Ngăn ngừa sỏi thận trong những bữa ăn hằng ngày

Sỏi thận được hình thành theo nhiều cách khác nhau. Canxi có thể kết hợp với các chất hóa học khác, như oxalat hoặc phốt pho có trong nước tiểu để trở thành sỏi. Sỏi thận cũng có thể hình thành do sự tích tụ acid uric bắt nguồn từ rối loạn quá trình chuyển hóa protein trong cơ thể. Cấu trúc đường tiết niệu của bạn không được thiết kế để loại bỏ các chất thải rắn, do đó không có gì ngạc nhiên khi sỏi thận xuất hiện, mắc kẹt trong đường tiết niệu, gây cảm giác rất đau đớn.

Tin tốt lành là chế độ ăn hằng ngày có thể giúp hạn chế tình trạng này. Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu.

Uống đủ nước

Chất lỏng, đặc biệt là nước, giúp pha loãng và làm giảm nồng độ các chất hóa học cấu thành sỏi thận. Hãy cố gắng uống ít nhất 12 ly nước mỗi ngày (2 - 2,5 lit).

Quả thuộc họ cam quýt

Ăn hay sử dụng nước ép của các loại quả thuộc họ cam quýt có thể giúp làm giảm sự hình thành của sỏi thận. Nguyên nhân là do hàm lượng chất hóa học citrate cao trong các loại quả này. Một số gợi ý cho bạn bao gồm: chanh, cam, và quả bưởi chùm…

Bổ sung nhiều canxi và vitamin D

Nếu lượng canxi bạn ăn vào ít thì nồng độ oxalate trong cơ thể có thể tăng lên. Vì thế bạn cần bổ sung đủ nhu cầu canxi của cơ thể, tốt nhất là bổ sung canxi tự nhiên từ thức ăn. Chỉ sử dụng các thực phẩm chức năng bổ sung canxi khi đã có tư vấn và chỉ định của bác sỹ.

Các nguồn cung cấp canxi tốt bao gồm sữa, sữa chua, pho mát cottage và các loại pho mát khác. Các nguồn cung cấp canxi cho những người ăn chay bao gồm: các loại cây họ đậu, rau lá xanh đậm, các loai hạt… Nếu bạn không thích mùi vị của sữa bò, hoặc bạn không dung nạp sữa bò, hãy thử các loại sữa không có lactose, sữa đậu nành, hoặc sữa dê.

Đừng quên ăn các loại thực phẩm giàu vitamin D mỗi ngày. Vitamin D giúp cơ thể hấp thu canxi tốt hơn. Có rất nhiều loại thực phẩm giúp bạn bổ sung vitamin D. Một vài gợi ý tốt như cá hồi, lòng đỏ trứng và phô mai.

KHÔNG NÊN ăn gì

Giới hạn muối

Nồng độ natri cao trong cơ thể, có thể kích thích sự tích tụ canxi trong nước tiểu. Vì thế hãy hạn chế sử dụng quá nhiều muối khi chế biến thực phẩm. Kiểm tra bao bì các thực phẩm chế biến sẵn để xác định lượng natri trong thực phẩm. Các loại đồ ăn nhanh thường có hàm lượng natri cao, điều tương tự cũng xảy ra với các loại thực phẩm chế biến sẵn tại nhà hàng. Nếu có thể, hãy yêu cầu cắt giảm hoặc không bổ sung muối vào các món ăn của bạn tại nhà hàng.

Ngoài ra, hãy chú ý đến những gì bạn uống, một số loại nước ép cũng có hàm lượng natri cao. Khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới là 5g muối/ ngày để đảm bảo sức khỏe và nhu cầu sinh lý bình thường của cơ thể.

Cân đối protein động vật

Các nguồn thực phẩm giàu protein động vật như thịt đỏ, thịt gà, thịt gia cầm, cá và trứng làm tăng lượng axit uric trong cơ thể bạn. Ăn một lượng lớn protein - chất đạm cũng làm giảm lượng citrate trong nước tiểu. Citrate giúp ngăn chặn sự hình thành của sỏi thận.

Duy trì cân đối protein động vật/thực vật bạn ăn vào có ý nghĩa rất quan trọng đối với sức khỏe. Ngoài protein động vật bạn cần thêm protein thực vật trong thực đơn của mình. Các nguồn bổ sung protein thực vật bao gồm các loại đậu đỗ, đậu phụ, hạt diêm mạch, hạt chi-a...

Thực phẩm giàu oxalat

Hãy ăn các loại thực phẩm chứa oxalat một cách khôn ngoan. Bởi vì oxalat có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Nếu bạn đã bị sỏi thận, bạn có thể sẽ muốn cắt giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn oxalat khỏi thực đơn của mình.

Khi bạn sử dụng các thực phẩm có chứa oxalat, hãy nhớ ăn hoặc uống kèm với các thực phẩm giàu canxi. Canxi sẽ liên kết với oxalat trong hệ tiêu hóa trước khi đến thận của bạn, từ đó làm giảm nguy cơ hình thành sỏi thận. Các thực phẩm giàu oxalat bạn cần lưu ý bao gồm:

Sôcôla
Củ cải đường
Quả hạch
Trà
Rau bina
Cải cầu vồng
Khoai lang

Đồ uống có ga

Hãy hạn chế sử dụng đồ uống có ga, trong loại đồ uống này có hàm lượng photphat cao. Photphat cũng là chất hóa học kích thích sự hình thành sỏi thận.

Chú ý đến lượng đường được bổ sung vào thực phẩm và đồ uống. Quá nhiều đường sucrose và đường fructose cũng làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Quan sát nhãn thực phẩm, đường có thể tồn tại dưới các tên gọi khác nhau ở trên đó như: xi-rô ngô, fructose kết tinh, xi-rô gạo nâu, đường mía…

Những lời khuyên giúp bạn tránh xa sỏi thận

Nếu bạn đã từng có sỏi thận thì bạn cũng hoàn toàn có nguy cơ mắc lại trong tương lai nếu không thực hiện các biện pháp phòng chống chủ động. Các biện pháp dự phòng bao gồm tuân thủ điều trị thuốc và thực hành một chế độ ăn uống khoa học.

Những nguyên tắc bạn cần ghi nhớ:

Uống đủ nước mỗi ngày, mười hai ly nước tương đương 2-2,5 lit
Uống nước cam và các loại nước quả họ cam quýt
Ăn các loại thực phẩm giàu canxi trong mỗi bữa ăn, tối thiểu ba bữa một ngày
Giới hạn protein động vật ăn vào
Tiêu thụ ít muối, đường và các dạng chế biến khác của đường
Tránh sử dụng thực phẩm và đồ uống có hàm lượng oxalat và phot phat cao.
Tránh sử các loại thực phẩm – đồ uống làm bạn mất nước, ví dụ như đồ uống có cồn.

Lời kết

Sỏi thận là một trải nghiệm chẳng hề thoải mái và gây cho bạn rất nhiều đau đớn. Tin tốt lành là bạn có thể kiểm soát và dự phòng sỏi thận bằng chính chế độ ăn hằng ngày của mình. Uống đủ nước, tránh xa các loại thực phẩm có hàm lượng đường và muối cao, sử dụng các thực phẩm giàu canxi và oxalat cùng nhau là những nguyên tắc quan trọng nhất bạn cần ghi nhớ.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP