Điều trị đau thần kinh tọa không cần phẫu thuật

Đau thần kinh tọa mô tả cơn đau lan xuống mặt sau của đùi và lan dần xuống cẳng chân. Tình trạng này có thể được gây ra bởi sự kích thích của một hoặc nhiều dây thần kinh cột sống dưới. Cơn đau có thể nhẹ hoặc nặng và thường phát triển do các xương cột sống phía dưới bị thoái hóa.

Các triệu chứng của đau thần kinh tọa có thể thay đổi từ cơn đau nhẹ đến cơn đau dữ dội lan tỏa dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa chạy từ lưng dưới xuống qua hông và sang hai bên chân. Những triệu chứng này có thể bao gồm cảm giác tê, ngứa ran hoặc yếu cơ di chuyển xuống phía sau đùi và xuống bắp chân hoặc bàn chân.

Tình trạng này thường tồi tệ hơn khi ho hoặc hắt hơi. Thông thường, những người bị đau thần kinh tọa sẽ chỉ gặp các triệu chứng ở một bên cơ thể. Mặc dù cơn đau có thể nghiêm trọng, nhưng tình trạng đau thần kinh tọa thường có thể thuyên giảm thông qua vật lý trị liệu, trị liệu nắn khớp xương và xoa bóp, cải thiện sức mạnh và tính linh hoạt, đồng thời  chườm nóng và lạnh

Các yếu tố nguy cơ

Có nhiều yếu tố có thể khiến bạn dễ bị đau thần kinh tọa, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến cả vận động viên và những người ít vận động. Những người có lối sống tĩnh tại có nhiều khả năng phát triển chứng đau thần kinh tọa hơn những người vận động thường xuyên. Tuy nhiên, các vận động viên sức bền cũng dễ bị đau thần kinh tọa do làm tập luyện quá sức và cơ bắp căng cứng.

Tuổi tác cũng là một yếu tố quan trọng, vì những người trong độ tuổi từ 30 - 60 thường bị thoái hóa cột sống do tuổi tác và gây ra các tình trạng như thoát vị đĩa đệm, gai xương và rối loạn chức năng khớp ở hông. Béo phì và tiểu đường là những nguyên nhân phổ biến khác gây đau thần kinh tọa.

Các biện pháp cải thiện

Chuyên gia vật lý trị liệu có thể giúp bạn xác định xem liệu chứng đau thần kinh tọa và giúp làm thuyên giảm thông qua các phương pháp chuyên ngành như: nắn chỉnh cột sống, kéo giãn tĩnh và liệu pháp lạnh. Hầu hết các trường hợp đáp ứng tốt với các kỹ thuật đơn giản và giảm đau trong vòng vài tuần. Điều chỉnh cột sống và liệu pháp xoa bóp có thể giúp cải thiện sự liên kết của cột sống và giải quyết các tình trạng cơ bản khác; đồng thời cải thiện lưu thông máu và thư giãn cơ bắp. Với các trường hợp đau nhẹ, người bệnh cũng có thể được điều trị bằng cách chườm nóng và lạnh.

Cải thiện cơ vùng trung tâm và cơ vùng lưng

Hệ cơ xung quanh cột sống và bụng của bạn có thể yếu hoặc quá căng khiến cơ không thể nâng đỡ cơ thể khi cần thiết. Các tư thế không tốt và các cơ bị tổn thương có thể ảnh hưởng đến sự thẳng hàng của cột sống từ đó làm tăng nguy cơ đau lưng dưới và đau thần kinh tọa.

Các bài tập tăng cường sức mạnh nhẹ nhàng nhắm vào vùng trung tâm và lưng của bạn sẽ cải thiện tư thế và khả năng phản ứng với căng thẳng, giảm khả năng và mức độ nghiêm trọng của chứng đau lưng. Trong khi bạn đang hồi phục sau chứng đau thần kinh tọa, bạn nên tránh các bài tập có tác động mạnh, chẳng hạn như chạy bộ và các bài tập plyometrics.

Tăng cường tính linh hoạt của hông và cơ gân kheo

Gân kheo, mông và hông bị cứng có thể làm thay đổi tư thế và tăng áp lực lên lưng dưới, điều này có thể góp phần gây đau thần kinh tọa. Hầu hết các trường hợp đau thần kinh tọa sẽ nhận được lợi ích đáng kể từ từ các bài tập kéo dãn vùng hông và gân kheo và làm giảm cơ hình lê bị hoạt động quá mức hoặc bị viêm.

Cơ hình lê là một cơ nhỏ gắn ở đáy cột sống và chạy ngay phía trên dây thần kinh tọa. Khi cơ thể không hoạt động hoặc ngồi trong thời gian dài sẽ chèn ép cơ hình lê và tạo áp lực lên dây thần kinh hông, từ đó có thể dẫn đến tình trạng nặng thêm gây đau đớn. Bạn có thể làm giảm vùng cơ hông hoặc gân kheo bị căng cứng bằng cách áp dụng các động tác kéo giãn cơ đơn giản hoặc kết hợp yoga vào chế độ tập luyện tổng thể của bạn.

Điều trị bằng thuốc

Vật lý trị liệu thường là phương pháp điều trị đầu tiên cho chứng đau thần kinh tọa. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng của bạn không cải thiện, bác sĩ có thể khuyên bạn nên dùng thuốc. Các loại thuốc phổ biến nhất được kê toa cho đau thần kinh tọa bao gồm: thuốc chống viêm, thuốc giãn cơ, tiêm steroid ngoài màng cứng, thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc chống động kinh

Thuốc chống viêm có thể làm giảm các triệu chứng viêm và đau thần kinh tọa. Các loại thuốc này có thể bao gồm thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen và naproxen. Các loại thuốc này cũng bao gồm các chất ức chế COX-2, giúp giảm đau bằng cách ngăn chặn các hormone trong cơ thể. Ngoài ra các loại thuốc được liệt kê cũng có tác dụng giảm đau và giảm căng cơ nhưng trước khi sử dụng các loại thuốc này bạn cần có chỉ định từ các bác sĩ.

Trị liệu thần kinh cột sống, xoa bóp và châm cứu

Các phương pháp điều trị thay thế cho chứng đau thần kinh tọa cũng có thể giúp giảm đau. Bác sĩ chỉnh hình có thể nắn chỉnh cột sống giúp cột sống tăng tính linh hoạt cũng như giúp cải thiện chức năng cột sống và giảm đau. Điều trị chỉnh hình cũng có thể làm giảm đau lưng dưới do đau thần kinh tọa, nhưng ít hiệu quả hơn đối với cơn đau lan tỏa.

Phương pháp điều trị bằng massage có thể giúp thả lỏng cơ bắp, giảm đau và cải thiện khả năng vận động cũng như tính linh hoạt từ đó giúp giảm đau thần kinh tọa. Một số nghiên cứu cho thấy châm cứu có thể giúp giảm đau thần kinh tọa, tuy nhiên khi thực hiện phương pháp này bạn cần có sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.

Sử dụng phương pháp chườm nóng hoặc lạnh để giảm đau thần kinh tọa

Khi bạn mới bắt đầu trải qua cơn đau thần kinh tọa, việc chườm lạnh có thể giúp bạn giảm đau rất nhiều. Bạn có thể bọc một túi lạnh hoặc một túi đá trong một chiếc khăn sạch và chườm lên vùng bị đau vài lần một ngày, mỗi lần tối đa 20 phút. Nếu các triệu chứng đau thần kinh tọa vẫn tiếp diễn sau vài ngày, thì bạn có thể  thử chườm nóng. Đèn sưởi hoặc một túi chườm nóng sẽ giúp giãn các cơ bị co cứng từ đò giảm các triệu chứng đau.

Đau thần kinh tọa là một tình trạng đau có làm giảm chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên có rất nhiều cách để điều trị và nhiều cách trong số đó khá hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng. Bạn nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ để xác định phương pháp điều trị nào là tốt nhất dành cho bạn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp