Chất béo là một phần thiết yếu của chế độ ăn tốt cho sức khỏe. Nó là một nguồn năng lượng, đóng vai trò trong hấp thu nhiều vitamin, và góp phần vào cấu trúc tế bào. Tuy nhiên, do mối liên quan giữa một số loại chất béo và nguy cơ mắc bệnh tim mạch đã dẫn đến những lời khuyên phổ biến trong những năm gần đây đó là áp dụng một chế độ ăn ít chất béo.
Chúng ta biết rằng thức ăn và lối sống truyền thống của người Địa trung hải có chứa khá nhiều các loại chất béo lành mạnh, không bão hòa, đặc biệt từ nguồn gốc thực vật. Chất béo đóng vai trò quan trọng trong thực đơn hàng ngày của người dân Địa trung hải nhưng những ảnh hưởng của chúng đến sức khỏe lại là giảm nguy cơ mắc các bệnh bao gồm bệnh tim mạch và ung thư. Ở khu vực này, sự gia tăng bệnh béo phì và bệnh mạn tính chỉ xuất hiện ở những nơi mà người dân chuyển từ chế độ ăn uống truyền thống của họ sang nền văn hoá thực phẩm chế biến sẵn.
Các nhà khoa học đã chứng minh rằng chế độ ăn uống truyền thống của Địa Trung Hải, bổ sung thêm dầu ô liu nguyên chất hoặc quả hạch, có tác động tích cực đến sức khoẻ.
Theo Hướng dẫn chế độ ăn uống của Hoa Kỳ, những lời khuyên về chế độ ăn uống nên nhấn mạnh vào việc tối ưu hóa các loại chất béo trong chế độ ăn kiêng và không làm giảm tổng lượng chất béo. Điều này nhấn mạnh rằng chất béo không bão hòa có lợi, đặc biệt là khi chúng thay thế các chất béo khác kém lành mạnh hơn, ví dụ chất béo bão hòa hoặc hất béo chuyển dạng.
Chất béo không bão hòa chiếm ưu thế trong chế độ ăn ĐỊa Trung Hải cho thấy chúng tốt cho sức khỏe. Chất béo không bão hòa dạng đơn thể có nhiều trong dầu olive, và sự phối hợp giữa chất béo không bão hòa đơn và đa ở các loại hạt, làm giảm nồng độ của cholesterol có hại LDL.
Hơn nữa, có một số lợi ích từ việc sử dụng dầu cá, một thành phần chủ yếu khác của chế độ ăn kiêng, có thể xuất phát từ lượng chất béo omega-3 không bão hòa đa trong dầu cá.
Chất béo bão hòa được giữ ở mức tối thiểu trong chế độ ăn Địa Trung Hải, rau củ và ngũ cốc được ăn thường xuyên và thịt được ăn ít hơn. Tuy nhiên, chất béo bão hòa cũng không giống nhau, và ngày càng có nhiều người quan tâm đến khả năng rằng chất béo bão hòa trong các sản phẩm sữa lên men, như pho mát và sữa chua từ dê và cừu chăn thả tự do ở vùng Địa Trung Hải có thể ít gây hại hơn so với sữa chế biến sẵn có ở hầu hết các siêu thị ở Hoa Kỳ và Châu Âu.
Nhưng "nạp" quá nhiều chất béo có khiến bạn béo phì?
Cơ thể chúng ta không chỉ đơn giản bổ sung thêm calo trong thức ăn, đốt cháy calo và chuyển hết phần dư thừa vào vòng bụng. Mặc dù tên gọi là chất béo, chất béo trong chế độ ăn không đơn giản là nguyên nhân dẫn đến béo phì.
Mặc dù chúng ta đều biết rằng kích thước khẩu phần ăn và tập thể dục là nhưng yếu tố quan trọng trong kiểm soát cân nặng, nhưng ngày càng có nhiều thông tin về những ảnh hưởng của việc kết hợp các chất dinh dưỡng khác nhau với lượng đường trong máu và insulin có lẽ còn quan trọng hơn việc đếm lượng calo.
Một chế độ ăn của Địa Trung Hải có chứa chất béo tốt cho sức khoẻ đã được so sánh với các chế độ ăn kiêng khác, bao gồm chế độ ăn ít chất béo trong các kế hoạch giảm cân.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
