Vitamin D, Canxi và sự phát triển chiều cao

Canxi và vitamin D rất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt cho quá trình tạo xương và răng. Canxi giúp xương chắc và cứng, nhưng cơ thể không thể hấp thụ canxi nếu thiếu vitamin D. Sự phối hợp đầy đủ canxi và vitamin D làm xương phát triển đầy đủ, phòng chống bệnh còi xương, loãng xương. Dấu hiệu điển hình của còi xương là răng và xương bị biến dạng, và trẻ không thể đạt được chiều cao lý tưởng của mình. Loãng xương là xương trở nên nhẹ, xốp và dễ gãy hơn bình thường.

Khi nói đến việc tăng trưởng chiều cao, trong khi các yếu tố di truyền quy định “chiều cao tiềm năng” của bạn, dinh dưỡng lại là một yếu tố quan trọng trong việc quyết định bạn có đạt được mức chiều cao tối đa đó không.

Do đó, mẹo đầu tiên và quan trọng nhất để tăng chiều cao trong giai đoạn dậy thì là khuyến khích các hormone tăng trưởng của bạn sản xuất và làm việc hết công suất, nhờ ăn một chế độ ăn uống cân bằng với đúng loại vitamin và khoáng chất để tăng cường sự hình thành, phát triển của xương. Trong số đó, canxi và vitamin D là hai chất quan trọng giúp hình thành, phát triển và đảm bảo sức khỏe của xương, nhất là trong thời kỳ tăng trưởng của con người.

Canxi

Canxi là một khoáng chất cần thiết đối với đời sống của các loài sinh vật nói chung và với con người nói riêng. Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển xương, canxi còn giúp duy trì hoạt động của các cơ bắp, kích thích máu lưu thông và phát tín hiệu cho các tế bào thần kinh đồng thời điều tiết các hormone trong cơ thể.

Khoảng 99% canxi trong cơ thể chúng ta nằm trong xương và răng của chúng ta. Một lượng nhỏ canxi còn lại phân bố trong các mô mềm, máu, gan và tim. Trong số đó thì một nửa số canxi trong máu tồn tại dưới dạng ion hòa tan Ca 2+, 40% số canxi trong máu gắn với các protein và 7-10% canxi trong máu tồn tại dưới dạng phức hợp ion như canxi citrate, canxi phosphate. Tuy rằng chỉ có một lượng nhỏ canxi nằm ngoài tế bào nhưng chúng cũng có một vai trò sống còn với cơ thể. 

Mỗi ngày chúng ta mất canxi qua da, móng, tóc, mồ hôi, nước tiểu và phân, nhưng cơ thể chúng ta không thể tự sản xuất canxi mới. Đó là lý do tại sao việc nạp canxi từ thực phẩm chúng ta ăn là điều rất quan trọng. Khi chúng ta không có đủ canxi cho các nhu cầu của cơ thể, cơ thể sẽ lấy canxi từ xương để ưu tiên cho các hoạt động quan trọng.

Canxi từ thực phẩm là nguồn canxi tốt nhất. Sữa và các chế phẩm từ sữa, sữa chua và phô mai đều có hàm lượng canxi cao, dễ hấp thu. Một số loại rau xanh và các thực phẩm khác như tôm, cua, cá cũng có chứa canxi nhưng với một lượng nhỏ hơn.

Bên cạnh đó, hiện nay, các nhà sản xuất thường bổ sung canxi vào các sản phẩm nước trái cây, sữa đậu nành, ngũ cốc, snack, bánh mì và nước đóng chai.

Nhiều sản phẩm dược, thuốc dạng siro, viên chứa can xi, vitamin D hoặc phối hợp các vi chất khác được sản xuất để bổ sung hàng ngày. Khi sử dụng cần chú ý tới hàm lượng trong thuốc để tránh gây tác hại của sử dụng quá liều.

Vitamin D

Vitamin D đóng một vai trò quan trọng trong việc hấp thụ canxi và kích thích bài tiết hormone chuyển hóa xương. Vitamin D có thể được tổng hợp một phần qua da của chính cơ thể chúng ta khi được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Lượng vitamin D được tổng hợp qua da phụ thuộc vào thời gian trong ngày, mùa, vĩ độ, sắc tố da và các yếu tố khác. Tùy thuộc vào nơi sinh sống, lượng sản xuất vitamin D có thể giảm hoặc hoàn toàn không sản xuất, đặc biệt trong mùa đông.

Thời gian tắm nắng tốt nhất ở Việt Nam vào khoảng 7-8 giờ sáng hoặc 4-5 giờ chiều, khi ánh nắng đã dịu xuống; mỗi lần khoảng 30 phút, tuần khoảng 2-3 lần. Khi tắm nắng phải bộc lộ toàn bộ cơ thể được tiếp xúc với ánh nắng, trừ một số bộ phận tế nhị.

Vitamin D tự nhiên có sẵn trong một số thực phẩm, bao gồm các loại cá như cá thu, cá hồi và cá ngừ, gan động vật, lòng đỏ trứng. Vitamin D cũng được các nhà sản xuất thêm vào sữa và một số các sản phẩm khác như nước cam, sữa đậu nành và ngũ cốc, tương tự canxi.

Nhu cầu khuyến nghị vitamin D/ngày:

• Trẻ 0-12 tháng tuổi: 400 IU (10mcg)

• 1-13 tuổi: 600 IU ( 15mcg)

• 14-50 tuổi: 600 IU (15mcg)

• Trên 50 tuổi tuổi: 800 IU (20mcg)

Nếu không nhận được đủ vitamin D từ ánh sáng mặt trời và thực phẩm, bạn có thể bổ sung vitamin D thông qua các sản phẩm bổ sung có chứa vitamin D. Hai dạng vitamin D có lợi cho sức khỏe của xương thường có mặt trong các sản phẩm bổ sung là vitamin D2 (ergocalciferol) và vitamin D3 (cholecalciferol).

Trẻ mới sinh ra, đặc biệt trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn, có thể bị thiếu vitamin D từ những tuần đầu tiên với biểu hiện thóp rộng, xương sọ mềm, quấy khóc, kích thích…, cần được khám bác sỹ và bổ sung vitamin D sớm để tránh biến chứng.

Canxi – vitamin D và chiều cao

Cần đặc biệt nhấn mạnh lại rằng, cơ thể bạn cần vitamin D để hấp thụ canxi, và vitamin D cùng với canxi đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành, xây dựng, phát triển và bảo vệ xương từ đó giúp bạn phát triển chiều cao.

Do đó, để cải thiện chiều cao, bạn cần bắt đầu bằng việc đảm bảo sức khỏe của xương bằng cách bổ sung bộ đôi vitamin D – canxi cho cơ thể. Và cách tốt nhất để bổ sung bộ đôi này là thông qua con đường tự nhiên: tắm nắng và thực phẩm, đặc biệt là sữa và các sản phẩm từ sữa được làm giàu canxi và vitamin D bên cạnh các chất dinh dưỡng khác.

Tuy nhiên để phát triển chiều cao tối ưu, ngoài việc cung cấp đủ canxi và vitamin D trong khẩu phần, các chất dinh dưỡng khác như chất đạm, vitamin, khoáng khác cũng cần được cung cấp đầy đủ, mặt khác tập luyện thể dục và hoạt động thể lực hợp lý cũng là yếu tố rất quan trọng giúp xương phát triển đạt mức tối ưu.

Ngộ độc vitamin D liều cao

Tuy vitamin D có tác dụng quan trọng như trên, nhưng quá liều có thể gây ngộ độc và thậm chí gây tử vong. Là vitamin hòa tan trong chất béo, nên khi thừa không được bài tiết ra nước tiểu mà bị tích tụ trong cá mô mỡ và phủ tạng, gây nên các dấu hiệu ngộ độc.

Xét nghiệm máu có thể cho biết mức thiếu hoặc đủ vitamin D:

• Mức bình thường: 20-30ng/ml

• Hơi cao: 60-150 ng/ml

• Ngộ độc: >150ng/ml

Từ mức 150ng/ml là các dấu hiệu của ngộ độc biểu hiện rõ như đau đầu, rụng tóc, mệt mỏi, kích thích thần kinh.

Ngưỡng cao nhất, an toàn cho phép sử dụng vitamin D là 4.000IU/ngày. Một số báo cáo cho thấy sử dụng liều cao gấp 10-25 lần với liều này, trong thời gian vài tháng, các dấu hiệu ngộ độc xuất hiện.

Đa số ngộ độc vitamin D là lành tính, ngưng bổ sung các dấu hiệu sẽ hết dần. Tuy nhiên một số trường hợp bị biến chứng suy thận, hoặc có dấu hiệu bị canxi lắng đọng nhiều ở mạch máu.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp