Dầu lạc chứa nhiều chất béo không bão hòa đơn (MUFA) và không bão hòa đa (PUFA). Trong khi nhiều bằng chứng chỉ ra việc tiêu thụ chất béo không bão hòa có thể làm giảm một số yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh tim mạch.
Ví dụ, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thay thế chất béo bão hòa bằng MUFAs hoặc PUFAs có thể làm giảm cả mức cholesterol “xấu” (LDL) và chất béo trung tính triglyceride – 2 yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Bên cạnh đó, một đánh giá lớn của Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ cho thấy rằng việc giảm lượng chất béo bão hòa, đồng thời tăng lượng chất béo không bão hòa đơn và không bão hòa đa có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim tới 30%.
Tuy nhiên, điều đáng nói là những nghiên cứu này chỉ tập trung xem xét lợi ích của việc thay thế chất béo bão hòa bằng chất béo không bão hòa đơn và không bão hòa đa. Do đó, không rõ nếu thêm nhiều dầu lạc giàu chất béo không bão hòa vào chế độ ăn uống mà không thay đổi chế độ ăn uống thì có tác động tích cực đến sức khỏe tim mạch hay không.
Đáng chú ý, một đánh giá gần đây về 76 nghiên cứu thực hiện trên 750.000 người lại không tìm thấy mối liên hệ nào giữa lượng chất béo bão hòa và nguy cơ mắc bệnh tim, ngay cả đối với những người ăn nhiều nhất.
Do đó, mặc dù dầu lạc có một lượng chất béo không bão hòa đa dồi dào, nhưng vẫn còn nhiều nghiên cứu cho ra kết quả không nhất quán đối với sức khỏe tim mạch. Vì vậy, bạn có thể lựa chọn thay thế bằng các loại dầu lành mạnh hơn đã được chứng minh như dầu quả óc chó, dầu hạt hướng dương và dầu hạt lanh.
Theo nghiên cứu, acid linoleic, một chất béo omega-6 rất quan trọng với sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, chất béo này có xu hướng thúc đẩy viêm nếu có sự mất cân bằng với chất béo omega-3 (chất béo chống viêm). Theo hầu hết các nghiên cứu, cơ thể bạn cần duy trì tỷ lệ chất béo omega-6 và omega-3 khoảng 4:1 để có sức khỏe tối ưu.
Tuy nhiên, dầu đậu phộng rất giàu omega-6 và thiếu omega-3, trong khi chế độ ăn ngày nay vốn có quá nhiều chất béo omega-6. Sự mất cân bằng này có thể làm tăng tỷ lệ mắc các bệnh viêm nhiễm như: Bệnh tim, béo phì, bệnh viêm ruột và ung thư. Vì vậy, chuyên gia khuyên bạn nên hạn chế ăn các loại dầu có nhiều omega-6, chẳng hạn như dầu lạc.
Theo nghiên cứu, khi đun nóng loại dầu ăn giàu chất béo không bão hòa đa như dầu lạc hoặc để tiếp xúc với không khí, ánh sáng mặt trời hoặc hơi ẩm có thể kích hoạt quá trình oxy hóa hóa tạo ra các gốc tự do và các hợp chất có hại khác. Các gốc tự do được tạo ra khi dầu lạc bị oxy hóa có thể gây ra tổn thương trong cơ thể, thậm chí có thể dẫn đến lão hóa sớm, một số bệnh ung thư và bệnh tim.
Do đó, mặc dù dầu đậu phộng là một trong những lựa chọn lý tưởng khi chế biến ở nhiệt độ cao, nhưng không phải là sự lựa chọn tốt nhất. Bởi hiện nay có nhiều loại dầu ăn có khả năng chống oxy hóa cao hơn nhiều so với dầu lạc như: Dầu ô liu, dầu dừa hoặc dầu bơ.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh