sườn hay còn gọi là viêm khớp sụn sườn. Đây là tình trạng đau và căng tức ngực do khớp sụn sườn bị sưng viêm. Khớp sụn sườn là đoạn mô xốp dày và đàn hồi nối giữa xương sườn và xương ức. Đau tức ngực do viêm sụn sườn nên được phân biệt với những căn bệnh nghiêm trọng hơn như cơn đau tim, viêm màng ngoài tim… Viêm sụn sườn là trong những nguyên nhân phổ biến gây đau tức ngực ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Căn bệnh này bản chất là phản ứng viêm trong cơ thể. Nguyên nhân chính xác gây bệnh hiện vẫn chưa được làm rõ. Nhiễm trùng do virus và vi khuẩn có thể kích thích gây viêm sụn sườn. Căn bệnh này cũng có thể gặp phải ở những bệnh nhân bị chấn thương vùng ngực, chấn thương do quá tải, đau cơ xơ hóa, viêm khớp phản ứng và khi có sự hiện diện của khối u. Viêm sụn sườn có thể xuất hiện sau phẫu thuật. Việc mang thai làm kéo giãn khoang xương sườn và cũng có thể gây viêm sụn sườn.
Triệu chứng chính của viêm sụn sườn đó là đau tức ngực với các cường độ khác nhau: có thể là cảm giác đau tức, đau nhói hay đau nhức nhối. Việc thực hiện các chuyển động, gắng sức và thở sâu dường như làm nặng thêm các triệu chứng. Nhiều người mắc bệnh này có báo cáo lại rằng họ vừa mắc một căn bệnh gần đây với các triệu chứng ho và hoạt động thể lực quá mức. Các triệu chứng thường cảm nhận thấy từ khớp sụn sườn thứ hai đến thứ năm, tuy nhiên xương sườn cũng có thể liên quan. Đau có xu hướng khu trú ở một vị trí nhưng nó có thể biểu hiện ở nhiều khu vực.
Cũng giống như viêm sụn sườn, hội chứng Tietze là một hội chứng viêm gây đau ở các khớp nối giữa xương sườn và sụn. Đau có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ. Đau có thể lan tới cánh tay hoặc vai và nặng hơn khi ho, hắt hơi hay hoạt động thể lực. Hội chứng Tietze khác với bệnh viêm sụn sườn ở chỗ đau tức ngực thường đi kèm với sưng. Triệu chứng đau có thể tự hết mà không cần điều trị trong vòng vài tuần tới vài tháng, trong khi tình trạng sưng có thể kéo dài dai dẳng.
Chẩn đoán xác định viêm sụn sườn thường dựa vào tiền sử bệnh nhân và kiểm tra thân thể. Xét nghiệm hình ảnh và thử máu có thể giúp loại bỏ những căn bệnh nghiêm trọng cũng gây ra triệu chứng đau ngực khác. Chụp X-quang có thể được sử dụng để chẩn đoán phát hiện viêm phổi và các khối u. Những bệnh nhân nghi ngờ mắc bệnh tim mạch nên đo điện tâm đồ. Bác sỹ cũng có thể chỉ định thử máu nếu bệnh nhân có sốt và các dấu hiệu viêm nhiễm khác.
Đau do viêm sụn sườn có thể đáp ứng tốt với các loại thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol và thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs). Đặt một túi chườm nóng hay một miếng gạc ấm lên khu vực bị đau cũng có thể giúp giảm đau. Nên tránh tỳ mạnh vào khu vực đau và hạn chế các hoạt động thể lực có thể ảnh hưởng đến căn bệnh. Nếu cơn đau tăng lên khi ho, các thuốc trị ho có thể giúp làm dịu cơn ho và các thư giãn các cơ vùng ngực.
Nếu điều trị tại nhà không hiệu quả, bác sỹ có thể chỉ định một số biện pháp can thiệp giúp giảm nhẹ cơn đau. Vật lý trị liệu là một liệu pháp điều trị hiệu quả đối với các cơn đau cơ xương khớp. Tiêm tại chỗ lidocain và corticosteroid có thể giúp giảm đau trong những trường hợp bệnh nghiêm trọng không đáp ứng với phương pháp khác.
Lồng ngực sẽ được mở rộng trong giai đoạn mang thai, nhất là 3 tháng cuối thai kỳ. Hiện tượng mở rộng của lồng ngực có thể dẫn đến viêm sụn sườn và khi thở sâu có thể làm tăng cơn đau. Những phụ nữ mang thai mắc phải căn bệnh này nên trao đổi với bác sỹ để tìm ra biện pháp điều trị an toàn đối với cả mẹ và con. Sử dụng paracetamol và chườm ấm có thể là lựa chọn phù hợp đối với phụ nữ mang thai.
Mặc dù chưa có bằng chứng nào chỉ ra mối liên quan giữa tình trạng căng thẳng, lo lắng và bệnh viêm sụn sườn nhưng những trạng thái cảm xúc tiêu cực này có thể là thủ phạm gây nên tình trạng đau tức ngực. Những người mắc chứng rối loạn hoảng sợ thường bị thở gấp và đau ngực. Các kỹ thuật giúp thư giãn bao gồm tăng thư giãn cơ, luyện tập thể dục, tập thở, xoa bóp, yoga và châm cứu có thể có hiệu quả trong việc làm giảm chứng lo âu và các cơn đau mãn tính.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng những bệnh nhân điều trị căn bệnh viêm sụn sườn bằng các NSAID sẽ cảm thấy bớt đau hơn hẳn nếu họ luyện tập thêm các bài tập kéo giãn cơ. Các bài tập kéo giãn cơ bao gồm nâng cao tay, bẻ gập cánh tay về phía khuỷu tay, và vặn xoắn cơ thể về phía đối diện để mở phần ngực và giảm sức căng ở cơ ngực. Những bài tập này nên được lặp lại ở cả hai bên và tập vài lần một ngày.
Thời gian kéo dài của căn bệnh này không cố định, có thể từ vài tuần đến vài tháng. Trong đa số các trường hợp bệnh có thể kéo dài đến 1 năm. Thanh thiếu niên mắc chứng viêm sụn sườn thường dễ chuyển thành mạn tính.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh