Các triệu chứng của bệnh viêm khớp gối

Nếu bạn bị đau dai dẳng, cứng hoặc sưng ở một hoặc cả hai đầu gối thì có thể bạn đã bị viêm khớp. Tình trạng này thường là kết quả của thoái hóa hoặc chấn thương liên quan đến tuổi tác. Tuy nhiên, viêm khớp ở đầu gối (hoặc ở những vị trí khác) có thể ảnh hưởng đến người trẻ tuổi trong một số trường hợp.

Dấu hiệu chung của viêm khớp là đau, sưng và cứng khớp. Có hơn 100 loại viêm khớp, nhưng 2 loại có khả năng ảnh hưởng đến đầu gối của bạn nhiều nhất là: viêm xương khớp và viêm khớp dạng thấp.

‌Viêm xương khớp‌ là một loại viêm do khớp bị mòn đi đơn thuần. Theo thời gian, các chuyển động lặp đi lặp lại có thể làm mòn sụn quanh khớp gối, khiến các xương đầu gối cọ xát vào nhau. Những yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng bị thoái hóa khớp gối gồm: tuổi cao, thường xuyên gây quá tải cho đầu gối hoặc bị chấn thương đầu gối.
‌Viêm khớp dạng thấp‌ là một bệnh tự miễn dịch, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công nhầm mô khớp khỏe mạnh, bao gồm cả mô khớp ở đầu gối. Viêm khớp dạng thấp rất hay gặp, nhưng bệnh này thường được chẩn đoán ở phụ nữ từ 30 đến 60 tuổi.

Các triệu chứng của bệnh viêm khớp gối

Cả viêm xương khớp và viêm khớp dạng thấp đều có thể gây đau đầu gối, sưng và cứng khiến bạn khó cử động đầu gối, cản trở thực hiện các hoạt động hàng ngày như đi bộ, chạy hoặc leo cầu thang. Nhưng có một sự khác biệt quan trọng đó là viêm xương khớp biểu hiện đau khi hoạt động và giảm khi nghỉ ngơi, trong khi viêm khớp dạng thấp biểu hiện bằng đau hoặc cứng khớp vào buổi sáng, đau khi nghỉ ngơi và giảm khi hoạt động.

Viêm khớp dạng thấp cũng có thể gây ra các triệu chứng ở những vị trí khác trong cơ thể. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), cơn đau, nhức hoặc sưng thường ảnh hưởng đến một số khớp khác, gây mệt mỏi, suy nhược, sốt hoặc sụt cân. Mặt khác, đau nhức xương khớp gối thường chỉ xảy ra ở đầu gối và chỉ một đầu gối có thể bị ảnh hưởng.

Chẩn đoán bệnh viêm khớp gối như thế nào?

Chẩn đoán viêm khớp gối được xác định bằng chụp X-quang đầu gối hoặc các xét nghiệm hình ảnh khác như chụp MRI hoặc CT. Những xét nghiệm này có thể giúp bác sĩ nhìn thấy xương đầu gối, sụn và bất kỳ tình trạng viêm nhiễm nào xung quanh. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra số lượng bạch cầu, số lượng hồng cầu và các biện pháp khác có thể giúp xác định xem viêm khớp gối của bạn có phải là viêm khớp dạng thấp hay không.

Điều trị và kiểm khoát bệnh viêm khớp gối

Thuốc thường đóng một vai trò quan trọng trong điều trị viêm khớp, đặc biệt là viêm khớp dạng thấp. Nhưng có những biện pháp khác cũng có thể mang lại lợi ích.

1. Thuốc

Thuốc giảm đau không kê đơn như aspirin, ibuprofen hoặc kem bôi giảm đau tại chỗ có thể giảm viêm cũng như giảm khó chịu do viêm xương khớp trong thời gian ngắn. Trong khi corticosteroid có thể hiệu quả hơn trong việc kiểm soát tình trạng viêm lâu dài và sưng tấy. Mặt khác, viêm khớp dạng thấp sử dụng thuốc theo đơn để điều trị thường có tác dụng mạnh hơn. Việc trì hoãn điều trị có thể dẫn đến tổn thương khớp không hồi phục.

Tùy thuộc vào các triệu chứng, bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc chống thấp khớp điều chỉnh bệnh (DMARD) như methotrexate, chế phẩm sinh học hoặc chất ức chế janus kinase (JAK).

2. Kiểm soát cơn đau không dùng thuốc

Các biện pháp khác có thể hoạt động song song với thuốc để làm cho cơn đau đầu gối dễ kiểm soát hơn. Các biện pháp tự nhiên để giảm đau do viêm khớp bao gồm:

Sử dụng miếng đệm sưởi ấm hoặc túi chườm lạnh

Đeo nẹp hoặc nẹp để làm giảm áp lực lên khớp gối
Xoa bóp nhẹ nhàng
Kích thích dây thần kinh điện qua da (TENS), sử dụng tín hiệu điện nhẹ để chặn các xung thần kinh
Châm cứu

3. Tập thể dục

Hoạt động thể chất thường xuyên có thể làm giảm tình trạng cứng khớp và tăng cường sức mạnh cho các cơ xung quanh, điều này có thể giúp bạn kiểm soát cơn đau đầu gối. Điều quan trọng là bạn cần thực hiện các hoạt động có tác động thấp không gây quá nhiều áp lực lên khớp. Bạn có thể thử các bài tập kéo giãn, các bài tập liên quan đến sức mạnh, đi bộ, đi xe đạp, bơi lội hoặc bài tập aerobic dưới nước.

Mặc dù duy trì một số bài tập vận động mỗi ngày là tốt, nhưng bạn cần chú ý không thúc đẩy bản thân quá sức. Nếu tập thể dục khiến bạn bị cứng, khó chịu hoặc kiệt sức, bạn nên giảm bớt cường độ hoạt động.

4. Thay đổi lối sống

Thói quen lành mạnh là yếu tố rất quan trọng đối với người bị đau khớp gối. Dưới đây là một số cách khác để bạn có thể kiểm soát cơn đau viêm khớp và ngăn vấn đề trở nên tồi tệ hơn.

‌Duy trì cân nặng hợp lý.‌ Cân nặng dư thừa gây thêm áp lực lên đầu gối và làm trầm trọng thêm tình trạng cứng khớp và khó chịu. Thừa cân cũng có thể làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp.
Ưu tiên giấc ngủ.‌ Thiếu ngủ có thể làm cho cơn đau viêm khớp trở nên tồi tệ hơn, vì vậy hãy ưu tiên thói quen đi ngủ thông minh. Nếu bạn khó ngủ vì bị đau, hãy đặt một chiếc gối dưới đầu gối (đối với người nằm ngửa) hoặc giữa hai đầu gối (đối với người nằm nghiêng) để giảm bớt áp lực.
‌Ăn uống lành mạnh.‌ Lựa chọn thực phẩm lành mạnh có thể giúp bạn kiểm soát cân nặng. Ngoài ra, thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như trái cây và rau củ có thể đóng một vai trò trong việc giảm viêm

5. Phẫu thuật

Tùy thuộc vào loại viêm khớp và triệu chứng, các lựa chọn phẫu thuật như nội soi khớp, gắn liền hoặc thay khớp có thể hữu ích khi thuốc và thay đổi lối sống không giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn.

Phòng ngừa viêm khớp gối

Mặc dù không có cách nào chắc chắn để ngăn ngừa viêm khớp, nhưng bạn có thể dự phòng để giảm nguy cơ mắc bệnh: Duy trì cân nặng khỏe mạnh, sử dụng thiết bị bảo vệ khi chơi thể thao, ngưng hút thuốc lá và có một chế độ ăn lành mạnh gồm nhiều acid béo omega-3 và hạn chế đồ uống có cồn sẽ giúp bảo vệ khớp. Bên cạnh đó, bạn cũng nên đi khám bác sĩ nếu bị đau đầu gối, sưng tấy hoặc cứng khớp mà không đỡ hơn khi nghỉ ngơi hoặc thực hiện các biện pháp tại nhà khác.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP