Dĩ nhiên, di truyền đóng vai trò quan trọng nhất (khoảng 60-80%) trong việc quyết định chiều cao của trẻ. Trong số các yếu tố còn lại tác động đến chiều cao thì dinh dưỡng chính là yếu tố quan trọng nhất (cũng là yếu tố dễ tác động nhất) quyết định phần lớn chiều cao của trẻ sau này bởi dù cho trẻ được thừa hưởng gen tốt từ bố mẹ, nếu dinh dưỡng không đầy đủ và đảm bảo, yếu tố di truyền không thể phát huy được hết tiềm năng vốn có của nó.
Và vì vậy, có một số loại thực phẩm sẽ làm kìm hãm sự tăng trưởng chiều cao của trẻ và ngược lại, một số thực phẩm sẽ giúp trẻ tăng trưởng và cao lớn hơn.
.png)
Các thực phẩm kìm hãm sự phát triển chiều cao của trẻ
Thức ăn nhanh
Với sự phát triển của chế độ ăn kiểu Tây hiện nay, việc trẻ nhỏ thích ăn các loại thức ăn nhanh như đùi gà rán, bánh humberger, khoai tây chiên…là vô cùng phổ biến. Không may, những loại thực phẩm này chủ yếu là những đồ ăn chiên rán, sử dụng nhiều dầu mỡ nên sẽ bị mất đi rất nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cần thiết cho sự phát triển chiều cao ở trẻ.
Ngoài ra, thức ăn nhanh cũng góp phần làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì của trẻ do chứa quá nhiều calo. Thừa cân, béo phì cũng là những yếu tố nguy cơ chính kìm hãm sự phát triển chiều cao của trẻ
Nước ngọt có gas
Rất nhiều người, đặc biệt là trẻ nhỏ rất thích uống nước ngọt có gas. Và nhiều bậc phụ huynh nghĩ rằng, thỉnh thoảng trẻ uống một vài ngụm nước ngọt có gas sẽ chẳng sao cả nhưng đằng sau hương vị thơm ngọt của nước ngọt có gas tiềm ẩn rất nhiều mối nguy với sức khỏe của trẻ.
Uống nước ngọt có gas có thể làm giảm mật độ khoáng chất trong xương. Axit phosphoric có trong nước ngọt có gas có thể sẽ làm ngăn cản quá trình hấp thu canxi của cơ thể. Do đó, uống nhiều nước ngọt có gas có thể khiến xương giòn, dễ gãy, thiếu cứng cáp và từ đó, trì hoãn sự phát triển chiều cao của trẻ.
.png)
Đồ ăn nhiều đường
Ai cũng biết đồ ăn nhiều đường (đồ ngọt) là một trong số những nguyên nhân chính gây thừa cân, béo phì ở trẻ em. Nhưng không nhiều người biết rằng, đồ ngọt cũng là kẻ thù đối với chiều cao của trẻ.
Khi ăn vào quá nhiều đồ ngọt (đường), đường máu sẽ bắt đầu tăng cao. Cơ thể sẽ giải phóng ra nhiều hormone insulin hơn nhằm đưa lượng đường vừa nạp vào bên trong các tế bào, giúp duy trì đường máu luôn ở mức ổn định. Tuy nhiên, khi tiết ra quá nhiều insulin, quá trình sản xuất hormone tăng trưởng GH lại bị ngưng hoặc chậm lại. Do vậy, việc ăn đồ ngọt, đồ ăn nhiều đường sẽ gián tiếp gây ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ.
Đồ ăn nhiều muối
Muối có vai trò rất cần thiết đối với cơ thể. Nhưng ăn quá nhiều muối sẽ khiến cơ thể bài tiết ra nhiều canxi. Đối với trẻ nhỏ, cơ thể rất nhạy cảm với muối, mức độ bài tiết ra canxi sẽ nhiều hơn. Và việc thiếu canxi tất nhiên sẽ ảnh hưởng rất lớn đến độ chắc khỏe của khung xương cũng như tầm vóc của trẻ.
Do vậy, các bậc phụ huynh hãy hạn chế cho trẻ tiêu thụ muối. Đặc biệt, muối lại có rất nhiều trong các loại thực phẩm chế biến sẵn hoặc đồ ăn nhanh – một món ăn được nhiều trẻ em yêu thích.
May mắn thay, cũng có rất nhiều loại thực phẩm giúp trẻ cao lớn hơn
Sữa và các chế phẩm từ sữa
Sữa là một nguồn cung cấp protein rất tốt cho cơ thể. Protein giúp xây dựng mô và cơ bắp – hai cấu trúc cơ bản giúp hỗ trợ, nâng đỡ xương. Thiếu protein sẽ gây mất cơ, từ đó chiều cao cũng không thể phát triển tối ưu được.
Sữa và các chế phẩm từ sữa cũng rất giàu canxi – khoáng chất chiếm 99% thành phần của xương. Một điều mà không nhiều người biết đến đó là, ngày nay, ngoài các chất dinh dưỡng tự nhiên có trong sữa, một số loại sữa và các chế phẩm từ sữa bên cạnh việc được bổ sung vitamin D và canxi, đã được bổ sung thêm vitamin K2– một vi chất vô cùng quan trọng với sự phát triển của xương. Vitamin K2 sẽ giúp kích hoạt protein osteocalcin, protein này có ái lực cao với canxi, do vậy sẽ giúp gắn canxi vào xương, giúp xương chắc khỏe. Vitamin K2 cùng với canxi và vitamin D được bổ sung trong sữa khiến sữa trở thành nguồn dinh dưỡng tuyệt vời có chứa đầy đủ bộ ba cao lớn, giúp nâng cao tầm vóc của trẻ.
.png)
Trái cây rau xanh
Các loại trái cây và rau xanh cũng rất giàu chất xơ, vitamin A, và đặc biệt, những loại trái cây và rau xanh có màu xanh đậm cũng rất giàu canxi. Tất cả đều có lợi cho sự phát triển chiều cao của trẻ.
Ngoài ra, những loại trái cây và rau màu xanh đậm cũng rất giàu vitamin K1. Khi vào cơ thể, vitamin K1 sẽ được chuyển hóa một phần thành vitamin K2. Cùng với canxi có trong những loại rau này, vitamin K2 sẽ giúp kích hoạt osteocalcin, giúp gắn canxi vào xương, đảm bảo xương khỏe mạnh và phát triển độ dài, tối cứu chiều cao cho trẻ. Vitamin K2 khiến canxi được sử dụng hiệu quả và triệt để hơn trong cơ thể, mà cụ thể chính là giúp ích cho sự phát triển xương, hỗ trợ phát triển chiều cao của trẻ.
Thịt gà, cá hồi
Cá hồi nói riêng và các loại cá béo nói chung rất giàu các axit béo omega 3 cũng như vitamin D và canxi. Thịt gà chứa nhiều lượng protein rất tốt cho quá trình xây dựng mô và cơ bắp.
Không chỉ dùng thực phẩm không đúng, bổ sung dinh dưỡng không đúng cách cũng có thể khiến trẻ không cao lên được. Một trong những ví dụ điển hình là các bậc phụ huynh thường xuyên bổ sung cho trẻ canxi và vitamin D thông qua thực phẩm hàng ngày, thực phẩm chức năng mà không biết rằng vitamin D chỉ giúp canxi được hấp thụ chứ không giúp đưa canxi đến xương. Do đó, mặc dù “miệt mài” bổ sung canxi và vitamin D nhưng trẻ vẫn không cao lên được.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
